[PWC-MEDIA] [Nova-perslijst2] Puberende sterrenstelsels waren kannibalen

  • From: Marieke Baan <h.m.baan@xxxxxx>
  • To: nova-perslijst1@xxxxxxxxxxx, nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx, nova-astronomen@xxxxxxxxxxx
  • Date: Wed, 14 Mar 2012 12:24:22 +0100

P E R S B E R I C H T 

Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO)
--------------------------------------------------------------------------------------------------
14 maart 2012

Puberende sterrenstelsels waren kannibalen

Nieuwe waarnemingen, gedaan met ESO’s Very Large Telescope, leveren een 
belangrijke bijdrage aan onze kennis van de groei van jonge sterrenstelsels. 
Bij de grootste survey in zijn soort hebben astronomen ontdekt dat 
sterrenstelsels tijdens hun tienerjaren – de periode van ongeveer 3 tot 5 
miljard jaar na de oerknal – hun eetgewoonten hebben veranderd. Aan het begin 
van die periode gaven zij de voorkeur aan een gelijkmatige aanvoer van gas, 
maar hun latere groei is voornamelijk te danken aan het kannibaliseren van 
kleinere stelsels.

Astronomen weten al een tijdje dat de eerste sterrenstelsels veel kleiner waren 
dan de indrukwekkende spiraalvormige en elliptische stelsels die het huidige 
heelal bevolken. In de loop van de kosmische geschiedenis zijn sterrenstelsels 
enorm veel zwaarder geworden, maar de aard van hun ‘voedsel’ en eetgewoonten is 
nog steeds een raadsel. Een nieuwe survey van zorgvuldig geselecteerde 
sterrenstelsels richtte zich op hun tienerjaren – ruwweg de periode van 3 tot 5 
miljard jaar na de oerknal.

Met behulp van geavanceerde instrumenten van ESO’s Very Large Telescope 
probeert een internationaal team te ontrafelen wat er precies is gebeurd. In 
meer dan honderd uur waarnemingstijd heeft het team de tot nu toe grootste 
verzameling gegevens van gasrijke sterrenstelsels in dit vroege 
ontwikkelingsstadium opgebouwd.

"Twee manieren voor de groei van sterrenstelsels concurreren met elkaar: de 
hevige samensmeltingen waarbij grote stelsels kleinere soortgenoten opeten en 
de continue aanvoer van gas naar sterrenstelsels. Beide kunnen tot de vorming 
van veel nieuwe sterren leiden", legt onderzoeksleider Thierry Contini (IRAP, 
Toulouse, Frankrijk) uit.

De nieuwe resultaten wijzen erop dat toen het heelal 3 tot 5 miljard jaar oud 
was de evolutie van sterrenstelsels sterk veranderde. De gelijkmatige aanvoer 
van gas lijkt de belangrijkste factor te zijn geweest bij de vorming van 
sterrenstelsels in het zeer jonge heelal. Pas later nam het belang van 
samensmeltingen toe.

"Om te begrijpen hoe sterrenstelsels zijn gegroeid en geëvolueerd, moeten we 
hen zo gedetailleerd mogelijk bekijken. Het SINFONI-instrument van ESO’s VLT is 
een van de krachtigste hulpmiddelen ter wereld voor de ontleding van jonge, 
verre sterrenstelsels. Het is wat een microscoop is voor een bioloog", vult 
Contini aan.

Verre sterrenstelsels zoals die in de survey zijn slechts piepkleine vlekjes 
aan de hemel. De hoge beeldkwaliteit van de combinatie VLT-SINFONI stelt 
astronomen echter in staat om in kaart te brengen hoe de verschillende delen 
van de stelsels bewegen en waar zij uit bestaan. Dat heeft enkele verrassingen 
opgeleverd.

"Voor mij was de ontdekking van veel stelsels waarvan het gas niet roteert de 
grootste verrassing. Zulke stelsels zijn in het nabije heelal niet 
aangetroffen. En geen van de bestaande theorieën voorspelt deze objecten", zegt 
teamlid Benoît Epinat (Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, CNRS & 
Université d'Aix-Marseille, Frankrijk).

"Ook hadden we niet verwacht dat zoveel jonge stelsels in de survey 
concentraties van zwaardere elementen in hun buitendelen zouden hebben – dat is 
precies het tegenovergestelde van wat we in de huidige stelsels zien", aldus 
Thierry Contini.

Het team is nog maar net begonnen met het uitwerken van hun rijke verzameling 
waarnemingen. De astronomen zijn ook van plan om de sterrenstelsels met 
toekomstige instrumenten van de VLT te bestuderen, en om met ALMA het koude gas 
in deze stelsels te onderzoeken. In de nog verdere toekomst is de European 
Extremely Large Telescope bij uitstek geschikt om met dit soort onderzoek nog 
dieper in het vroege heelal door te dringen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie:

http://www.eso.org/public/netherlands/news/eso1212/

Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl
--------------------------------------------------------------------------------------------------

Met vriendelijke groet,

Drs. Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam

T +31(0)20-5257480
F +31(0)20-5257484
M +31(0)6-14322627

www.astronomie.nl









_______________________________________________
Nova-perslijst2 mailing list
Nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2

Other related posts:

  • » [PWC-MEDIA] [Nova-perslijst2] Puberende sterrenstelsels waren kannibalen - Marieke Baan