[https://meltwater-apps-production.s3.amazonaws.com/uploads/images/55278eef35dc11c18485e630/blobid1_1509614578648.png]
Persbericht Wageningen University & Research, nr 091, 18 oktober 2018. Video
beschikbaar
<http://icm-tracking.meltwater.com/link.php?DynEngagement=true&H=qJ9juQrYQnz1cqUgIm8psgUQ75z%2Bv%2FUt%2BmzLgDhho6nnEEJMrQdYl9e3wDNodSNWFEFdrcH%2FWNZ08aW%2FaRXTfkt4tr3LMAPc82ieW9ujb7iFRYgAKFYQ7A%3D%3D&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DUvCrgyoMcoE%26feature%3Dyoutu.be%26list%3DPLmx4APp13uegKrbwM9-jpTpqNg7rzhzsU&I=20181018113923.0000004c3c9a%40mail6-42-usnbn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjViYzg1YzAyYmQ3OTdkYzNiZjc2YjZiNTs%3D&S=AnzECZk8ErZ0rPmomT92vLJ6jsgyqmjdFkDZQt8OeUc>https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/Bioveterinary-Research/nieuws-en-agenda/Zoektocht-naar-vaccins-tegen-plotseling-opduikende-virussen.htm<http://icm-tracking.meltwater.com/link.php?DynEngagement=true&H=qJ9juQrYQnz1cqUgIm8psgUQ75z%2Bv%2FUt%2BmzLgDhho6nnEEJMrQdYl9e3wDNodSNWFEFdrcH%2FWNZ08aW%2FaRXTfkt4tr3LMAPc82ieW9ujb7iFRYgAKFYQ7A%3D%3D&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.wur.nl%2Fnl%2FOnderzoek-Resultaten%2FOnderzoeksinstituten%2FBioveterinary-Research%2Fnieuws-en-agenda%2FZoektocht-naar-vaccins-tegen-plotseling-opduikende-virussen.htm&I=20181018113923.0000004c3c9a%40mail6-42-usnbn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjViYzg1YzAyYmQ3OTdkYzNiZjc2YjZiNTs%3D&S=UmHRQsUpw6gLhTslO-udgZe2CFhCjKbHWDEwVdu9aOM>
<http://icm-tracking.meltwater.com/link.php?DynEngagement=true&H=qJ9juQrYQnz1cqUgIm8psgUQ75z%2Bv%2FUt%2BmzLgDhho6nnEEJMrQdYl9e3wDNodSNWFEFdrcH%2FWNZ08aW%2FaRXTfkt4tr3LMAPc82ieW9ujb7iFRYgAKFYQ7A%3D%3D&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DUvCrgyoMcoE%26feature%3Dyoutu.be%26list%3DPLmx4APp13uegKrbwM9-jpTpqNg7rzhzsU&I=20181018113923.0000004c3c9a%40mail6-42-usnbn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjViYzg1YzAyYmQ3OTdkYzNiZjc2YjZiNTs%3D&S=AnzECZk8ErZ0rPmomT92vLJ6jsgyqmjdFkDZQt8OeUc>
Inauguratie prof. Jeroen Kortekaas
Zoektocht naar vaccins tegen plotseling opduikende virussen
Virussen vormen een serieuze bedreiging voor mens en dier: onzichtbaar,
ongrijpbaar en lastig te traceren. Hoe kan op een snelle wijze een opkomend
virus worden bedwongen, zodat epidemieën, zoals die van Ebola, de wereld
bespaard blijven. In zijn inaugurele rede op 18 oktober aan Wageningen
University & Research schetst buitengewoon hoogleraar Veterinaire
arbovirologie, Jeroen Kortekaas, de weg naar effectievere preventie.
Door klimaatverandering, globalisering en de bevolkingsgroei verschijnen
verrassend snel virussen uit alle hoeken op het wereldtoneel. Bij een uitbraak
is er nauwelijks tijd voor het ontwikkelen van diagnostische tests, vaccins en
medicijnen. Na de Ebola-uitbraak in 2015 in West-Afrika, met elfduizend
dodelijke slachtoffers concludeerde de Wereldgezondheidsorganisatie WHO dan
ook, dat de wereld niet is voorbereid op dergelijk omvangrijke en complexe
uitbraken.
Complete verrassing
Tot op de dag van vandaag worden we compleet verrast door virusuitbraken, zoals
Zika in Brazilië, en eerder en dichterbij Blauwtong, zegt prof. Jeroen
Kortekaas in zijn inaugurele rede. “Wij zijn momenteel niet in staat om
voldoende snel te reageren op deze uitbraken. Daardoor kunnen we uitbraken niet
snel stoppen.”
Om bij uitbraken sneller te kunnen reageren is de inzet nodig van niet alleen
laboratoria en bedrijven die vaccins kunnen ontwikkelen en produceren. “Het
vereist ook de samenwerking van artsen, dierenartsen en epidemiologen, die de
verspreidingsmanier en ziekte onderzoeken en bijvoorbeeld entomologen, omdat
veel virussen via geleedpotigen, zoals muggen, knutten of teken worden
overgebracht,” legt prof. Kortekaas uit. Deze groep virussen is te rangschikken
onder de verzamelnaam arbovirus, dat staat voor ‘arthropod-borne virus’.
“Multidisciplinair onderzoek is essentieel voor het effectief bestrijden van
arbovirussen omdat de verspreiding van deze virussen bijzonder sterk wordt
beïnvloed door het milieu, met name door klimaatverandering.”
Snel identificeren en reageren
Hoe sneller en effectiever de reactie op een uitbraak, hoe minder besmettingen
en slachtoffers er zullen zijn. “We sluiten daarom graag aan bij de WHO lijst
van gevaarlijke virussen. Op deze Research & Development Blueprint staan elf
bekende virussen, naast ‘virus X’ dat nu nog onbekend is, maar ongetwijfeld
ergens gaat opduiken,” zegt prof. Kortekaas. “Vervolgens is het noodzakelijk te
onderzoeken hoe we daar een vaccin voor kunnen ontwikkelen.”
Rift Valley fever virus
In de onderzoeksgroep van prof. Kortekaas aan Wageningen Bioveterinary Research
in Lelystad is de afgelopen tien jaar veel ervaring opgedaan met het Afrikaanse
Rift Valley fever virus dat via muggen wordt overgedragen, dodelijk is voor met
name jonge herkauwers, maar ook voor mensen bedreigend is. “Tien jaar geleden
reeds vroeg het ministerie om een vaccin hiertegen, omdat werd voorzien dat het
virus ooit het oorspronkelijke verspreidingsgebied zou kunnen uitbreiden, zoals
het West Nile virus in 1999 en chikungunya-virus in 2005”. We hadden er geen
vaccin tegen, en de beschikbare Afrikaanse vaccins voldeden niet aan Europese
eisen. Het vaccin dat werd ontwikkeld in Lelystad wordt momenteel geëvalueerd
voor registratie in Europa.
Twee strategieën
Om beter voorbereid te zijn op nieuwe uitbraken van arbovirusziekten stelt
prof. Kortekaas twee strategieën voor. Ten eerste is meer kennis nodig over
arbovirussen die momenteel al ziekte veroorzaken in tropische gebieden. Om dit
te bewerkstelligen werkt hij samen met Afrikaanse collega’s. Voorbeelden zijn
het Wesselsbron-virus, dat familie is van het Zika-virus, het Shuni-virus,
familie van het eerder in Europa opgedoken Schmallenberg-virus en het
Middelburg-virus, dat familie is van het chikungunya-virus. Wanneer meer kennis
beschikbaar is over deze virussen zijn samen met Afrikaanse onderzoekers
vaccins te ontwikkelen.
De tweede strategie is bedoeld om virussen te bestrijden die momenteel nog
geheel onbekend zijn. Na een eerste introductie van zo’n virus moet extreem
snel actie worden ondernomen. “Om te kunnen reageren op deze ziekten moeten we
vaccins ontwikkelen die aangrijpen op de Achilleshiel van het virus. Nadat zo’n
zwakke plek is gevonden kan het worden nagemaakt en op kunstmatige virusachtige
deeltjes worden geplakt met moleculaire ‘superlijm’. Op deze manier kan zeer
snel een vaccin worden ontwikkeld dat optimaal beschermende antilichamen opwekt
tegen het virus,” besluit prof. Kortekaas.
NOOT VOOR DE REDACTIE
Zie ook
video<http://icm-tracking.meltwater.com/link.php?DynEngagement=true&H=qJ9juQrYQnz1cqUgIm8psgUQ75z%2Bv%2FUt%2BmzLgDhho6nnEEJMrQdYl9e3wDNodSNWFEFdrcH%2FWNZ08aW%2FaRXTfkt4tr3LMAPc82ieW9ujb7iFRYgAKFYQ7A%3D%3D&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DUvCrgyoMcoE%26feature%3Dyoutu.be%26list%3DPLmx4APp13uegKrbwM9-jpTpqNg7rzhzsU&I=20181018113923.0000004c3c9a%40mail6-42-usnbn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjViYzg1YzAyYmQ3OTdkYzNiZjc2YjZiNTs%3D&S=AnzECZk8ErZ0rPmomT92vLJ6jsgyqmjdFkDZQt8OeUc>
met Jeroen Kortekaas.
Meer informatie bij prof.dr. Jeroen Kortekaas, Leerstoelgroep Virologie en
Wageningen Bioveterinary Research, tel. 06 2091 9110,
jeroen.kortekaas@xxxxxx<mailto:jeroen.kortekaas@xxxxxx>, of via Jac Niessen,
wetenschapsvoorlichter Wageningen University & Research, tel. 0317 485003,
jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>.
In 2018 bestaat Wageningen University & Research 100 jaar. Vanuit de missie ‘To
explore the potential of nature to improve the quality of life’ combineren wij
fundamentele en toegepaste kennis om bij te dragen aan het oplossen van
belangrijke vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. Onze
6.500 medewerkers en 12.000 studenten laten zich met open en nieuwsgierige blik
inspireren door natuur, maatschappij en technologie. Inspiratie die ons al een
eeuw in staat stelt om te verwonderen, kennis te ontwikkelen en deze wereldwijd
toe te passen; oftewel 100 years Wageningen Wisdom & Wonder.
www.wur.nl<http://www.wur.nl>
