[PWC-MEDIA] Persbericht: Ook bij koolmees komt ouderdom met gebreken

From: "Communicatie RUG" <communicatie@xxxxxx>
To: <"Undisclosed-Recipient:;"@freelists.org>
Date: Mon, 7 Mar 2011 11:38:53 +0100


Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 37 / 7 maart 2011 

Ook bij koolmees komt ouderdom met gebreken

De nakomelingen van oudere koolmeesvrouwtjes zijn veel minder succesvol dan die 
van jongere moeders. Vooral in latere fases van het opvoeden gaat het mis, 
concludeert evolutionair biologe Sandra Bouwhuis. Voor de koolmeesvrouw blijkt 
het zaak om direct in de eerste levensjaren te investeren in het nageslacht. 
Bouwhuis promoveert op 18 maart 2011 aan de Rijksuniversiteit van Groningen op 
haar onderzoek naar veroudering bij koolmezen.

Bouwhuis onderzocht veroudering bij vrouwelijke koolmezen (Parus major) in 
Wytham Woods (Oxfordshire, UK) en op Vlieland. Ze deed dit aan de hand van 
onder meer het aantal eieren en nakomelingen en het reproductieve succes van 
deze nakomelingen. 

Oude moeders
Hoewel koolmezen zo'n negen jaar oud kunnen worden, blijkt het broedsucces 
vanaf het tweede levensjaar al flink af te nemen. Toch beproeven de oude mezen 
jaarlijks weer hun broedkansen, zegt Bouwhuis: 'Ze gaan door tot het bittere 
eind.' 
Opvallend is dat aan het begin van de broedperiode nog weinig verschil is 
tussen de nesten van oude en jonge vrouwtjes. Vooral vlak na het uitvliegen van 
de jongen vindt er massale sterfte plaats, ontdekte Bouwhuis. 'Juist in de 
eerste weken na het uitvliegen moeten de ouders hun jongen nog begeleiden. Die 
begeleiding laat bij de oude moeders wellicht te wensen over; de jongen vallen 
bijvoorbeeld ten prooi aan sperwers. Of misschien hebben de oudjes minder 
gunstige plekken in het bos weten te bemachtigen.'
 
Wegwerplichaam
Bouwhuis toonde verder aan dat het voor de mezen gunstig is om al in de eerste 
twee levensjaren zo veel mogelijk te investeren in nageslacht. Zulke 
hardwerkende mezen verouderen wel veel sneller dan mezen die wat trager op gang 
komen, maar ondanks dat vroege veroudering zijn prijs heeft, krijgen de vroege 
broedsters in hun leven uiteindelijk de meeste nakomelingen. 'De kosten wegen 
dus op tegen de baten', zegt Bouwhuis. 'Het is de theorie van het 
"wegwerplichaam": investeren in nakomelingen in plaats van in 
lichaamsonderhoud. Maar waarom niet alle koolmezen deze tactiek volgen is niet 
duidelijk.'

Ouderdomskenmerken
Hoewel de aftakeling van de mezen meetbaar is in hun broedsucces, zijn de 
oudjes er op het oog moeilijk uit te pikken zegt Bouwhuis: 'Ze hebben in ieder 
geval geen overduidelijke ouderdomskenmerken zoals rimpels of grijze veren. Er 
wordt momenteel wel onderzocht of de gele borstveren veranderen naarmate de 
mezen ouder worden. Het zou namelijk kunnen zijn dat de bejaarde mezen 
verouderingstekenen vertonen die voor ons helemaal niet opvallen, terwijl ze 
voor de koolmezen zelf overduidelijk zijn.'

Koolmeesmannen
Hoe het precies zit met oude koolmeesmannen weet Bouwhuis nog niet. 'We hebben 
ons in dit onderzoek gericht op de vrouwtjes: mannetjes zijn moeilijker te 
vangen tijdens het broedseizoen.' Bovendien gaan de heren koolmezen nog wel 
eens vreemd vertelt Bouwhuis: 'Mannetjes kunnen jongen hebben bij hun vaste 
partner, maar ook bij buitenechtelijke partners. Dat maakt het erg lastig om 
het aantal nakomelingen te bepalen.'

Curriculum Vitae
Sandra Bouwhuis (Kampen, 1980) studeerde evolutionaire biologie aan de 
Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Ze voerde haar promotieonderzoek uit bij de 
onderzoeksgroep Behavioural Biology van de RUG en The Edward Grey Institute van 
de universiteit van Oxford (UK). Het onderzoek werd medegefinancierd door 
beurzen van de NWO en het Schure-Beijerinck-Popping fonds. Bouwhuis promoveert 
tot doctor in de wiskunde en natuurwetenschappen bij prof.dr. S. Verhulst, 
prof.dr. B.C. Sheldon, prof.dr. M.E. Visser en prof. dr. A.G.G. Groothuis. De 
titel van haar proefschrift luidt: Great tits growing old - patterns and 
processes of ageing in a wild bird population.

Noot voor de pers 
Meer informatie: Sandra Bouwhuis, tel: 0044 1865 281 207 of mobiel 0044 
7707357420, e-mail: sandra.bouwhuis@xxxxxxxxxxxx
________________________________________
Redactie
Afdeling Communicatie / Postbus 72, 9700 AB Groningen / 050-363 44 44 / 
communicatie@xxxxxx / www.rug.nl
  

Afmelden Persberichten
E-mail: communicatie@xxxxxx 

Rijksuniversiteit Groningen
De Rijksuniversiteit Groningen behoort tot de top van de Europese 
research-universiteiten en is internationaal georiënteerd. De universiteit is 
maatschappelijk actief en voelt zich betrokken bij haar omgeving. Talent, 
ambitie en prestatie van de 27.000 studenten en 5.500 medewerkers worden waar 
mogelijk gehonoreerd.
[PWC-MEDIA] Persbericht: Ook bij koolmees komt ouderdom met gebreken

Other related posts:
