[PWC-MEDIA] Persbericht: Inheemse bevolking beheert biodiversiteit van nuttige planten
- From: "Niessen, Jac" <jac.niessen@xxxxxx>
- To: PWC-Media <pwc-media@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Thu, 21 Apr 2016 12:53:19 +0000
Persbericht Wageningen University, nr 21 april 2016 – video beschikbaar
www.wageningenur.nl/nl/show/Inheemse-bevolking-beheert-biodiversiteit-van-nuttige-planten-en-gewassen-.htm<http://www.wageningenur.nl/nl/show/Inheemse-bevolking-beheert-biodiversiteit-van-nuttige-planten-en-gewassen-.htm>
Inauguratie prof. Van Andel
Inheemse bevolking beheert biodiversiteit van nuttige planten en gewassen
De traditionele inheemse bevolking in de tropen bezit diepgaande kennis over de
teelt, het gebruik en mogelijkheden van honderden tropische plantensoorten.
Deze mondeling en door gebruik doorgegeven kennis is niet alleen van belang
voor de voedselvoorziening, gezondheid en voor rituele gebruiken, maar vertelt
ook het verhaal van de slavernij tot traceerbare dorpen in Afrika, aldus prof.
Tinde van Andel in haar inaugurele rede als buitengewoon hoogleraar Etnobotanie
aan Wageningen University op 21 april.
Kennis van de honderden plantensoorten in de tropen, hun gebruik en betekenis
in het dagelijks leven, is vooral in handen van de inheemse bevolking. De wilde
en lokale cultuurgewassen worden ingezet als bron van voedsel, als
bouwmateriaal, medicijnen en voor rituelen. Zo telde prof. Van Andel op een
markt in Ghana 200 soortenkruiden, die in gebruik waren voor babyverzorging,
darmproblemen, astma, koorts en malaria, als afrodisiacum, maar met name voor
de gezondheid voor de vrouw (25%), en voor rituelen (21%) waarbij de plant
meestal met het lichaam in contact wordt gebracht.
De gewassen in veel tropische landen die de inheemse bevolking aanplant zijn
doorgaans goed bestand tegen de lokale klimatologische milieuomstandigheden,
zoals de bodemgesteldheid – vaak arme gronden – en seizoenverschijnselen zoals
droogte of grote temperatuurswisselingen. Bovendien kennen deze Afrikaanse en
Zuid-Amerikaanse nuttige planten en gewassen, in tegenstelling tot de westerse
landbouwgewassen, een grote genetische variëteit.
Dat maakt dat van een bepaald gewas, zoals rijst, onder vrijwel alle milieu- en
weersomstandigheden wel een ingezaaid veldje een oogst zal opleveren. “Dat
betekent dat de biodiversiteit van deze nuttige planten voor de plaatselijke
bevolking een grotere garantie op voedselzekerheid geeft”, zegt prof. Van Andel
in haar oratie ‘Ethnobotany – Linking traditional plant use to health, history
and heritage’.
Azang en daanda
De op markten aangeboden planten hebben doorgaans een lokale naam. Op een markt
in Paramaribo worden gewassen aangeboden als daanda (Justicia secunda) of azang
(Euterpe oleraceae). Hun herkomst is inheems, maar hun namen komen uit Afrika.
In een NWO-studie toonde prof. Van Andel en collega’s aan dat Afro-Caribische
namen van planten waren terug te voeren tot Afrikaanse namen van botanisch
verwante soorten. Sommige gewassen hadden zelf een Afrikaanse oorsprong: zo is
de zwarte rijst (Oryza glaberrima) uit Suriname met genetisch onderzoek terug
te voeren tot de Afrikaanse rijst uit het westen van Ivoorkust. Ook hier is de
linguïstische overeenkomst frappant: kpakpa alisi in Suriname en kpakpalipke
voor een andere rijstcultivar in Togo. “Hieraan zien we dat het vak etnobotanie
een multidisciplinaire aanpak vereist”, licht prof Van Andel toe. “Taalkunde
ontmoet hier de botanie en de geschiedenis van de slavenhandel. En daarmee
kunnen we de ongeschreven historie van de Afro-Surinaamse bevolking
reconstrueren aan de hand van de planten die zij op hun akkertje telen.”
Kruisen
De diversiteit en kennis van de lokale wilde planten is ook voor gewassen
elders in de wereld van belang. Via kruisingen van traditionele
landbouwgewassen of hun wilde verwanten zijn eigenschappen in te bouwen zodat
bestaande gewassen beter bestand zijn tegen de extremen van
klimaatveranderingen, zoals droogte en overstromingen.
De leerstoel van prof. Tinde van Andel (0,2 fte) is gefinancierd door Naturalis
in Leiden en is aan Wageningen University ondergebracht bij leerstoelgroep
Biosystematiek.
NOOT VOOR DE REDACTIE
Meer informatie bij prof.dr. Tinde (T.R.) van Andel, Leerstoelgroep
Biosystematiek Wageningen University, tel. 0628 523329,
tinde.vanandel@xxxxxx<mailto:tinde.vanandel@xxxxxx> of via Jac Niessen,
waterschapsvoorlichter Wageningen UR, tel. 0317 485003,
jac.niessen@xxxxxx<mailto:jac.niessen@xxxxxx>.
Wageningen University maakt deel uit van Wageningen UR (University & Research
centre). De missie is 'To explore the potential of nature to improve the
quality of life'. Binnen Wageningen UR bundelen 9 gespecialiseerde
onderzoeksinstituten van stichting DLO en Wageningen University hun krachten om
bij te dragen aan de oplossing van belangrijke vragen in het domein van gezonde
voeding en leefomgeving. Met ongeveer 30 vestigingen, 6.000 medewerkers en
10.000 studenten behoort Wageningen UR wereldwijd tot de aansprekende
kennisinstellingen binnen haar domein. De integrale benadering van de
vraagstukken en de samenwerking tussen verschillende disciplines vormen het
hart van de unieke Wageningen aanpak.
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht: Inheemse bevolking beheert biodiversiteit van nuttige planten - Niessen, Jac
