[PWC-MEDIA] Virus kan belangrijke rol spelen in bescherming van gewassen

From: "Niessen, Jac" <Jac.Niessen@xxxxxx>
To: "'persbericht@xxxxxxxxxxxxx' (persbericht@xxxxxxxxxxxxx)" <persbericht@xxxxxxxxxxxxx>
Date: Thu, 21 Jun 2012 08:47:01 +0000
Persbericht Wageningen University, nr 041, 21 juni 2012

http://www.wageningenuniversity.nl/NL/nieuwsagenda/nieuws/P041JustVlak.htm

Afscheidsrede prof. Just Vlak

Virus kan belangrijke rol spelen in bescherming van gewassen

Virussen hebben doorgaans een negatieve klank, maar deze mogelijke ‘vergissing 
in de evolutie’ kan een belangrijke bijdrage leveren aan het bestrijden van 
plagen van rupsen, kevers en andere aantastingen van landbouwgewassen. Dat 
betoogt prof.dr. Just Vlak in zijn afscheidsrede als hoogleraar Virologie aan 
Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, op 21 juni.

Virussen worden vaak geassocieerd met ziekten. Uitbraken van vogelgriep, mond- 
en klauwzeer, Schmallenberg, maar ook ziekten als mazelen, bof en aids 
stimuleren het algemeen onbehagen als het woord ‘virus’ valt. De uitgebreide 
media-aandacht voor virussen die vat hebben op de mens of zoogdier ten spijt, 
zijn er tal van virussen die planten en ongewervelde dieren als insecten als 
gastheer verkiezen. Er zijn momenteel circa vijfduizend ziekten veroorzaakt 
door virussen bekend.

Virussen zijn kleine deeltjes die uit zichzelf ‘niks kunnen’. Ze hebben een 
gastheer nodig om zich te vermenigvuldigen. Zo’n gastheer zijn behalve de mens, 
zoogdieren of andere hoofdgroepen uit het dierenrijk, ook insecten, aaltjes, 
wormen, planten en bacteriën. Wanneer virussen een gastheer infecteren, nemen 
zij op cellulair niveau de regie over. Ziekte en zelfs de dood van de gastheer 
kan het gevolg zijn. Elk virus heeft een specifieke gastheer nodig. De 
genetische informatie op het DNA of RNA van een virus is voldoende om een 
perfecte kaping uit te voeren op een cel van de gastheer, zo verhaalt prof. 
Just Vlak in zijn rede Virus in Focus.

Koppensneller
Een virusgroep waar het Wageningse virusonderzoek zich sinds 1997 op 
concentreert, is de groep van de baculovirussen, waarvan er meer dan 700 bekend 
zijn. Deze virussen kunnen worden ingezet als een biologisch alternatief voor 
chemische bestrijdingsmiddelen. Een bekend voorbeeld daarvan is de bestrijding 
van de Floridamot of koppensneller die het in de Nederlandse kassen gemunt 
heeft op gewassen zoals tomaat, chrysant of gerbera. Baculovirussen, die vooral 
insecten infecteren die schadelijk zijn in de land- en tuinbouw, werken als 
bestrijdingsmiddel soortspecifiek en zijn dus anders dan chemische middelen 
geen generieke bestrijders. De kans op resistentie tegen een virus is bovendien 
erg klein. De virussen zijn veilig en gemakkelijk onder gecontroleerde 
omstandigheden in groten getale te kweken. Hun infectiewijze verloopt via het 
voedsel van rupsen. In de darmen zijn de omstandigheden basisch 
(tegenovergestelde van ‘zuur’ – en daardoor voor mens en dier ongevaarlijk). 
Een virus kan in korte tijd leiden tot een miljard nakomelingen, wat het 
baculovirus tot een effectief bestrijdingsmiddel maakt.

Intussen is van zo’n 55 baculovirussen de genetische informatie volledig 
bekend. Daarvan zijn vier genomen onder leiding van prof. Vlak door medewerkers 
van het Wageningse Laboratorium voor Virologie opgehelderd. Ook zijn met 
internationale collega’s de functies van de genen van de virussen opgehelderd. 
Daaruit is onder meer gebleken dat de baculovirussen vanuit een 
gemeenschappelijk voorouder lijken te zijn geëvolueerd. Een vergelijking met 
hun gastheren (insecten) geeft aan dat deze groep virussen waarschijnlijk net 
zo oud is als de insecten zelf, zodat ze als de ‘geronten’ onder de 
diervirussen kunnen worden beschouwd, aldus de scheidende hoogleraar. Maar 
virusfamilies zijn niet onderling aan elkaar verwant, zodat ze onafhankelijk 
van elkaar in het verleden ontstaan moeten zijn. “En dat kan ook vandaag de dag 
nog gebeuren”.

NOOT VOOR DE REDACTIE
Meer informatie bij prof.dr. Just Vlak, tel.  0317-483089, e-mail 
just.vlak@xxxxxx<mailto:just.vlak@xxxxxx> of bij Jac Niessen, 
wetenschapsvoorlichter Wageningen UR, tel. 0317 485003, e-mail 
jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>

Wageningen University maakt deel uit van Wageningen UR (University & Research 
centre). De missie is 'To explore the potential of nature to improve the 
quality of life'. Binnen Wageningen UR bundelen negen gespecialiseerde en meer 
toegepaste onderzoeksinstituten, Wageningen University en hogeschool Van Hall 
Larenstein hun krachten om bij te dragen aan de oplossing van belangrijke 
vragen in het domein van gezonde voeding en leefomgeving. Met meer dan 30 
vestigingen (in Nederland, Brazilië Ethiopië en China), 6.500 medewerkers en 
12.000 studenten behoort Wageningen UR wereldwijd tot de vooraanstaande 
kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de 
vraagstukken en de samenwerking tussen natuurwetenschappelijke, technologische 
en maatschappijwetenschappelijke disciplines vormen het hart van de 
Wageningen-aanpak.
[PWC-MEDIA] Virus kan belangrijke rol spelen in bescherming van gewassen

Other related posts:
