Persbericht, 3 december 2021
Resultaten Bodemdierendagen 2021:
Spinnen winnen fotofinish van pissebedden
De surprise voor Wereldbodemdag, ieder jaar op 5 december, vormen ditmaal de
spinachtigen. Zij verrassen vriend en vijand door de landelijke Bodemdieren Top
3 van 2021 aan te voeren. In 86% van de tuinen, parken en schoolpleinen vonden
de enthousiaste deelnemers aan de Bodemdierendagen deze dieren. De pissebedden
zijn voor de 2e keer achter elkaar afgetroefd en eindigen op 85%, gevolgd door
de winnaars van vorig jaar - de regenwormen - met 82%.
Het is vaker een nek-aan-nek race bij de Bodemdierendagen, maar dit jaar is het
wel heel close. "De verschillen tussen de spinnen, pissebedden en regenwormen
zijn nu inderdaad zeer klein," stelt bodemonderzoeker Ron de Goede van
Wageningen UR. Hij rekende alle bodemdieren-waarnemingen door en hield
uiteindelijk maar een verschil van een paar tuinen over voor deze soorten. "Elk
jaar scoren deze drie diergroepen hoog. Ze worden in het grootste deel van de
tuinen gesignaleerd. Dat is niet voor alle groepen zo. Bij miljoenpoten
bijvoorbeeld is dat maar in ongeveer 50% van de tuinen. De kans op een
miljoenpoot is wel (13%) groter in de toptuinen."
[cid:image001.png@01D7E865.F7AB2B50]
Erop of eronder
Het thema van 2021 was 'Erop of eronder'. Dat namen de spinnen letterlijk. Niet
alleen door op de hoogste plek van het erepodium te klimmen. Ook doordat ze op
de hoogstgelegen plekken de all-time recordlijst aanvoeren: op de balkons en
groene daken. Op groene daken valt het verder trouwens wat tegen met de
diversiteit aan bodemleven.
Voor de zevende keer organiseerden het Nederlands Instituut voor Ecologie
(NIOO-KNAW) en het Centrum voor Bodemecologie de Bodemdierendagen. Het
jaarlijkse citizen science-project over het belangrijke maar onderbelichte
leven in de bodem. Ze doen dat met hulp van onderzoekers van Wageningen
University & Research en de Vrije Universiteit Amsterdam, plus een groeiend
aantal partners.
Recordsafari
In heel Nederland gingen weer meer mensen op bodemdierensafari deze herfst. Wel
1666 officiële waarnemers ontdekten samen hoe het met ons bodemleven gaat. Van
scoutinggroep tot verpleeghuis, van tuinliefhebber tot voedselboseigenaar. In
totaal vonden zij meer dan 13.000 bodemdieren. En allemaal ontvingen zij een
cijfer voor het bodemleven in de eigen tuin of omgeving.
Hoe zou het komen dat de spinnen dit jaar bovenaan eindigen? "Deze zomer was
een stuk minder droog en warm dan vorig jaar. Dat is denk ik iets waar de
meeste bodemdieren van hebben geprofiteerd. Wellicht dat de spinnen meer
insecten te eten hadden," vertelt initiatiefnemer Gerard Korthals, coördinator
van het Centrum voor Bodemecologie (van NIOO-KNAW en WUR). Matty Berg van de
Vrije Universiteit vult aan: "Veel waargenomen spinnen waren wolfspinnen, die
door het late voorjaar en de koele zomer nog veelvuldig aanwezig waren." Verder
was het tijdens de waarnemingsperiode rond dierendag juist mooi droog
herfstweer, waardoor de spinnen zich goed lieten tellen.
Even slikken
Het was wel even slikken natuurlijk, voor pissebedden-onderzoeker en
-liefhebber Berg. "Pissebedden zijn als 'landkreeft' erg interessant. En ze
vervullen een belangrijke rol bij het recyclen van dood hout en bladeren, ook
in tuinen." Verder kan Berg zich troosten met de gedachte dat pissebedden nog
wel de leiding in handen hebben als je alle waarnemingen van de afgelopen zeven
jaar optelt.
[cid:image004.jpg@01D7E866.5522C810]
Hordes slakken?
Na de Top 3 volgen de huisjes- en de naaktslakken in ongeveer driekwart van de
tuinen. De Goede: "In de deelnemende moestuinen, voedselbossen, Tiny Forests en
op de schoolpleinen zijn ook meer slakken gespot dan in een gemiddeld jaar."
Veel tuinliefhebbers klaagden dit groeiseizoen over naaktslakken. Blijkbaar
werden ze daar niet in toom gehouden door egels, tuinvogels en andere
natuurlijke vijanden. Toch eten veel slakkensoorten juist niet je dierbare
plantjes op. Denk aan de tijgerslak: dat is een roofnaaktslak die je juist
verlost van plantenverslindende medeslakken.
Kansen
Hoe 'bodemdiervriendelijk' zijn we eigenlijk in ons land? "Als er iets
duidelijk is na zeven edities van de Bodemdierendagen, dan is het wel dat de
algemene bodemdieren dankzij de tuinen en de parken kunnen floreren in dorpen
en steden," zegt initiatiefnemer Korthals. Het algemene 'kansencijfer' voor de
bodemdieren komt dit jaar zelfs extra hoog uit: een 9,2. Je ziet dat
bijvoorbeeld terug in flink hogere cijfers voor moestuinen en het groen rond
scholen en BSO's. Elk tuintype heeft natuurlijk zijn eigen kansencijfer.
Bestrate tuinen hebben nu eenmaal minder potentie dan een groene tuin of Tiny
Forest. Maar er is ook een duidelijk verschil tussen potentie van een tuin of
park en de daadwerkelijke score. "Er is nog genoeg werk aan de winkel!"
En wat als je geen tuin hebt? Korthals: "Het valt op dat de 'plantenbak' toch
een voldoende haalt en zelfs beter scoort dan het balkon. Kortom: als je je
balkon bodemdiervriendelijk wil maken, zet dan wat grote plantenbakken neer!"
Organisaties die bij de zoektocht naar die belangrijke bodemdieren
helpen<https://bodemdierendagen.nl/organisatie-contact> tijdens de
Bodemdierendagen zijn: IVN Natuureducatie, Jaarrond Tuintelling, Naturalis,
IUCN NL, Scouting Nederland, WWF, LandschappenNL, Natuur & Milieu, Vereniging
voor Veldbiologie KNNV, Stichting Steenbreek, NL Greenlabel, de tuiniers van
AVVN, Nederlands Instituut voor Biologie, JNM, Kinderboerderijen Actief,
Kenniscentrum EIS, Nederlandse Entomologische Vereniging, Nationale
Wetenschapsagenda, Weekend van de Wetenschap, gemeente Amsterdam, Arcam,
Deltaplan Biodiversiteitsherstel en steeds meer. Sinds vorig jaar zijn de
Bodemdierendagen ook onderdeel van het nieuwe project Onder het Maaiveld over
het stimuleren van een levende bodem, ondersteund door de Nationale
Postcodeloterij.
Voor meer informatie:
Wil je aandacht besteden aan de Bodemdierendagen? Leuk! De organisatie van de
Bodemdierendagen staat je graag te woord. Bel of mail naar:
* Organisator en hoofd wetenschapscommunicatie Froukje Rienks, Nederlands
Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), tel. 06-10487481 / 0317-473400,
f.rienks@xxxxxxxxxxxx<mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx>
* Hoofdorganisator en bodemexpert dr. Gerard
Korthals<https://nioo.knaw.nl/nl/employees/gerard-korthals>, Centrum voor
Bodemecologie (CSE), tel. 06-12882710,
www.soilecology.eu<http://www.soilecology.eu>,
g.korthals@xxxxxxxxxxxx<mailto:g.korthals@xxxxxxxxxxxx>
* Regenwormenexpert en mede-organisator dr. Ron de Goede, Wageningen
University, tel. 0317 485048, ron.degoede@xxxxxx<mailto:ron.degoede@xxxxxx>
* Bodemdierenexpert en mede-organisator prof. dr. Matty Berg, Vrije
Universiteit/Universiteit Groningen, tel. 06-12530372,
m.p.berg@xxxxx<mailto:m.p.berg@xxxxx>
Website Bodemdierendagen:
www.bodemdierendagen.nl<http://www.bodemdierendagen.nl>.
Illustratie(s):
Illustraties zijn beschikbaar als downloads bij de online versie van dit
persbericht<https://nioo.knaw.nl/nl/pers/bodemdierendagen-2021-spinnen-winnen-fotofinish-van-pissebedden>.
Zoekkaart (waarmee de Tiny Ten-diergroepen te herkennen zijn): zie de Doe
Mee-pagina<https://bodemdierendagen.nl/doe-mee>.
Social media: de bodemdieren zijn actief op sociale media:
* Twitter: @Bodemdieren<https://twitter.com/bodemdieren>
* Facebook: @bodemdierendagen<https://www.facebook.com/bodemdierendagen>
* Instagram: @bodemdierendagen<https://www.instagram.com/bodemdierendagen/>
* #Bodemdierendagen
Als u dit persbericht ten onrechte ontvangt of geen persberichten meer wenst te
ontvangen, laat dat dan s.v.p. weten via
communicatie@xxxxxxxxxxxx<mailto:communicatie@xxxxxxxxxxxx>.
Froukje Rienks
Wetenschapscommunicator /Hoofd PR & Wetenschapscommunicatie
Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
Droevendaalsesteeg 10, 6708 PB Wageningen /Postbus 50, 6700 AB Wageningen
T 0317-473590 / M 06-10487481
f.rienks@xxxxxxxxxxxx<mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx> /
www.nioo.knaw.nl<http://www.nioo.knaw.nl/> / @niooknaw
(Twitter)<twitter.com/niooknaw>
Het NIOO is het onderzoeksinstituut voor ecologie van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)