[PWC-MEDIA] Persbericht. Pneumokokkenvaccin leidt tot opkomst andere pneumokokken

From: <persvoorlichting@xxxxxxxxxxxxx>
To: <persvoorlichting@xxxxxxxxxxxxx>
Date: Wed, 10 Jun 2015 08:03:46 +0000

[cid:image001.jpg@01D0A364.BBE8FD10]

Persbericht

Nijmegen, 10 juni 2015

Pneumokokkenvaccin leidt tot opkomst andere pneumokokken

De bacterie Streptococcus pneumoniae, ook wel de pneumokok genoemd, is
wereldwijd de belangrijkste verwekker van long- en hersenvliesontsteking, en
veroorzaakt jaarlijks 1,6 miljoen doden. Arts-onderzoeker Amelieke Cremers van
het Radboudumc dook in het DNA van de pneumokok en ontdekte een methode om de
bacterie snel op te sporen in het bloed, welk effect vaccinaties hebben gehad
op de eigenschappen van pneumokokken en dat het inzetten van een smal spectrum
antibiotica niet alleen resistentie tegengaat, maar zelfs gunstiger kan zijn
voor de patiënt. 12 juni promoveert ze op haar onderzoek.

De pneumokok verblijft doorgaans in onze neusholte als onschuldige passagier,
maar soms ontwikkelt de besmetting zich tot ziekte, variërend van een milde
luchtweginfectie tot ernstige long- of hersenvliesontsteking en overlijden. Met
name voor ouderen kan de bacterie gevaarlijk zijn. Door intensief
antibioticagebruik, is het aantal antibiotica-resistente pneumokokken de
afgelopen jaren toegenomen. Bovendien duurt het momenteel dagen voordat
kweekresultaten van mogelijke besmettingen bekend zijn. Dit belemmert het
gericht behandelen van infecties. Cremers onderzocht hoe we de pneumokok
sneller op kunnen sporen en antibiotica effectiever in kunnen zetten.

Microbioom van de neus
Voor haar onderzoek bracht Cremers de bacterie bij gezonde volwassen
vrijwilligers in de neusholte in. Voorafgaand en na de enting nam ze een
neusspoelsel af om zo te bepalen welke bacteriën er voor en na het toevoegen
van de pneumokok aanwezig waren. "We zagen dat het oppikken van de pneumokok in
de neus-keelholte (het voorstadium van ziekte) vaker voorkwam in een zeer
divers microbiota, maar dat het niet beïnvloed werd door de aanwezigheid van
specifieke bacteriën", zegt Cremers. Ook zag ze dat de pneumokokken maandenlang
in de neusholte kunnen verblijven, en dat hun hoeveelheid sterk kan fluctueren.
Cremers: "Mogelijk hebben gezonde volwassenen juist baat bij een tijdelijk
dragerschap van een lage concentratie pneumokokken, omdat het hun immuniteit
oppept."

In een ander onderzoek beschijft Cremers een nieuwe mogelijkheid om snel
pneumokokken-DNA in patiëntenbloed te detecteren. Bij de huidige kweekmethode
duurt het dagen voordat er een uitslag is. Met de nieuwe methode kan de minieme
hoeveelheid pneumokokken-DNA die doorgaans in het bloed circuleert, van een
vele malen grotere hoeveelheid menselijk DNA worden onderscheiden. Er kan zelfs
nog DNA worden gevonden na het gebruik van antibiotica, terwijl dit bij de
standaardmethode (de kweek) een groot probleem is.

Antibiotica versmallen
"Zodra de pneumokok geïdentificeerd is, moeten we de antibiotica aanpassen
zodat deze alleen op de pneumokok gericht is, maar dit gebeurt niet altijd",
zegt Cremers. Nu wordt uit angst dat een patiënt snel achteruit gaat, vaak voor
een breed spectrum antibiotica gekozen. Maar hierdoor dood je ook onnodig
andere bacteriesoorten en treedt er sneller antibioticaresistentie op. "Uit
mijn onderzoek blijkt dat het versmallen van antibiotica geen invloed had op de
sterfte, onafhankelijk van de ernst van ziekte. Sterker nog, het kan zelfs een
gunstig effect hebben voor patiënten met een longontsteking", aldus Cremers.

Vaccinatie weinig effect
Daarnaast bestudeerde de onderzoekster pneumokokkengenomen voor en na
vaccinatie. Het pneumokokkenvaccin dat sinds 2006 in het Nederlandse
Rijksvaccinatieprogramma is opgenomen, is gericht tegen een aantal veel
voorkomende pneumokokken. Dit vaccin heeft er toe geleid dat pneumokokkenziekte
in kinderen drastisch is gedaald. Hoewel alleen kinderen zijn gevaccineerd,
blijken als neveneffect de vaccin-types ook bij volwassenen steeds minder
ziekte te veroorzaken. Helaas zijn tegelijkertijd de pneumokokken die buiten
het vaccin vallen in opkomst. Uit Cremers' onderzoek blijkt dat deze andere
pneumokokkentypes kleine verschillen in ziektepresentatie veroorzaken. Mogelijk
komt dit door andere genetische eigenschappen. Om deze veranderingen nog beter
te begrijpen, dook Cremers in het pneumokokken-DNA. Hieruit bleek dat vlak na
vaccinatie de variatie in pneumokokken-genen aanzienlijk afnam, om daarna
opnieuw uit te breiden, voornamelijk met genen die voor vaccinatie ook al
circuleerden. Cremers: "Dit verklaart mogelijk waarom vaccinatie in Nederland
een zeer beperkt effect heeft gehad op het terugdringen van pneumokokkenziekte
in volwassenen."

________________________________

Noten voor de redactie

Promotie Amelieke Cremers - Molecular characterization of adult pneumococcal
carriage and disease. Containing the course of pneumococcal encounters
Promotor: Prof. dr. P.W.M. Hermans
Co-promotor: Dr. G. Ferwerda, Dr. A.L. Zomer
Datum: 12 juni, 14:30
Locatie: Radboud Universiteit, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2

Persvoorlichters bij het Radboudumc: 06-21197389 (Anne van Kessel), buiten
kantooruren 06 - 51291446.
E-mailadres voor de media:
persvoorlichting@xxxxxxxxxxxxx<mailto:persvoorlichting@xxxxxxxxxxxxx>
Volg ons ook op twitter<http://twitter.com/radboudumcpers>.
klik
hier<http://www.radboudumc.nl/OverhetRadboudumc/NieuwsEnMedia/Nieuws/Pages/default.aspx>
voor meer persberichten van het Radboudumc.
Wilt u onze persberichten niet ontvangen? Stuur een mailtje naar
persvoorlichting@xxxxxxxxxxxxx

Het Radboudumc staat geregistreerd bij de Kamer van Koophandel in het
handelsregister onder nummer 41055629.
The Radboud university medical center is listed in the Commercial Register of
the Chamber of Commerce under file number 41055629.

[PWC-MEDIA] Persbericht. Pneumokokkenvaccin leidt tot opkomst andere pneumokokken

Other related posts: