29 september 2016
Hebzucht en angst remmen samenwerking
Iedereen is gebaat bij een soepele samenwerking, maar toch zitten mensen elkaar
vaak dwars. Waarom gebeurt dat? Hoogleraar sociale psychologie Carsten de Dreu
onderzoekt dat op allerlei manieren: van hersenscans tot de rol van religie.
Oratie op 7 oktober.
Angst voor uitbuiting
Het winnen van een complexe oorlog of de uitvinding van een levensreddend
medicijn: dat lukt alleen als mensen eendrachtig samenwerken. Dan kunnen ze
indrukwekkende prestaties leveren waar ook het individu beter van wordt. Waarom
zitten mensen elkaar dan zo vaak dwars? Hebzucht en angst zijn de fundamentele
redenen voor een stroeve samenwerking, zo blijkt uit empirisch onderzoek van De
Dreu. 'Mensen zijn bang dat hun bijdragen vooral ten goede komen aan diegenen
die zelf niets bijdroegen. Altijd is er het risico dat we door hebzuchtige
anderen worden uitgebuit. Daarom houden mensen zich in en investeren ze in
bescherming in plaats van samenwerking.'
Spelexerimenten
De Dreu onderzoekt welke strategieën mensen gebruiken om hun eigen opbrengsten
te maximaliseren en het risico op uitbuiting te verkleinen. Dat doet hij met
spelexperimenten waarin mensen kunnen investeren in verdediging, aanvallen of
niets doen. Mensen blijken vooral in verdediging te investeren en minder in
aanvallen die door hebzucht gedreven worden. 'Angst is een tamelijk permanente
rem op samenwerking. Wanneer hebzucht opspeelt is onvoorspelbaarder.' Het
paradoxale is dat angst voor rivaliserende groepen ervoor zorgt dat mensen
binnen een groep juist beter gaan samenwerken. 'Dat blijkt haast automatisch te
gaan, vaak zelfs zonder overleg.'
Hoe ziet ons brein eruit?
De Dreu heeft als hoogleraar Arbeids- en organisatiepsychologie aan de
Universiteit van Amsterdam veel onderzoek gedaan naar samenwerking binnen
organisaties. In Leiden wil hij het onderwerp op een hoger abstractieniveau
benaderen. 'We weten al veel over wat soort leiders gewenst zijn. Ik wil nu
verder onderzoeken hoe ons brein eruit ziet als we samenwerken. Want
samenwerking grijpt terug op heel basale biologische systemen die we ook
gebruiken voor anderen taken zoals kinderen opvoeden.'
Knuffelhormoon oxytocine
Met hersenscans wil hij onderzoeken welke neurohormonale stoffen bij
samenwerken een rol spelen, zoals het 'knuffelhormoon' oxytocine bijvoorbeeld.
Wordt er meer oxytocine aangemaakt als de samenwerking goed verloopt? En kun je
de samenwerking beïnvloeden door een dosis van dit hormoon toe te dienen? 'Die
neurobiologische benadering is pas de laatste vijf jaar echt op gang gekomen
onder psychologen en daar liggen nog veel belangrijke onderzoeksvragen.'
Effect van instituties
De Dreu benadrukt zijn multidisciplinaire aanpak. Hij is ook geïnteresseerd in
het effect van 'instituties' als religie en wet-en regelgeving, want die zijn
natuurlijk ook van invloed op ons gedrag. Hiervoor wil hij veel samenwerken met
collega-wetenschappers van andere disciplines: sociologen, politicologen,
rechtswetenschappers, religiewetenschappers maar ook biologen die bijvoorbeeld
het gedrag van ratten onderzoeken.
Managers in de scanner
De Dreu sluit ook niet uit dat hij ook weer onderzoek in organisaties gaat
doen. Tot die tijd zou het mooi zijn als managers ook willen meedoen aan zijn
neurobiologische onderzoek. 'Ik zou het schitterend vinden als veel managers
zich aanmelden om in de scanner te liggen terwijl ze beslissingen moeten nemen
over de koers van hun bedrijf. Maar dan moeten ze in groten getale komen en dat
is niet zo makkelijk te realiseren.'
Noot voor de pers, niet voor publicatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Prof.dr. C.K.W. de Dreu: 071-5273706 / [c.k.w.de.dreu@xxxxxxxxxxxxxxxxx]
Inès van Arkel, Adviseur wetenschapscommunicatie: 071-5273282 /
[i.van.arkel@xxxxxxxxxxxxxxxx]
Over de Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden is een internationaal georiënteerde
onderzoeksuniversiteit. De universiteit biedt hoogwaardig onderzoek en
academisch onderwijs in het alfa- gamma- en bètadomein. De Universiteit Leiden
[http://www.leidenuniv.nl] heeft 5.500 mensen in dienst en leidt 25.800 ;
studenten op.
Volg ons
Aanmelden voor de nieuwsbrief
[http://www.nieuwsbrief.leidenuniv.nl/contact/adres.html]
Afmelden voor persberichten van de Universiteit Leiden
http://persberichten.cmail19.com/t/d-u-dryuilk-jlkyurili-o/
Meer nieuws- en persberichten vindt u op onze nieuwspagina
[http://www.nieuws.leidenuniv.nl/].
