Persbericht, 3 november 2016
Resultaten Bodemdierendagen 2016:
mieren halen slakken in na warme droge nazomer
De mier rukt op naar de vierde plaats, 1 op de 3 tuinen heeft vrijwel alle
groepen bodemdieren 'in huis' en die dieren waren minder makkelijk te vinden
dan in 2015. Dat zijn in het kort de uitkomsten van de Bodemdierendagen 2016 -
en het gevolg van de zeer droge en warme nazomer waarschijnlijk. Met in totaal
zo'n 4.000 waargenomen bodemdieren en honderden deelnemers was de tweede editie
weer geslaagd. De grote lijn dat tuinen waardevol kunnen zijn voor het algemene
bodemleven in dorp en stad blijft overeind.
[cid:image002.jpg@01D235FE.B16642C0]Voor wilde beesten hoef je niet naar
Afrika! Veel mensen gingen met de hele familie tussen 1 en 10 oktober op
bodemdieren-safari in hun eigen tuin, in het park of zelfs op het balkon. Op
zoek naar zebraspin of tijgerslak bijvoorbeeld. Deze nazomer had ook echt
safari-trekjes. "Het was extreem warm en droog in september," zegt bodemecoloog
Gerard Korthals van het organiserende Nederlands Instituut voor Ecologie
(NIOO-KNAW) en Centre for Soil Ecology (CSE). "En dat is te merken aan de
resultaten van de Bodemdierendagen. De grote lijn is hetzelfde, maar met een
paar duidelijke verschuivingen."
De top 3 blijft gelijk. Op 1 staan weer de pissebedden die in bijna 90% van de
tuinen zijn gesignaleerd, gevolgd door de spinachtigen en de regenwormen. Maar
de mieren zijn in 2016 opgerukt naar de vierde plaats, ten koste van de slakken.
Ander opvallend verschil met 2015 is het aantal waargenomen bodemdieren. Dat
waren er in totaal zo'n 4.000: zeker niet weinig, maar wel een stuk minder per
tuin. Gemiddeld ruim 20 dieren per telling, in plaats van ruim 30," preciseert
bodemonderzoeker Ron de Goede van Wageningen University & Research.
[Podium voor het alle tuintypen samen]
1. Pissebed - in 89% van de tuinen (2015: 94%)
2. Spinachtige - in 79% van de tuinen (2015: 93%)
3. Regenworm - in 78% van de tuinen (2015: 91%)
4. (6) Mier - in 69% van de tuinen (2015: 72%)
5. (4) Huisjesslak - in 69% van de tuinen (2015: 85%)
6. (5) Naaktslak - in 54% van de tuinen (2015: 82%)
7. Duizendpoot - in 50% van de tuinen (2015: 61%)
8. Kever - in 39% van de tuinen (2015: 49%)
9. Miljoenpoot - in 33% van de tuinen (2015: 39%)
10. Mol - in 4% van de tuinen (2015: 7%)
Ook de rapportcijfers voor de verschillende typen tuinen leveren een
interessant beeld op. Bodemdieren zijn onmisbaar voor een gezonde bodem en dus
voor ons. Met gemiddeld een 8,4 voor het aanwezige algemene bodemleven is dat
een mooie score, die benadrukt dat tuinen een belangrijke rol vervullen voor
bodemdieren in de steden en de dorpen. Maar het is wel een stukje lager dan de
9 van vorig jaar.
Bij alle 159 compleet ingevulde zoeklocaties is gekeken naar de aantallen
dieren en de diversiteit voor de tien hoofdgroepen zoals pissebedden,
duizendpoten en mieren. "Balkonnen en groene daken hadden slechtere cijfers.
Ook door de droogte, denken we," legt Korthals uit. De paar bestrate tuinen
scoorden voor de algemene bodemdieren juist opvallend hoog met een 9,1. "Een
deel van de dieren kruipt diep weg en is daardoor niet te vinden. Of zit onder
de nog vochtige stenen, wat het hoge cijfer van de bestrate tuinen kan
verklaren." Zoals een deelnemer het verwoordde: "Het valt me erg tegen dat ik
in de grond niks aantrof. Alles wat ik zag, zat onder bloempotten of houten
kistjes."
RAPPORTCIJFERS
voor de diversiteit van algemene hoofdgroepen bodemdieren
Ranking 2016
(2015)
Tuintype
Rapportcijfer 2016
Rapportcijfer
2015
1 (4)
Bestrate tuin
9,1
8,5
2 (1)
Groene tuin
9,0
9,1
3
Halfgroene tuin
8,5
8,8
4 (2)
Park/kinderboerderij
8,4
9,0
5 (-)
Schoolplein (NIEUW)
8,3
-
6
Balkon
6,5
7,0
7 (5)
Groen dak
4,9
7,6
GEMIDDELD
8,4
9
In ongeveer de helft van de tuinen is gekeken naar soorten binnen de
hoofdgroepen. Want je hebt niet maar één soort spin of duizendpoot. De ruwe
pissebed en de wegmier zijn het vaakst aangetroffen. Andere dieren die de
zoekers nog meldden zijn bijvoorbeeld keverlarven zoals engerlingen en
ritnaalden (die helemaal niet op de volwassen kevers lijken), springstaarten,
mijten, padden en salamanders. Een van die salamanders werd meteen tot Sander
gedoopt. Ook de veenmol was present. Dat is geen echte mol, maar een
onderaardse verwant van de krekels.
In 1 op de 3 tuinen in ons land werden negen van de tien groepen bodemdieren
waargenomen. Een paar daarvan hadden ook een mol. Of in safari-termen: daar
zijn de Tiny Ten (in plaats van de Big Five) gescoord! Een op de 4 tuinen deed
vorig jaar ook mee, en kon zo heel mooi als 'ijktuin' dienen voor de
vergelijking tussen de jaren. Speciale dank gaat uit naar Noord-Groningen, waar
dit jaar veel waarnemingen zijn ingeleverd.
Korthals: "Erg leuk om te zien was ook dat het schoolplein, dit jaar een nieuw
type zoekplek, meteen waarnemingen heeft opgeleverd. En leuke foto's voor de
fotowedstrijd." In het hele land waren er enthousiaste initiatieven. Assen
zocht een zondagmiddag lang naar bodembeestjes, terwijl de basisscholen van Den
Haag gastlessen over het leven onder de grond kregen en er intussen elders hoog
boven op groene daken ook werd gespeurd.
Alles bij elkaar genoeg 'grondstof' om de waarnemingen in 2017 nog een keer te
herhalen, vinden de bodemdieren-onderzoekers van het NIOO, CSE, Wageningen
University & Research en de Vrije Universiteit. Dan kunnen ze de resultaten
beter vergelijken. Wordt vervolgd!
Alle resultaten zijn zelf te bekijken met kaarten en rapportcijfers via de
website www.bodemdierendagen.nl<http://www.bodemdierendagen.nl/>.
__________________________________________________________________________
Het NIOO<http://www.nioo.knaw.nl/> is met ruim 300 medewerkers en studenten een
van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie
van Wetenschappen (KNAW). Het is gespecialiseerd in de ecologie van het water
en het land: hoe werkt de natuur? Sinds 2011 is het gevestigd in een duurzaam
gebouwd onderzoekspand in Wageningen. De historie van het onderzoek gaat meer
dan 60 jaar terug en loopt door ons hele land, en ver daarbuiten.
Het Centre for Soil Ecology (CSE) is een samenwerkingsverband van het NIOO en
Wageningen University & Research. Bodemecologie is een onderzoeksgebied dat
zich snel ontwikkkelt. De biodiversiteit van het bodemleven vormt een
belangrijke basis voor een duurzame maatschappij.
Voor meer informatie:
· Bodemecoloog Gerard Korthals, NIOO-KNAW en Centre for Soil Ecology,
tel. 06-12882710, g.korthals@xxxxxxxxxxxx<mailto:g.korthals@xxxxxxxxxxxx>
(bereikbaar t/m vrijdagmiddag 4 november)
· Hoofd wetenschapscommunicatie Froukje Rienks, NIOO-KNAW, tel.
06-10487481 / 0317-473400, f.rienks@xxxxxxxxxxxx<mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx>
Website: www.bodemdierendagen.nl<http://www.bodemdierendagen.nl/>
Illustratiemateriaal: er is van alles beschikbaar. Zie voor voorbeelden de
downloads bij dit persbericht op de
NIOO-website<https://nioo.knaw.nl/nl/pers/mieren-halen-slakken-na-warme-droge-nazomer-resultaten-bodemdierendagen-2016>.
Link naar resultaten 2016: kaarten, top 3, verschillende tuintypes en soorten
<http://bodemdierendag.nioo.knaw.nl/>
Link naar resultaten 2015<http://bodemdierendag.nioo.knaw.nl/2015>
Link naar zoekfoto's van
deelnemers<https://nioo.knaw.nl/nl/bodemdierendagen-2016#qt-qt_bodemdieren-ui-tabs7>
Link naar de
Bodemdierendag-zoekkaart<https://nioo.knaw.nl/sites/default/files/Bodemdierenkaart2016Groot.pdf>
Link naar safariweetjes over
bodemdieren<https://nioo.knaw.nl/nl/bodemdierendagen-2016#qt-qt_bodemdieren-ui-tabs6>
Twitter: @niooknaw<https://twitter.com/niooknaw>
Website NIOO: www.nioo.knaw.nl<http://www.nioo.knaw.nl/>
Website Centre for Soil Ecology: www.soilecology.eu<http://www.soilecology.eu/>
Als u dit persbericht ten onrechte ontvangt of geen persberichten meer wenst te
ontvangen, meld dat dan s.v.p. via
communicatie@xxxxxxxxxxxx<mailto:communicatie@xxxxxxxxxxxx>.
Froukje Rienks
Wetenschapsvoorlichter / Hoofd PR & Wetenschapscommunicatie
Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
Bureau Bedrijfsvoering
Droevendaalsesteeg 10, 6708 PB Wageningen
Postbus 50, 6700 AB Wageningen
T 0317-473590
M 06-10487481
f.rienks@xxxxxxxxxxxx<mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx>
www.nioo.knaw.nl<http://www.nioo.knaw.nl/>
@niooknaw (Twitter)<twitter.com/niooknaw>
Het NIOO is het onderzoeksinstituut voor ecologie van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)