[PWC-MEDIA] Persbericht NWO: Vissenplacenta is ongunstige overlevingsstrategie

  • From: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
  • To: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
  • Date: Mon, 4 Jul 2011 11:00:51 +0200

 

Dit bericht staat online op: http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8JFCCG    

 

4 juli 2011

 

Vissenplacenta is ongunstige overlevingsstrategie

 

Vissen met placenta’s kunnen zich slecht aanpassen aan snelle veranderingen in 
voedselaanbod. Ze zijn waarschijnlijk ontstaan in een stabiele, voedselrijke 
omgeving. Doordat ecosystemen veranderen onder invloed van de mens, hebben ze 
meer moeite om te overleven dan vissen die eieren leggen. Dit ontdekte 
NWO-onderzoeker dr. Bart Pollux. Hij publiceerde zijn bevindingen in het blad 
Functional Ecology. 

 

De meeste vissen leggen eieren in het water. Maar er zijn ook vissen die hun 
nakomelingen levend ter wereld brengen. Dat levend baren kan op twee manieren: 
de moedervis draagt eieren in zich tot de embryo’s in de eieren volgroeid zijn 
óf de embryo groeit in de baarmoeder, van voedsel voorzien door een placenta. 
Vissen met placenta’s zijn vaak kleine visjes die in groten getale in de tropen 
voorkomen. 

 

Bart Pollux onderzocht de placentale soort Phalloptychus januarius. Hij 
varieerde het voedselaanbod van de vrouwtjesvissen en bekeek hoe, en hoe snel, 
zij zich hieraan konden aanpassen. Als Pollux het voedselaanbod verhoogde of 
verlaagde, leidde dat tot vrijwel onmiddellijke verandering in de grootte en 
het vetgehalte van de nakomelingen bij de geboorte. Het proces ging razendsnel: 
vijf dagen na de wijziging in voedselaanbod was het geboortegewicht en de 
hoeveelheid lichaamsvet al veranderd. Maar de vruchtbaarheid van de 
moedervissen wijzigde, tegen de verwachtingen in, veel later, pas na zo’n 8 
weken. 

 

De placentale vis besluit op het moment van bevruchting hoeveel nakomelingen ze 
maakt: is er veel voedsel, dan komen er veel nakomelingen. Wanneer na een 
tijdje het voedselaanbod plotseling afneemt ontstaat er een probleem. Ze 
verzwakt (Pollux zag de vissen vermageren ondanks de zwangerschap) en ook haar 
embryo’s zijn erg klein bij hun geboorte. Een vis die eieren legt, geeft altijd 
voldoende voedsel mee voor het aantal eieren. 

 

Donkere toekomst

Dit onderzoek toont aan dat de vissoort met placenta alleen kan zijn ontstaan 
in gunstige tijden, in een stabiele omgeving met een groot voedselaanbod. 
Vooruitkijkend wijst dit onderzoek op moeilijke tijden voor deze vissen, nu de 
mens ecosystemen verstoort door vervuiling en ingrijpen in rivieren 
(stuwdammen, boskap rond rivieren). Vissen met placenta’s kunnen niet inspelen 
op deze slechtere omstandigheden. Levendbarende vissen met placenta lijken 
daarom op het eerste gezicht een doodlopend pad in de evolutie. Pollux vermoedt 
echter dat placenta’s ook grote voordelen bieden als de voedselsituatie gunstig 
is. Zo’n moedervis kan, zo denkt Pollux, zeer waarschijnlijk veel beter zwemmen 
tijdens de zwangerschap. 

 

Pollux onderzocht ook of vissen met een placenta een strategie hebben die je in 
deze situatie van een lager voedselaanbod zou verwachten: het aborteren van een 
gedeelte van de embryo’s. Dat verbetert de leefomstandigheden voor zowel de 
moedervis die minder lasten heeft, als voor de overblijvende embryo’s, omdat de 
geaborteerde embryo’s uiteindelijk in het voedselsysteem terecht komen. Hij 
vond echter geen aanwijzingen dat placentale vissen deze strategie kunnen 
uitvoeren. 

 

Rubicon

Dit onderzoeksresultaat kwam tot stand dankzij een beurs uit het NWO-programma 
Rubicon. Met Rubicon kunnen pas gepromoveerde wetenschappers onderzoekervaring 
opdoen aan buitenlandse topinstituten. 

 

Pollux voerde zijn onderzoek uit aan de Universiteit van Californië 
(Riverside). De visjes kreeg hij met veel moeite Brazilië uit, een land dat 
erom bekend staat hard op te treden tegen de export van levende dieren. Voor 
Pollux’ onderzoek was juist die vis ideaal, omdat de vrouwtjesvis tot wel 25 
broedsels tegelijkertijd (dus 25 embryogroepen tezelfdertijd en in 
verschillende groeistadia) bij zich kan dragen, een verschijnsel dat 
superfoetatie heet. 

 

Over NWO

NWO is de nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het 
wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale 
competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor 
toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en 
aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek 
van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. 
Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke 
deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij. 

 

---

 

Meer informatie: 

 

- NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie 

- t.:+31 (0)70 344 07 13, voorlichting@xxxxxx  

  

11-27

 

---

Perslijst: aanmelden 
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?OpenDocument>  | afmelden 
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?opendocument&subfrm=Cancel> 
Adreswijzigingen doorgeven via: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>    
 

Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)  
Afdeling Voorlichting en Communicatie  
Postbus 93138 
2509 AC Den Haag

Persvoorlichters: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>  
t.: +31 (0)70 344 07 29 (ook buiten kantooruren bereikbaar)

 

 

 

JPEG image

Other related posts:

  • » [PWC-MEDIA] Persbericht NWO: Vissenplacenta is ongunstige overlevingsstrategie - NWO_NIEUWS