14 mei 2020
[cid:image001.jpg@01D629DC.1095E050]Lokale ontstekingscellen kenmerken de late
fase van multiple sclerose
Bij mensen met langdurige multipele sclerose (MS) komen ontstekingscellen de
hersenen niet meer binnen vanuit het bloed. In plaats daarvan komen deze cellen
voort uit lokale geheugencellen in de hersenen. Dit tonen Nina Fransen en haar
collega’s van het Nederlands Herseninstituut aan in een recente publicatie in
het wetenschappelijke tijdschrift
Brain<https://academic.oup.com/brain/advance-article-abstract/doi/10.1093/brain/awaa117/5836675?redirectedFrom=fulltext>.
MS kenmerkt zich in het begin van de ziekte door aanvallen van neurologische
symptomen die weer redelijk goed herstellen. Tijdens de aanvallen in de
beginfase van de ziekte trekken witte bloedcellen vanuit het bloed de hersenen
in en dragen bij aan de ontstekingen in de hersenen. Bij mensen met een lange
ziekteduur verminderen deze aanvallen van neurologische symptomen. “Het is
daarom opmerkelijk dat uit onze eerdere studie bleek dat er na een lange
ziekteduur nog aanzienlijke
ontstekingsactiviteit<https://link.springer.com/article/10.1007/s00401-018-1818-y>
in de hersenen plaatsvindt” aldus Nina Fransen. De onderzoekers vroegen zich
daarom af of witte bloedcellen nog steeds van belang zijn voor de
ontstekingsactiviteit in de late fase van de ziekte.
Witte bloedcellen
In deze studie richtte de onderzoeksgroep van professor Inge Huitinga zich
voornamelijk op een bepaald type witte bloedcel, de T-cel. Hersenweefsel dat
overleden MS-patiënten gedoneerd hebben aan de Nederlandse Hersenbank werd
onderzocht. Hierin vonden de wetenschappers geactiveerde T-cellen in de
ontstekingshaarden. Deze cellen hadden kenmerken van weefsel-residente geheugen
T-cellen. Dit type T-cel nestelt zich na virale infecties in het weefsel en
biedt langdurige lokale bescherming tegen nieuwe infecties. In de hersenen zijn
deze cellen pas recent door dezelfde groep onderzoekers in kaart
gebracht<https://www.nature.com/articles/s41467-018-07053-9>.
De ontdekkingen van deze studie ondersteunen het idee dat in de late fase van
MS, de ziekte zich geheel binnen de hersenen afspeelt. Witte bloedcellen buiten
de hersenen hebben in dit geval weinig invloed op de ziekte. “Deze gegevens
geven ons inzicht waarom geneesmiddelen waarmee we MS behandelen in de latere
fases van de ziekte teleurstellend werkzaam zijn. Door het gedrag van deze
T-cellen beter in kaart te brengen kunnen we benaderingen bedenken hoe we het
ziekteproces ook bij mensen met langdurige MS kunnen remmen”, aldus Joost
Smolders, lid van de onderzoeksgroep en neuroloog bij het Erasmus MC in
Rotterdam.
Multiple sclerose
Bij mensen met MS ontstaan ontstekingen in de hersenen waarin myeline, de
isolerende laag om zenuwuitlopers, wordt afgebroken. Zonder deze isolatie
kunnen zenuwcellen niet met elkaar communiceren. Als gevolg hiervan raken
belangrijke functies als lopen, voelen, praten en denken verstoord. Het
ziektebeloop is zeer verschillend tussen patiënten en slecht voorspelbaar. Er
is op dit moment geen genezing mogelijk.
Deze studie is mogelijk gemaakt met financiële steun van Stichting MS
Research<https://msresearch.nl/> en de deelnemers van de
VriendenLoterij<https://msresearch.nl/vriendenloterij>.
Noot voor de redactie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met prof. Inge Huitinga
(i.huitinga@xxxxxxxxxxx<mailto:i.huitinga@xxxxxxxxxxx>) of dr. Joost Smolders
(j.j.f.m.smolders@xxxxxxxxxxxx<mailto:j.j.f.m.smolders@xxxxxxxxxxxx>).
Artikel: Tissue-resident memory T cells invade the brain parenchyma in multiple
sclerosis white matter lesions gepubliceerd in Brain
https://doi.org/10.1093/brain/awaa117
[cid:image002.png@01D629DC.1095E050]<https://www.hersenbank.nl/>
De Nederlandse Hersenbank (NHB) verzamelt hersenweefsel van overleden personen
die zich bij leven als hersendonor registreren. Er wordt hersenweefsel van
donoren met diverse hersenaandoeningen maar ook van neurologisch gezonde
donoren verzameld. De NHB stelt dit hersenweefsel beschikbaar aan
wetenschappers over de hele wereld. Door wetenschappelijk onderzoek aan dit
weefsel ontstaat er meer inzicht in de werking van onze hersenen. Hierdoor
kunnen therapieën ontwikkeld worden voor de behandeling van neurologische en
psychiatrische aandoeningen wereldwijd. De NHB-MS is een project binnen de NHB
dat zich speciaal richt op multiple sclerose.
[cid:image003.jpg@01D629DC.1095E050]<https://msresearch.nl/>
Stichting MS Research heeft als belangrijkste doel het stimuleren en
financieren van wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte multiple sclerose bij
volwassenen en kinderen. Daarnaast informeert zij een breed publiek over de
wetenschappelijke, medische en maatschappelijke aspecten van MS. Door de
investering in onderzoek is de diagnose naar MS verbeterd, het verloop van de
ziekte beter in kaart gebracht en is de behandeling en de kwaliteit van de zorg
van mensen met MS vooruitgegaan.