8 juni 2015
Het brein gescherpt
Bij volledige concentratie spelen de neurotransmitters noradrenaline en
acetylcholine een belangrijke rol. Deze vondst van psycholoog Stephen Brown
biedt aanknopingspunten voor verder onderzoek naar hoe gerichte aandacht tot
stand komt. Promotie 16 juni.
Beter aandacht richten op stimuli
Tot het midden van de jaren '90 werd gedacht dat noradrenaline vooral
belangrijk was voor slaapritme en waakzaamheid. Brown vond aanwijzingen dat
deze neurotransmitter, die wordt aangemaakt in de hersenen, ook essentieel is
bij gerichte aandacht. 'Hoe actiever de hersendelen die het brein van
noradrenaline voorzien, hoe beter je je aandacht kunt richten op belangrijke
stimuli waarop je moet reageren. Denk bijvoorbeeld aan een auto die op je
afkomt terwijl je oversteekt.' Brown vond nog een andere stof die bij gerichte
aandacht een rol speelt: acetylcholine. 'Mijn onderzoek laat zien dat je niet
kunt zeggen: déze stof reguleert de aandacht. Er zijn veel verschillende
stoffen bij betrokken', aldus Brown.
Getal over het hoofd zien
Brown deed met proefpersonen een bekende test waarbij ze snel achter elkaar
letters te zien krijgen. Plotseling verschijnen met een tussenpose van minder
dan een halve seconde twee getallen tussen de letters door. Het opvallende is
dat mensen het eerste getal wel waarnemen, hiervoor hebben ze dus 'gerichte
aandacht', maar het tweede niet. Dit verschijnsel heet de 'attentional blink.'
Brown: 'Waarschijnlijk moeten de cellen in hersengebieden waar noradrenaline
wordt geproduceerd, herstellen. Ze moeten bijkomen van het opmerken van het
eerste getal. Daardoor zien proefpersonen het tweede getal over het hoofd.'
Hersenscan toont aandacht
Om te onderzoeken hoe deze 'attentional blink' werkt in de hersenen, maakte
Brown de loci coerulei, de hersenkernen die het brein van noradrenaline
voorzien, inactiever. Hij deed dit door proefpersonen het medicijn clonidine
toe te dienen. Vervolgens bekeek hij hun hersenen met een EEG-scan terwijl ze
de 'attentional blink' test uitvoerden. 'We zagen pieken waarvan we vermoeden
dat ze onder meer het richten van aandacht reflecteren', aldus de psycholoog.
'Deze pieken waren kleiner bij de personen die clonidine kregen dan bij degenen
met een placebo', aldus Brown. 'Verminderde activiteit van de loci coeruli
maakt het dus lastiger om aandacht efficiënt te richten. Dat is een aanwijzing
dat noradrenaline de opmerkzaamheid stimuleert.'
Hele systeem onder de loep
Aandacht wordt niet alleen gereguleerd door noradrenaline, zegt Brown. In een
ander experiment ontdekte hij dat de neurotransmitter acetylcholine ook zorgt
voor verbetering van de gerichte aandacht. 'Hogere cognitieve processen zoals
je aandacht ergens op richten zijn een complex verhaal. Ze worden niet
gereguleerd door één neurotransmitter. Als je deze processen wilt begrijpen,
moet je veel meer kijken naar verschillende neurotransmitters. Je moet het hele
systeem bekijken.'
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie:
Stephen Brown: [brownsbre@xxxxxxxxxxxxxxxxx]
Inès van Arkel, Adviseur Wetenschapscommunicatie Universiteit Leiden: 071 -
5273282 / [i.van.arkel@xxxxxxxxxxxxxxxx]
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 4.200 mensen in dienst en leidt 24.500
studenten met 110 nationaliteiten op.
Wilt u onze wekelijkse nieuwsbrief ontvangen? Aanmelden
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden van onze persberichten
http://persberichten.cmail1.com/t/d-u-jluriuk-jlkyurili-i/ | Adreswijziging
doorgeven
http://persberichten.updatemyprofile.com/d-jluriuk-245F5C8A-jlkyurili-d
