[PWC-MEDIA] Persbericht NWO: Samenstelling gezin bepaalt succes koolmees-ouders

From: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
To: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
Date: Fri, 2 Dec 2011 12:00:14 +0100
 

Dit bericht staat online op: http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8P6E7Z  

    

2 december 2011

 

Samenstelling gezin bepaalt succes koolmees-ouders 

 

Koolmezen met evenveel zonen als dochters, krijgen meer kleinkinderen dan 
koolmezen met een onevenwichtige gezinssamenstelling. Dat komt omdat hun jongen 
succesvoller zijn in de voortplanting. Dat concludeert NWO-onderzoeker Reinder 
Radersma. Hij verwacht dat zijn onderzoeksresultaten breder toepasbaar zijn in 
het dierenrijk. Op 2 december verdedigt Radersma zijn proefschrift aan de 
Rijksuniversiteit Groningen. 

 

Vogels kunnen door de werking van hormonen het geslacht van hun jongen 
beïnvloeden. Dat dit grote gevolgen heeft voor het succes van de ouders, heeft 
bioloog Reinder Radersma nu aangetoond. Een gemiddelde geslachtsverhouding in 
het koolmezengezin blijkt niet alleen de meest voorkomende maar ook de beste 
optie. 

 

Bij een vrije populatie koolmezen in het bos haalde Radersma kuikens van twee 
dagen oud uit verschillende nesten. Hij bepaalde het geslacht en herverdeelde 
de kuikens in verschillende verhoudingen mannetjes en vrouwtjes over de nesten. 
Vervolgens keek hij hoe succesvol de jonge koolmezen zich voortplantten. ‘Een 
gelijke verhouding mannetjes en vrouwtjes bleek de ideale situatie’, zegt 
Radersma. Jongen uit zo’n evenwichtig nest kregen meer nakomelingen. De 
koolmees-ouders zorgen er met een evenwichtig gezin dus voor dat hun genen goed 
doorgegeven worden. In de natuur komt de gelijke verdeling tussen zonen en 
dochters bij vogels het meeste voor. Het onderzoek van Radersma laat nu zien 
waarom dat zo is. 

 

De invloed van ouders op de gezinssamenstelling (geslachtsallocatie) is een 
verschijnsel dat voor insecten vrij goed is beschreven en kan worden voorspeld. 
Zo zijn er insecten waarbij bevruchte eitjes vrouwtjes worden en onbevruchte 
eitjes mannetjes. Voor vogels en zoogdieren, waarbij de sekse van het 
nageslacht afhangt van de combinatie van geslachtschromosomen, ligt dat 
ingewikkelder. De theoretische modellen van geslachtsallocatie bij insecten 
volstaan hier niet. 

 

Mensen

Een verklaring voor het voordeel van een gezin met evenveel zonen als dochters, 
is volgens Radersma harmonie in het nest. ‘Zoons ruziën vaker onderling dan met 
hun zussen en vice versa hebben zussen ook vaker ruzie met elkaar dan met de 
jongens uit het gezin. Bij een scheve verhouding tussen broers en zussen wordt 
er dus veel energie verspild aan ruziemaken en competitie om voedsel’, denkt de 
onderzoeker. Dat heeft een negatief effect op hun groei en ontwikkeling. 'Ik 
verwacht dat dit in het algemeen voor vogels en zoogdieren geldt.' Zelfs bij 
mensen kan de onderzoeker zich voorstellen dat eenzelfde regel opgaat, mits er 
sprake is van een beperkte hoeveelheid voedsel. ‘Bij een familie met te veel 
zonen of dochters zou een ontwrichtende situatie kunnen ontstaan.’ 

 

Het werk van Radersma werd gefinancierd door NWO. Zijn begeleider, prof.dr.ir. 
Jan Komdeur, hoogleraar evolutionaire ecologie van vogels aan de 
Rijksuniversiteit Groningen, kon met de Vici-beurs een eigen vernieuwende 
onderzoekslijn ontwikkelen en aio’s zoals Radersma aanstellen. 

 

Over NWO

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is de 
onafhankelijke nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het 
wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale 
competitie. Jaarlijks investeert NWO ruim 500 miljoen euro in toponderzoek en 
toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en instituten waar 
toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van zo’n 5000 
getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door 
middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO 
bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij en het bedrijfsleven. 

 

---

 

Meer informatie: 

 

- NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie 

- t.:+31 (0)70 344 07 41, voorlichting@xxxxxx 

 

 11-62

 

---

Perslijst: aanmelden 
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?OpenDocument>  | afmelden 
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?opendocument&subfrm=Cancel> 
Adreswijzigingen doorgeven via: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>    
 

Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)  
Afdeling Voorlichting en Communicatie  
Postbus 93138 
2509 AC Den Haag

Persvoorlichters: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>  
t.: +31 (0)70 344 07 29 (ook buiten kantooruren bereikbaar)
[PWC-MEDIA] Persbericht NWO: Samenstelling gezin bepaalt succes koolmees-ouders

Other related posts:
