Stress na geboorte maakt zangvogel zelfstandig
Gedragsbiologe Neeltje Boogert toont aan dat verschillen in sociaal gedrag bij
zebravinken mede bepaald worden door vroege blootstelling aan stresshormonen.
Gestreste vogels blijken in hun latere leven veel zelfstandiger te zijn dan hun
niet-gestreste soortgenoten. Ze leren van andere vogels en zijn minder
afhankelijk van hun ouders. Boogert publiceert hierover in het tijdschrift
Current Biology. Ze deed onderzoek met een Rubicon-beurs aan de University of
St. Andrews. Om haar onderzoekslijn voort te zetten kreeg ze vorige week ook
een Veni-financiering van NWO toegekend.
Boogert bestudeerde tijdens haar onderzoek de zeer sociale zebravink. Zij gaf
stresshormoon (opgelost in pindaolie) aan de helft van alle kuikens in dertien
zebravinknesten, terwijl de rest van de kuikens pindaolie zonder stresshormoon
kreeg. Boogert onderzocht hoe blootstelling aan verhoogde concentraties
stresshormoon het latere sociale leven van de zebravinken beïnvloedde. Daarvoor
liet ze de zebravinkfamilies, samen met andere, niet-verwante vogels los in
twee grote volières.
Oppervlakkige contacten
Boogert zag dat de gestreste kuikens minder tijd in de buurt van hun ouders
doorbrachten. Ook waren ze minder kieskeurig met wie zij samen de voederplaats
bezochten. Dit had tot gevolg dat deze gestreste vogels een meer centrale
positie innamen in hun sociale netwerk. Ze gingen veel sociale contacten aan,
maar die waren weinig duurzaam.
Hun sociaal-leergedrag veranderde hierdoor ook. Boogert sloot de reguliere
voederplaatsen af en observeerde hoe snel de vogels een puzzel konden oplossen,
die toegang gaf tot nieuw voedsel. De niet-gestreste kuikens kopieerden het
gedrag van hun ouders om de puzzel op te lossen. Gestreste vogels leerden juist
van de niet-verwante volwassen vogels in de volière. Bovendien gingen ze ook
zelfstandig op zoek naar de oplossing van de puzzel. Ze wisten de puzzel
daardoor sneller op te lossen dan hun niet-gestreste soortgenoten.
Modeldier
Deze bevindingen laten zien dat sociaal gedrag niet alleen bepaald wordt door
genetische eigenschappen, maar dat vroege, stressvolle ervaringen een grote
invloed hebben op het latere sociale leven van vogels. Zangvogels zoals de
zebravink worden vaak als modeldier gebruikt voor onderzoek naar onder meer het
leren van menselijke taal. Kennis van sociale interacties tussen dieren helpt
ons ook te begrijpen hoe bijvoorbeeld trekvogels migratieroutes van elkaar
leren, of hoe dieren ziekten verspreiden.
Boogert ziet in dit onderzoek mogelijke parallellen met bijvoorbeeld kinderen
met traumatische vroege levenservaringen die later meer moeite hebben met het
opbouwen van hechte sociale relaties.
Veni
Neeltje Boogert deed onderzoek aan de Universiteit van St. Andrews in Schotland
met een Rubicon-beurs van NWO, bedoeld om jonge onderzoekers ervaring te laten
opdoen in het buitenland. Aanvankelijk richtte ze zich hierbij op een andere
onderzoeksvraag. Vorige week kreeg ze uit de Vernieuwingsimpuls van NWO een
Veni-financiering (maximaal 250.000 euro) toegekend, om haar nieuwe
onderzoekslijn naar de invloed van stressfactoren op het latere sociale leven
van de vogels voort te zetten.
Het artikel van Boogert (‘Early-life stress triggers juvenile zebra finches to
switch social learning strategies’) verschijnt op 23 juli in Current Biology
(embargo tot 23 juli, 19:00 uur CEST)
---------------------
Contact
NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie
Maarten Muns, tel.: +31 6 10 01 51 02
m.muns@xxxxxx
---------------------
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is een van de
belangrijkste wetenschapsfinanciers in Nederland en zorgt voor kwaliteit en
vernieuwing in de wetenschap. NWO investeert jaarlijks ruim 650 miljoen in
nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek en onderzoek rond maatschappelijke
uitdagingen. Op basis van adviezen van deskundige wetenschappers en relevante
experts uit binnen- en buitenland selecteert en financiert NWO
onderzoeksvoorstellen. NWO stimuleert nationale en internationale samenwerking,
investeert in grote onderzoeksfaciliteiten, bevordert kennisbenutting en
beheert onderzoeksinstituten. NWO financiert meer dan 5.600 onderzoeksprojecten
aan universiteiten en kennisinstellingen.
© 2015 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
---------------------
Wilt u geen e-mail meer van ons ontvangen, klik hier om uit te schrijven.
