[PWC-MEDIA] [Nova-perslijst2] Vallende sterren in december
- From: Marieke Baan <h.m.baan@xxxxxx>
- To: undisclosed-recipients:;
- Date: Fri, 10 Dec 2010 14:30:24 +0100
DIT IS EEN DOORGESTUURD PERBERICHT VAN STICHTING DE KOEPEL
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Utrecht, 10 december 2010
Vallende sterren in december
Dit jaar zijn de omstandigheden redelijk gunstig om vallende sterren
te zien van de Geminidenzwerm. Tijdens het hoogtepunt van deze
meteorenzwerm, rond 14 december, zijn er soms wel 100 meteoren per uur
te zien. Het maximum van deze zwerm valt voor ons echter overdag op 14
december. Kijk daarom in de nacht van 13/14 en 14/15 december. De maan
is op 13 december in Eerste Kwartier en gaat rond middernacht onder.
Daarna hebben we dus geen last meer van storend maanlicht en kunnen we
ook zwakkere meteoren zien.
Elke nacht verschijnen er een aantal vallende sterren aan de hemel.
Met een beetje geluk zien we er één langs schieten als we een tijdje
buiten staan. Vallende sterren zijn geen echte sterren die naar
beneden vallen, maar kleine steentjes die vanuit de ruimte de
dampkring van de aarde binnendringen. Zo'n brokje steen heeft in de
ruimte een grote snelheid van vele tientallen kilometers per seconde
en als het de dampkring binnenkomt, remt de lucht het steentje af. Het
wordt dan heet en verdampt op een hoogte van zo'n tachtig tot honderd
kilometer. Het lichtverschijnsel dat we zien is niet van het steentje
zelf, maar van de lucht er omheen die ook sterk wordt verhit en gaat
gloeien. Dit lichtverschijnsel noemen we een meteoor.
Enkele malen per jaar zijn er veel meer meteoren te zien dan normaal.
De aarde in zijn baan kruist dan de baan van een wolk stofdeeltjes,
achtergelaten door een komeet. Elk jaar in december kruist de aarde de
baan van het object 3200 Phaethon. Dit is echter geen komeet maar een
planetoide. Waarschijnlijk is het een oude komeet die niet langer meer
actief is, dus nu geen gas en stof meer uitstoot. Het object heeft
behoorlijk wat gruis verspreid in zijn baan. Dit veroorzaakt een mooie
meteorenzwerm die elk jaar terugkeert rond 14 december: de Geminiden.
De Geminiden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Gemini, de
Tweelingen. De reden hiervoor is dat alle vallende sterren die bij
deze zwerm horen, uit de richting van het sterrenbeeld Tweelingen
lijken te komen. Als we de lijn van een Geminide doortrekken in de
richting waar die vandaan kwam, kom deze in dit sterrenbeeld uit. Het
punt aan de hemel waar alle meteoren vandaan lijken te komen, heet de
radiant. Het is slechts een denkbeeldig punt, want in werkelijkheid
bewegen de meteoren evenwijdig aan elkaar. Dit effect zien we
bijvoorbeeld ook bij treinrails. Twee rails van een spoor lopen ook
evenwijdig aan elkaar. Maar als we op het spoor staan, lijken de twee
rails elkaar te naderen in de verte bij de horizon. Zo ook lijken
meteoren vanuit één punt aan de hemel te komen.
Op 13/14 en 14/15 december kunnen we onder gunstige omstandigheden
enkele tientallen Geminiden per uur zien oplichten aan de hemel. Dan
is het echt de moeite waard om een tijdje buiten te gaan ziten of
liggen en naar de lucht te kijken. Dit jaar zijn de omstandigheden
redelijk gunstig voor de Geminiden. De maan kan namelijk behoorlijk
storen. Als die 's nachts de hemel verlicht, zien we minder sterren en
ook minder meteoren omdat de hemel minder donker is. Dit jaar is het
echter Eerste Kwartier op 13 december en de maan gaat dan rond
middernacht onder. In het algemeen zien we de meeste meteoren in het
tweede deel van de nacht, omdat we dan kijken in de richting waarnaar
de aarde beweegt in de ruimte. We vegen dan de meteoren als het ware
op. Vergelijk dit met autorijden in de regen: de voorruit vangt dan
ook veel meer druppels dan de achterruit.
Ook de hoogte van de radiant aan de hemel bepaalt hoeveel vallende
sterren we kunnen waarnemen. Des te hoger de radiant aan de hemel
staat, des te meer vallende sterren zijn er te zien. In het begin van
de avond staat het sterrenbeeld Tweelingen nog vrij laag en
verschijnen er nog niet veel meteoren. Rond twee uur staat de radiant
het hoogste aan de hemel. Als de ochtendschemering begint is
Tweelingen al weer fors gedaald.
Het is nu winter dus wie 's nachts gaat sterrenkijken moet zich warm
aankleden. Omdat we bij het waarnemen stil zitten of liggen,
produceert ons lichaam weinig warmte en koelen we extra snel af. Trek
daarom extra warme kleren aan. Een extra trui en een trainingsbroek
onder de gewone broek zijn geen overbodige luxe. Zorg ook voor een
makkelijke stoel, veldbed of slaapmatje. Laat de ogen goed aan het
donker wennen -- dat duurt wel een kwartier. Kijk goed waar de
meteoren vandaan komen en probeer eens te tellen hoeveel er te zien
zijn in een half uur of een uur. Het leuke van meteoren kijken is dat
iedereen het kan doen, zonder telescoop of verrekijker.
Meer informatie:
Edwin Mathlener, directeur
Stichting 'De Koepel', Zonnenburg 2, 3512 NL Utrecht
Tel.: 030-2311360
E-mail: info@xxxxxxxxxxx
Deze tekst en een bijbehorende foto zijn ook te vinden op:
http://www.dekoepel.nl/geminiden
Stichting 'De Koepel'
Zonnenburg 2
3512 NL Utrecht
Tel. 030-2311360
info@xxxxxxxxxxx
http://www.dekoepel.nl
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Drs. Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T +31(0)20-5257480
F +31(0)20-5257484
M +31(0)6-14322627
www.astronomie.nl
_______________________________________________
Nova-perslijst2 mailing list
Nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] [Nova-perslijst2] Vallende sterren in december - Marieke Baan
