Door globalisering, groeiende mobiliteit en het gebruik van internet kunnen inwoners van een land gemakkelijker dan ooit te voren slachtoffers maken in andere landen.
Het bestaande internationaal recht biedt niet genoeg bescherming aan dergelijke slachtoffers.
Wetenschappers van Intervict (instituut voor onderzoek naar slachtoffers) van de UvT waarschuwen in hun boek ‘The New Faces of Victimhood’ voor de nationale beperkingen om slachtoffers adequaat bij te staan.
Ze pleiten voor een verbeterde grensoverschrijdende aanpak vanuit bijvoorbeeld de EU en VN.
Vormen van grensoverschrijdend slachtofferschap zijn bijvoorbeeld: slachtoffers van mensenhandel, internationale maffiapraktijken, milieumisdaden en cybermisdaad (kinderporno, Nigeriaanse fraude).
Veel van deze slachtoffers kunnen nergens terecht.
Nationale staten blijven in gebreke bij het vervolgen van transnationale of internationale misdaden of omdat bestaande juridische en sociale voorzieningen voor slachtoffers in de praktijk niet toepasbaar blijken.
De op het nationale vlak gecreeerde slachtofferrechten zijn voor deze snel in omvang toenemende groep een dode letter.
Onder invloed van de globalisering worden misdaden steeds vaker voor een groot deel buiten de landsgrenzen van een specifieke staat gepleegd.
Internationale organisaties hebben hierop ingespeeld door verschillende internationale en regionale verdragen af te sluiten die toezien op de preventie en berechting van dit soort misdaden.
Ook bieden zij tot op zekere hoogte bescherming voor slachtoffers.
In de praktijk blijken deze verdragen echter moeilijk uitvoerbaar en vooral te kort te schieten in het beschermen van de slachtoffers.
Nieuwe juridische elementen
Slachtoffers van misdrijven die vanuit het buitenland zijn gepleegd lopen tegen grote barrières op indien zij hun recht willen halen.
Dit geldt voor individuele slachtoffers van cybercrime of geweld in het buitenland.
Het doen van aangifte is onbegonnen werk en bestaande voorzieningen zoals schadefondsen zijn vanuit het buitenland ontoegankelijk.
Dit geldt zeker ook voor groepen slachtoffers (van bijvoorbeeld grensoverschrijdende corruptie of milieucriminaliteit zoals het geval van het dumpen van gif door Trafigura).
De auteurs pleiten daarom voor uitbreiding en een zorgvuldiger uitvoering van de juridische en financiele instrumenten van de VN en de EU.
Gouvernementele en non-gouvernementele internationale organisaties zouden initiatieven moeten nemen voor adequatere rechtstoegang en betere, gefinancierde rechtshulp voor gedupeerden van alle vormen van grensoverschrijdende criminaliteit.
De auteurs stellen daarbij het Internationale Strafrechtshof in Den Haag als voorbeeld, met zijn eigen openbaar ministerie, sterke procedurele rechten voor slachtoffers en een steunfonds voor slachtoffers.
Noot voor de pers
Op donderdag 9 december om 16.00 uur wordt The New Faces of Victimhood, Transnationaal Crimes and Victim Rights gepresenteerd door de editors hoogleraar Jan van Dijk en dr.
Rianne Letschert van Intervict in het Montesquieu gebouw.
Voor aanvragen van het pdf-bestand en informatie over de auteurs, kunt u contact opnemen met het secretariaat van Intervict, 013-4663526 of e-mail:
persvoorlichters@xxxxxx
