[PWC-MEDIA] Persbericht Wageningen University: Bescherming landschap gaat over van overheid naar sociale netwerken (afscheidsrede)

From: "Vos, Bouke de" <bouke.devos@xxxxxx>
To: "Vos, Bouke de" <bouke.devos@xxxxxx>
Date: Tue, 23 Dec 2014 13:41:53 +0000

Persbericht Wageningen University, 100, 23 december 2014

http://www.wageningenur.nl/nl/nieuws-wageningen-ur/Show/Maatschappelijke-netwerken-vervangen-ruimtelijke-ordeningstaak-terugtredende-overheid.htm

Maatschappelijke netwerken vervangen ruimtelijke ordeningstaak terugtredende
overheid

De centrale overheid trekt zich steeds meer terug, ook uit de taak om natuur en
landschap te ordenen en te beschermen. De inrichting en ontwikkeling van de
leefomgeving wordt meer en meer gedecentraliseerd en een verantwoordelijkheid
van burgers, ondernemers en andere betrokkenen op lager schaalniveau. Zij
kunnen die taak aan indien ze zich organiseren in sociale netwerken die zelf de
inrichting van het landschap in hun omgeving ter hand nemen, geholpen door de
wetenschap. Dat stelde prof. Paul Opdam, buitengewoon hoogleraar Landscape in
spatial planning aan Wageningen University bij zijn afscheid op 18 december.

Begin negentiger jaren van de vorige eeuw werd in Nederland het concept van de
Ecologische Hoofdstructuur (EHS) ontwikkeld, tegenwoordig Nationaal
Natuurnetwerk<http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/natuur-en-biodiversiteit/natuurnetwerk-nederland>
geheten. Prof. Opdam is vanaf de aanvang bij de opzet van de EHS betrokken
geweest. Dit ecologische netwerk is erop gericht om ecologische samenhang in
versnipperde natuur te brengen om zo de achteruitgang van de biodiversiteit
tegen te gaan. Op basis van intensief wetenschappelijk onderzoek kwam er, aldus
prof. Opdam, een sterke sturing vanuit het beleid van de rijksoverheid.

Decentralisatie

Maar in 25 jaar tijd “zijn de spelers veranderd en het spel eveneens”: De
rijksoverheid decentraliseert en doet een beroep op de samenleving om zelf
verantwoordelijkheid te nemen. Daar komt bij dat steeds meer mensen op een
andere manier naar natuur kijken en gebruik en inrichting van de
landschappelijke omgeving zien als dynamisch proces op weg naar duurzaamheid.
Die verandering vraagt ook een andere rol van betrokken wetenschappers, betoogt
Paul Opdam in zijn afscheidsrede Social-ecological networks: Building
connection for sustainable landscapes.

Centraal in dit nieuwe concept dat Opdam bepleit staat de samenwerking in
sociale netwerken te bevorderen en die te koppelen aan ecologische netwerken om
zo zelfbestuur in landschapsinrichting te ontwikkelen: “Ontwikkeling en
inrichten van natuur en landschap vraagt om grootschalige samenhang. Daarvoor
zijn grote netwerken nodig. Wezenlijk is dat de samenwerking ontstaat doordat
betrokkenen zelf het belang daarvan ontdekken. We hebben ontdekt dat de
uiteenlopende voordelen die groene structuren in het landschappen kunnen bieden
mensen met heel verschillende belangen met elkaar verbinden en samenwerking
stimuleren. De bijdrage van de wetenschap bestaat eruit dat zij de
noodzakelijke kennis in het proces inbrengt.”

Uit onderzoek blijkt dat hoe sterker de sociale netwerken zijn, des te beter
zij antwoord weten te vinden op de ecologische uitdagingen die hun leefomgeving
stelt. Een van de opgaven voor de wetenschap daarbij is om de waarden die het
landschap of landschapsdiensten (‘landscape services’) oplevert inzichtelijk te
maken voor de lokale betrokkenen.

Groene Cirkels

Als voorbeeld van een geslaagd sociaalecologisch netwerk waar Opdam en zijn
medewerkers bij betrokken zijn, noemt de hoogleraar in zijn rede het project
Groene Cirkels<http://www.groenecirkels.nl> in Zuid-Holland. Daarin werken de
Heineken brouwerij in Zoeterwoude met de provincie Zuid-Holland en Alterra
Wageningen UR samen om een transitie naar duurzaam gebruik van het landschap,
inclusief het watergebruik, in de regio tot stand te brengen. Binnen Groene
Cirkels is bijvoorbeeld een bijenlandschap gecreëerd waarin met extra aanplant
wilde bijen en andere bestuivers meer kansen krijgen en dat is weer van belang
voor de voedselproductie die het moet hebben van adequate bestuiving.

Groene Cirkels zet zich in om samen te werken voor bijvoorbeeld duurzaam
energieverbruik en reductie van broeikasuitstoot, het zorgen voor voldoende en
goed water en het verbeteren van de leefomgeving en de biodiversiteit. Opdam:
"Het is een project waarbij vraag naar en aanbod van diensten die het landschap
levert efficiënt bij elkaar worden gebracht. Bijvoorbeeld, Heineken krijgt
schoon water voor zijn bier en grondstoffen waar niet of nauwelijks pesticiden
bij zijn gebruikt, boeren ontsnappen deels uit de knellende greep van de
wereldmarkt doordat zij tegen lagere kosten hun diensten en producten in de
regio kunnen afzetten en de provincie en de waterschappen krijgen allerlei
landschapsdiensten aangeleverd als waterzuivering en water vasthouden.

Innovatie ruimtelijke ordening

Het concept sociaalecologische netwerken is verankerd in internationaal
wetenschappelijk onderzoek en door Opdam uitgebreid met inzichten uit de
landschapsecologie, uit de economie en de bestuurskunde. Volgens Opdam kan dit
bijdragen aan de noodzakelijke vernieuwing in de ruimtelijke planning. Opdam:
"Het concept creëert een fundamenteel nieuwe relatie, een partnerschap, tussen
de maatschappij en haar leefomgeving. Hieraan ligt de veronderstelling ten
grondslag dat mensen gaan samenwerken als zij begrijpen dat die samenwerking
zowel in hun eigen als in hun gezamenlijk belang is."

NOOT VOOR DE REDACTIE

Meer over het Nationaal Natuurnetwerk, zie
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/natuur-en-biodiversiteit/natuurnetwerk-nederland.
Voor het project Groene Cirkels, klik op
www.groenecirkels.nl<http://www.groenecirkels.nl>.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met prof.dr. Paul Opdam, tel. 0317
486 003, e-mail paul.opdam@xxxxxx<mailto:paul.opdam@xxxxxx>, of met Bouke de
Vos, Pers- en wetenschapsvoorlichting Wageningen UR, tel. 0317 480 180, e-mail
bouke.devos@xxxxxx<mailto:bouke.devos@xxxxxx>.

Wageningen University maakt deel uit van Wageningen UR (University & Research
centre). De missie is 'To explore the potential of nature to improve the
quality of life'. Binnen Wageningen UR bundelen 9 gespecialiseerde
onderzoeksinstituten van stichting DLO en Wageningen University hun krachten om
bij te dragen aan de oplossing van belangrijke vragen in het domein van gezonde
voeding en leefomgeving. Met ongeveer 30 vestigingen, 6.000 medewerkers en
9.000 studenten behoort Wageningen UR wereldwijd tot de aansprekende
kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de
vraagstukken en de samenwerking tussen verschillende disciplines vormen het
hart van de unieke Wageningen aanpak.

Disclaimer: If you do not wish to receive further news/releases from Wageningen
University, please click the following link: [Remove Me]. Requests will take a
maximum of 2 business days to process.

Contact information: Bouke de Vos, Wageningen University, Postbus 9101,
Wageningen, 6700 HB

[PWC-MEDIA] Persbericht Wageningen University: Bescherming landschap gaat over van overheid naar sociale netwerken (afscheidsrede)

Other related posts: