[PWC-MEDIA] [Nova-perslijst2] Nijmeegse sterrenkundigen stappen in zwaartekrachtsgolvendetector Virgo
- From: Marieke Baan <h.m.baan@xxxxxx>
- To: nova-perslijst1@xxxxxxxxxxx, nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx, nova-astronomen@xxxxxxxxxxx
- Date: Mon, 25 Jun 2012 12:04:36 +0200
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Nijmegen, 25 juni 2012
Nijmeegse sterrenkundigen stappen in zwaartekrachtsgolvendetector Virgo
De astrofysici van de Radboud Universiteit Nijmegen gaan deelnemen aan Virgo,
een detector voor zwaartekrachtsgolven. Het is de eerste groep sterrenkundigen
die zich aansluit bij dit Europese experiment. Ze gaan helpen de bronnen op te
sporen van deze golven, die Albert Einstein voorspelde maar die nog nooit zijn
gemeten. Zelf krijgen ze met het experiment een heel nieuw venster op het
heelal. In 2015 wordt de eerste meting verwacht. Vorige week is door
wetenschapsfinancier NWO 2 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de Nederlandse
bijdrage aan Virgo.
Zwaartekrachtsgolven worden voorspeld in de bijna honderd jaar oude algemene
relativiteitstheorie van Einstein. Maar ze zijn nog nooit direct gemeten. Als
objecten heel erg zwaar zijn, heel erg snel bewegen en dicht bij elkaar staan,
wordt de zwaartekracht zeer sterk. Zo sterk dat er door de vervorming van de
ruimte golven ontstaan die zich ongehinderd door het heelal kunnen verplaatsen.
Sinds de jaren '80 bouwen natuurkundigen in de VS en Europa aan super gevoelige
precisie-instrumenten, en binnen een jaar of drie zou het ook daadwerkelijk
moeten lukken om de kleine rimpelingen in de ruimtetijd te meten.
Samensmeltende dubbelsterren en naar elkaar toe bewegende zwarte gaten, zijn
typisch de zware objecten in de ruimte die zwaartekrachtsgolven zouden kunnen
produceren. “Als het werkt krijgen we een ongekende blik op de meest
spectaculaire objecten”, zegt sterrenkundige Gijs Nelemans. Hij zal met zijn
collega Paul Groot gaan deelnemen aan de alliantie. Beiden zijn verbonden aan
het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics (IMAPP) van de
Radboud Universiteit Nijmegen. De Nijmeegse expertise is het met conventionele
telescopen meten van het elektromagnetische signaal van uitbarstingen van
zwaartekrachtsgolven, en de kennis over de bronnen van deze uitbarstingen:
compacte en samensmeltende dubbelsterren.
Uitbarstingen van zwaartekrachtsgolven hebben drie eigenschappen waardoor ze
extreem lastig te meten zijn. Ze zijn erg zeldzaam: een keer in de
honderdduizend jaar per melkwegstelsel gebeurt er iets dat een uitbarsting van
sterke zwaartekrachtsgolven kan produceren. Verder hebben de golven een enorme
golflengte – die min of meer overeenkomt met de grootte van het object waaruit
ze voortkomen. Dat vergt enorme installaties om hen te detecteren. En ten derde
gaan de golven overal doorheen zonder een spoor achter te laten. “Het enige wat
ze doen waarmee je kunt aantonen dat ze er zijn, is een object een klein beetje
samendrukken”, legt Nelemans uit. “En met een klein beetje bedoel ik: minder
dan een atoomkern, dus zoiets als een miljardste van een miljardste meter
verschil”.
De zwaartekrachtsgolvendetector Virgo staat in Cascina, in de buurt van Pisa,
Italië. Het instrument is sinds 2007 operationeel. Virgo krijgt de komende
jaren een update waardoor hij duizend keer zoveel ruimte in beeld krijgt en de
kans reëel wordt dat er zwaartekrachtsgolven worden gemeten.
Virgo is een van oorsprong Frans-Italiaans project. Het Nederlandse instituut
voor hoge-energiefysica Nikhef werd al eerder lid. Met de bijdrage van de
Radboud Universiteit Nijmegen krijgt Nederland een aandeel van twintig procent.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Gijs Nelemans, Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics
(IMAPP), Radboud Universiteit Nijmegen
Tel: 024-3652983/ 06-45120189
E-mail: nelemans@xxxxxxxxxxx
Paul Groot, Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics
(IMAPP), Radboud Universiteit Nijmegen
Tel: 024-3652801
E-mail: p.groot@xxxxxxxxxxx
Links:
http://www.ru.nl/imapp/nl
http://www.ego-gw.it/public/virgo/virgo.aspx
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl/
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Drs. Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T +31(0)20-5257480
F +31(0)20-5257484
M +31(0)6-14322627
www.astronomie.nl
_______________________________________________
Nova-perslijst2 mailing list
Nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] [Nova-perslijst2] Nijmeegse sterrenkundigen stappen in zwaartekrachtsgolvendetector Virgo - Marieke Baan
