26 oktober 2016
Neanderthaler at ook planten op de koude steppe
Neanderthalers in koude gebieden consumeerden vermoedelijk veel meer
plantaardig voedsel dan tot nu toe is aangenomen. Dat ontdekte archeoloog
Robert Power dankzij nieuw tandsteenonderzoek. Promotie 1 november.
Mammoetsteppe
In de warmere mediterrane gebieden van Eurazië maakten planten een wezenlijk
onderdeel uit van het menu van de neanderthalers. Maar dat gold niet voor de
koudere gebieden zoals de mammoetsteppen, zo was lang de aanname van
paleoantropologen. De mammoetsteppe, een bijna geheel boomloze steppetoendra,
was tijdens de koude periodes van het Pleistoceen het dominante landschap van
Midden-Europa tot Oost-Azië. In deze gebieden zouden de neanderthalers, die
leefden tussen 180.000 en 30.000 jaar geleden, hoofdzakelijk vlees hebben
gegeten van grote wilde dieren zoals mammoeten. Die eenzijdige voeding maakte
deze mensensoort kwetsbaar en droeg mogelijk bij aan hun uitsterven, was de
redenering.
Plantenconsumptie
De Leidse archeoloog Robert Power ontdekte dat neanderthalers wel degelijk ook
in deze koude en droge omgeving geregeld planten geconsumeerd moeten hebben.
‘De mammoetsteppe is een omgeving die we nog niet goed begrijpen omdat die niet
meer bestaat vanwege klimaatverandering. Deze oude graslanden waren
waarschijnlijk bruikbaarder voor neanderthalers dan altijd gedacht is.’
Nieuwe onderzoeksmethoden
Door beperkte opsporingstechnieken van voedingsresten konden onderzoekers
eerder moeilijk het dieet van de neanderthalers reconstrueren. Dankzij nieuwe
opkomende microscopische onderzoekmethoden is tandsteen een goede bron geworden
om sporen van voedsel te analyseren. Power onderzocht microbotanische deeltjes
in het tandsteen van opgegraven neanderthalertanden. Deze waren afkomstig uit
zes verschillende archeologische vindplaatsen, waaronder in Kroatië, Italië en
Rusland. Op basis van 48 bestudeerde tanden concludeert hij dat deze
mensensoort in al deze gebieden geregeld planten consumeerde.
Onderzoek op chimpansees
Power onderzocht ook de betrouwbaarheid van tandsteen als bron in de
reconstructie van voeding. Dat deed hij onder andere door het tandsteen te
bestuderen van een groep recent overleden chimpansees waarvan de voeding
twintig jaar lang was bijgehouden. Hierdoor kon hij bevestigen dat tandsteen
een betrouwbare afspiegeling is van een langdurig voedingspatroon.
Diverse klimaatzones en periodes
De archeoloog vergeleek ook data uit verschillende perioden en hieruit bleek
dat planten, niet alleen ongeacht de klimaatzone maar ook ongeacht de
tijdsperiode, consequent een belangrijk onderdeel van het dieet vormden.
Neanderthalers hebben eigen patroon
Power: ‘Een van de grote lessen van mijn onderzoek is de verrassing van het
resultaat: we verwachten dat neanderthalers op latere jagers-verzamelaars
lijken en op een zelfde manier hun voedsel verzamelen, maar dat doen ze niet.
In het verleden werden neanderthalers gezien als primitieve holbewoners met
zeer basaal gedrag; nu worden ze vaak als modern beschouwd. Maar we moeten
neanderthalers niet geforceerd in één zo’n hokje stoppen. Ze hebben hun eigen
unieke patroon.’
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie:
Robert Power: 0049-3413550789 / 0049-15237044289
Woensdag 26 oktober alleen bereikbaar per mail: [robert_power@xxxxxxxxxx]
Miranda Jansen, Adviseur wetenschapscommunicatie a.i. Universiteit Leiden:
071-5273282 / [m.j.jansen@xxxxxxxxxxxxxxxx]
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 5.500 mensen in dienst en leidt 25.800 ;
studenten op.
Volg ons
Aanmelden voor de nieuwsbrief
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden voor persberichten van de Universiteit Leiden
http://persberichten.cmail19.com/t/d-u-djjlot-jlkyurili-o/
Meer nieuws- en persberichten vindt u op onze nieuwspagina
[http://www.nieuws.leidenuniv.nl/].
