[PWC-MEDIA] Persbericht NWO: De mythe van droge voeten doorgeprikt
- From: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
- To: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
- Date: Thu, 13 Sep 2012 16:04:03 +0200
Dit bericht staat online op: http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8Y4HUU
13 september 2012
De mythe van droge voeten doorgeprikt
Waterveiligheid leeft niet onder Nederlanders. We hebben amper besef van
overstromingsgevaar terwijl risicobewustzijn bij de overheid juist is
toegenomen. Publieksparticipatie bij waterveiligheidsprojecten resulteert vaak
in verontwaardiging en wantrouwen. Dat komt door de 'mythe van droge voeten'.
Doorbreking van die mythe is nodig voor betere communicatie over
waterveiligheid. Niet met risicobeheersing als uitgangspunt maar acceptatie van
kwetsbaarheid. Dat stellen Trudes Heems en Baukje Kothuis in hun onderzoek
waarop zij op 19 september aan de Universiteit Maastricht promoveren. Het
onderzoek werd mede gefinancierd door NWO.
Heems en Kothuis onderzochten de invulling van het begrip waterveiligheid in
21e-eeuws Nederland vanuit sociaal-cultureel perspectief. Zij analyseren in hun
proefschrift voorlichtingscampagnes en beleidsmaatregelen en beschrijven
ontwikkelingen in het waterbeleid. Basis voor dat beleid was sinds de
Watersnoodramp van 1953 en de aanleg van de Deltawerken risicobeheersing: eerst
was er de strijd tegen en vervolgens overwinning op het water. Zo ontstond 'de
mythe van droge voeten': burgers kregen een blind vertrouwen in overheid en
experts, de angst voor water ontbrak. Water was niet meer een vijand maar werd
vriend of bondgenoot.
Ruimte voor water
Vanaf 2000 is een beleidsomslag zichtbaar: meer ruimte voor water in plaats van
weren en keren van water. Zo wordt gewezen op de risico's van wonen in
buitendijkse gebieden. Aanleiding voor die omslag zijn de overstromingen medio
jaren negentig. Risicobeheersing blijft wel basis voor het beleid. Daarmee
wordt volgens Heems en Kothuis een onduidelijk signaal afgegeven.
'De rollen van water als vijand, vriend en bondgenoot worden in campagnes door
elkaar gebruikt en de boodschap is niet eenduidig. Die luidt als het ware: we
zijn veiliger dan ooit maar morgen kan een ramp gebeuren', zegt Trudes Heems.
'De burger in zijn overwinningsroes onthoudt daarvan alleen dat het veiliger is
dan ooit. Een rampverhaal past daar niet in.' De campagnes leiden niet tot
risicobewuster gedrag. Er is een belevingskloof tussen overheid en burger in de
omgang met waterveiligheid.
Overslagbestendige dijk wordt overslagdijk
De innovatieve, natuurvriendelijke plannen voor een zogenoemde
overslagbestendige dijk bij Petten in 2006 illustreren waar zo'n belevingskloof
toe leidt. Baukje Kothuis: 'Een ongelukkige benaming. Overslagbestendige dijk
werd in de volksmond meteen overslagdijk. Dat strookte niet met het beeld dat
mensen van een dijk hadden. Een dijk laat geen water toe maar houdt dat tegen.'
Goede bedoelingen stuitten op verontwaardiging en wantrouwen en de plannen
gingen niet door.
Ethische vraagstukken
Die emotionele reacties komen voort uit de mythe van droge voeten. Die mythe
blokkeert dus de gewenste gedragsverandering bij de burger. Om risicobewust
gedrag te stimuleren en de belevingskloof te overbruggen, is volgens Heems en
Kothuis ontmanteling van de mythe nodig. Door een andere omgang met emoties,
waarvoor zij een sociaal-cultureel typologiemodel ontwikkelden. Emoties spelen
een belangrijke rol bij de oplossing van ethische vraagstukken als publieke
veiligheid. De overheid zou meer aandacht aan emoties moeten besteden en
hierover met de samenleving in gesprek moeten gaan. Blind vertrouwen kan dan
overgaan in kritisch vertrouwen, paniekgevoelens over rampen in gezonde angst
voor water. Het gaat niet meer over risiconormen maar maatschappelijke waarden.
Een effectiever discours over waterveiligheid is dan mogelijk. Niet meer op
basis van risicobeheersing maar op basis van gedeelde zorg voor en acceptatie
van kwetsbaarheid. Kwetsbaarheid van mensen, natuur en bestuur.
Volgens Heems en Kothuis kunnen hun aanbevelingen ook van belang zijn voor
communicatie op andere beleidsterreinen met lastige ethische kwesties.
Voorbeelden zijn vervoer en opslag van gevaarlijke stoffen of de omgang met
dreigende epidemieën. Trudes Heems: 'Onze theorie gaat over omgaan met
dreiging. Bij kwesties vol onzekerheden die met een grote dreiging gepaard
gaan, spelen publiek vertrouwen en angst een grote rol.'
Het onderzoek van Heems en Kothuis werd ondersteund door een
Vervangingssubsidie van NWO-Geesteswetenschappen. Met een Vervangingssubsidie
kunnen promovendi die bij een universiteit werken, toch promoveren. De
promovendi kunnen hun onderzoek naast hun bestaande werk doen.
Uitgave
Trudes Heems en Baukje Kothuis, 'Waterveiligheid: Managen van kwetsbaarheid
voorbij de mythe van droge voeten. De Nederlandse omgang met
overstromingsdreiging in sociaal-cultureel perspectief'. Uitgave van
Waterworks, Amsterdam, www.waterworks.nu.
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is met een
budget van ruim 500 miljoen euro per jaar een van de grootste
wetenschapsfinanciers in Nederland. NWO stimuleert kwaliteit en vernieuwing in
de wetenschap door het beste onderzoek te selecteren en financieren. NWO
beheert onderzoeksinstituten van (inter)nationaal belang, geeft mede richting
aan het wetenschappelijk onderzoek in Nederland en brengt wetenschap en
maatschappij dichter bij elkaar. Onderzoeksvoorstellen worden beoordeeld en
geselecteerd door vooraanstaande wetenschappers uit binnen- en buitenland.
Dankzij financiering van NWO kunnen meer dan vijfduizend wetenschappers
onderzoek doen.
---
Meer informatie:
- NWO, Voorlichting en Communicatie
- t.: +31 (0)70 344 07 41, voorlichting@xxxxxx
12-53
---
Perslijst: aanmelden
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?OpenDocument> | afmelden
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?opendocument&subfrm=Cancel>
Adreswijzigingen doorgeven via: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Afdeling Voorlichting en Communicatie
Postbus 93138
2509 AC Den Haag
Persvoorlichters: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>
t.: +31 (0)70 344 07 29 (ook buiten kantooruren bereikbaar)
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht NWO: De mythe van droge voeten doorgeprikt - NWO_NIEUWS
