[https://meltwater-apps-production.s3.amazonaws.com/uploads/images/57a3006616054743fab4e8d8/blobid1_1507039532673.jpg]
27 oktober 2017
Exotische Japanse oester vriend en vijand van Waddenzeebewoners
Exoten vormen wereldwijd een bedreiging voor mariene ecosystemen. Deze
invasieve soorten die door menselijk handelen (aquacultuur, scheepsvracht) in
een nieuw gebied komen, gaan de strijd aan met inheemse soorten: ze vreten ze
op of overwoekeren complete leefgebieden. Bovendien hebben exoten allerlei
effecten op ziekteverspreiding in inheemse kustwateren, zoals bijvoorbeeld in
onze Waddenzee. Hoe dat mechanisme precies werkt is voor het eerst in kaart
gebracht door Anouk Goedknegt, VU-promovendus aan het NIOZ Koninklijk
Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. Haar conclusie: exoten kunnen
nieuwe ziekten meebrengen, maar de inheemse soorten ook beschermen tegen zowel
nieuwe als oude ziekten. Goedknegt verdedigt haar proefschrift op 3 november
aan de Vrije Universiteit Amsterdam (13.45 uur).
[https://meltwater-apps-production.s3.amazonaws.com/uploads/images/57a3006616054743fab4e8d8/blobid0_1509028384992.jpg]
De Japanse oester is een voorbeeld van zo'n exoot. Hij werd opzettelijk in de
Zeeuwse en Noord-Duitse kustwateren geïntroduceerd voor de oesterkweek. Al vrij
snel ontstonden zo natuurlijke oesterbanken waarna de Aziatische soort zich
succesvol vestigde in de hele Waddenzee. De oester kon zich waarschijnlijk zo
snel in de Waddenzee verspreiden, omdat hij een aantal van zijn natuurlijke
vijanden, zoals zijn parasieten, miste in zijn nieuwe leefgebied. Onderweg
vanuit Azië schudde de oester een deel van zijn oorspronkelijke parasieten van
zich af waardoor hij zonder zijn vertrouwde lastpakken een sterke concurrent
werd voor de nieuwe soorten om hem heen.
Oesterparasiet besmet Waddenzee schelpdieren
Maar de oester verloor niet al zijn parasieten. Een interessant gegeven voor
Goedknegt, want de precieze invloed van die invasieve parasieten op
Waddenzeebewoners was nog onduidelijk. In 2011 werd de invasieve oesterparasiet
Mytilicola orientalis (een kreeftachtige van maximaal 1 cm groot), voor het
eerst gevonden in mosselen. Goedknegt ontdekte dat deze parasiet, die is
meegekomen met de Japanse oester, naast mosselen ook nonnetjes en kokkels
infecteert. Het aandeel besmette exemplaren bij deze schelpdiersoorten blijkt
echter relatief laag (< 10%). Mosselen daarentegen, ervaren dezelfde
infectiegraad als oesters, waar soms meer dan de helft van de bemonsterde
populatie besmet is.
Angst voor oesterparasiet
Mosselkwekers schrokken van dit nieuws. Het deed hen denken aan de massale
mosselsterfte in de jaren '50. Toen werd de invasieve oesterparasiet Mytilicola
intestinalis aangewezen als veroorzaker van massale mosselsterfte in Zeeland en
de Waddenzee. Uit het onderzoek van Goedknegt naar de effecten van de nieuwe
parasiet Mytilicola orientalis, blijkt echter dat deze exotische parasiet niet
zorgt voor dodelijke infecties, maar alleen voor lichte verslechtering van de
conditie van mosselen. Hij peuzelt alleen kleine beetjes van zijn gastheer op
en voedt zich soms ook met zijn maag- en darminhoud.
Oester kan mosselen ook beschermen tegen infecties
Toch is de oester niet alleen een vijand van de mossel. Goedknegt ontdekte ook
dat hij mosselen kan beschermen tegen infecties van hun parasieten. De oester
filtert larven van mosselparasieten uit het water en eet ze op. Gunstig voor de
mossel want die is zijn parasieten liever kwijt dan rijk. Uit veldexperimenten
is gebleken dat wanneer mosselen zich diep in de oesterbank nestelen, ze uit de
gevarenzone voor sommige mosselparasieten blijven. Ook vogels en krabben kunnen
mosselen op deze manier moeilijker bereiken. De mossel moet er alleen wel een
prijs voor betalen: door zich tussen de oesters te verstoppen kan hij veel
minder voedsel uit het water filteren.
Waddenzee telt 50 invasieve soorten
De Waddenzee telt 50 invasieve soorten. Dat hun meegebrachte parasieten effect
hebben op inheemsen soorten staat buiten kijf, "maar omdat de gevolgen voor
inheemse soorten zowel goed als slecht kunnen uitpakken, vereist dat extra
aandacht van kwekers, natuurbeschermingsorganisaties en beleidsmakers", stelt
Goedknegt.
Goedknegt's werk werd gefinancierd vanuit een internationaal project NWO-ZKO
dat werd toegekend aan Dr. David Thieltges en bestaat uit een samenwerking
tussen Nederlandse (NIOZ, Texel) en Duitse (AWI, Sylt) onderzoekers. Anouk
Goedknegt promoveert bij Prof. dr. Jaap van der Meer aan de afdeling
Dierecologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. De promovendus hoopt haar
loopbaan met een onderzoeksbeurs in het buitenland te vervolgen.
Goedknegt, M. A. (2017) Pacific oysters and parasites: Species invasions and
their impact on parasite-host interactions. ISBN: 978 90 5383 297 9
Voor een digitale versie van het proefschrift zie
PURE<http://link.email.dynect.net/link.php?DynEngagement=true&H=w8Bl7ZSLqC%2BFFEF9P0XN9HJB14ltnTgt2r4zKtmGsiA5bfE55aykH9Qf7PIvCRriq0g%2FciReSIFkEAbosa2J%2FYTD9ZyJpfXcsn9yexNEnwl9SzrIJ3tr1kFzAeK9NrQ0&G=0&R=http%3A%2F%2Fdare.ubvu.vu.nl%2Fhandle%2F1871%2F55400&I=20171027072256.0000004d59b1%40mail6-51-ussnn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjU5ZjFmN2NhYzEyYzMyYTA0MzJmMGQ1OTs%3D&S=0Dnl0YmdjQlRrF7F-o4sONfVC8_fn6Mvq5XtCATVE1M>
________________________________
Meer informatie:
Workshop: Invading oysters: good, bad or
ugly?<http://link.email.dynect.net/link.php?DynEngagement=true&H=w8Bl7ZSLqC%2BFFEF9P0XN9HJB14ltnTgt2r4zKtmGsiA5bfE55aykH9Qf7PIvCRriq0g%2FciReSIFkEAbosa2J%2FYTD9ZyJpfXcsn9yexNEnwl9SzrIJ3tr1kFzAeK9NrQ0&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.nioz.nl%2Fen%2Fevents%2Finvading-pacific-oysters-good-bad-or-ugly&I=20171027072256.0000004d59b1%40mail6-51-ussnn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjU5ZjFmN2NhYzEyYzMyYTA0MzJmMGQ1OTs%3D&S=D_CspoRFA2sCvxQvdNsZY0uvwFvlpQxGBjOVbYGFiqQ>
1-2 November, Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), Texel
Goedknegt verdedigt haar proefschrift op 3 november bij de VU. Plaats en tijd
verdediging is hier te
vinden.<http://link.email.dynect.net/link.php?DynEngagement=true&H=w8Bl7ZSLqC%2BFFEF9P0XN9HJB14ltnTgt2r4zKtmGsiA5bfE55aykH9Qf7PIvCRriq0g%2FciReSIFkEAbosa2J%2FYTD9ZyJpfXcsn9yexNEnwl9SzrIJ3tr1kFzAeK9NrQ0&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.vu.nl%2Fnl%2Fnieuws-agenda%2Fagenda%2F2017%2Fokt-dec%2F03nov_ma-goedknegt.aspx&I=20171027072256.0000004d59b1%40mail6-51-ussnn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjU5ZjFmN2NhYzEyYzMyYTA0MzJmMGQ1OTs%3D&S=LbfxvFLprl5teaVhaIuEA4OKKjPpza0jfS00h7NbSjg>
Email: anouk.goedknegt@xxxxxxx<mailto:anouk.goedknegt@xxxxxxx> -
Telefoonnummer: 0031-643951727
Meer informatie & foto's in hoge resolutie: NIOZ Communicatie |
margaux.tjoeng@xxxxxxx<mailto:margauxt.joeng@xxxxxxx> | 0222-369369 | Lees het
persbericht<http://link.email.dynect.net/link.php?DynEngagement=true&H=w8Bl7ZSLqC%2BFFEF9P0XN9HJB14ltnTgt2r4zKtmGsiA5bfE55aykH9Qf7PIvCRriq0g%2FciReSIFkEAbosa2J%2FYTD9ZyJpfXcsn9yexNEnwl9SzrIJ3tr1kFzAeK9NrQ0&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.nioz.nl%2Fen%2Fnews%2Fexotische-japanse-oester-vriend-en-vijand-van-waddenzeebewoners&I=20171027072256.0000004d59b1%40mail6-51-ussnn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjU5ZjFmN2NhYzEyYzMyYTA0MzJmMGQ1OTs%3D&S=rbn-c7NSObnNRsymulAvEkHsWA50X9zkAceVk10OucM>
op de NIOZ website.
Het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, met
vestigingen op Texel en in Yerseke, is het nationale oceanografische instituut
van Nederland. Het NIOZ is een instituut van de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), sinds 2016 in samenwerking met de
Universiteit van Utrecht.
www.nioz.nl<http://link.email.dynect.net/link.php?DynEngagement=true&H=w8Bl7ZSLqC%2BFFEF9P0XN9HJB14ltnTgt2r4zKtmGsiA5bfE55aykH9Qf7PIvCRriq0g%2FciReSIFkEAbosa2J%2FYTD9ZyJpfXcsn9yexNEnwl9SzrIJ3tr1kFzAeK9NrQ0&G=0&R=https%3A%2F%2Fwww.nioz.nl%2Fen%2Fexpertise%2Fnioz-sea-level-centre&I=20171027072256.0000004d59b1%40mail6-51-ussnn1&X=MHwxMDQ2NzU4OjU5ZjFmN2NhYzEyYzMyYTA0MzJmMGQ1OTs%3D&S=IrNd2kQRs8lkQWFEgrkuVThJLknjgVEyn_NJg9NuHrg>
- Onze blauwe planeet beschermen en benutten begint bij begrijpen
[NIOZ_woordmerk_RGB[1]]
Safeguarding and using our blue planet responsibly, starts with understanding
our changing seas
Onze blauwe planeet beschermen en benutten begint bij begrijpen
Margaux Tjoeng
Communication at Royal NIOZ
Landsdiep 4, 1797 SZ, 't Horntje (Texel)
margaux.tjoeng@xxxxxxx<mailto:margaux.tjoeng@xxxxxxx> | +31 (0)6 10 709 696 |
+31 (0) 222 36 93 69
[541aa3ae-22f4-4ed9-bfd4-35cb8d8633b6]<https://twitter.com/NIOZnieuws>[e943ecc8-5be2-4768-a17e-1b829b908afe]<https://www.facebook.com/nioznieuws/>
[AnnualReportBanner]<http://www.nioz.nl/application/files/flowpaper/annual-report-2016/>