P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
25 juni 2015
*Tien miljard jaar aan ster-evolutie doorgerekend*
*Sterrenkundigen gaan ervan uit dat ontploffende sterren
medeverantwoordelijk zijn voor het waterstofgas dat rond sterrenstelsels
circuleert. Deze theorie was nog nooit goed bevestigd. Een internationale
groep astronomen onder leiding van Antonino Marasco (Kapteyn Instituut,
Rijksuniversiteit Groningen) heeft de theorie nu met behulp van
computersimulaties weten na te bootsen. Ze publiceren hun bevindingen
binnenkort in het tijdschrift Monthly Notices of the Royal Astronomical
Society (MNRAS).*
Volgens de theorie die de vorming van spiraalstelsels beschrijft, is er
rond sterrenstelsels een groot reservoir van heet gas. Deze zogenoemde
corona (niet te verwarren met de corona rond de zon die bij
zonsverduisteringen zichtbaar is) koelt langzaam af. Zo krijgt het
sterrenstel steeds vers, koel gas waaruit sterren ontstaan.
De Groningse astronoom Antonino Marasco en zijn internationale collega's
hebben een sterrenstelsel omgeven door gas in de computer gesimuleerd. Ze
lieten de computer versneld tien miljard jaar aan ster-evolutie doorrekenen.
Uit de simulatie kwam naar voren dat als heel zware sterren ontploffen als
supernova er voldoende energie vrijkomt om een deel van het koele gas uit
de schijf te blazen. Het gas kan meer dan tienduizend lichtjaar ver buiten
de schijf terechtkomen. Daar blijft het gas een paar honderd miljoen jaar
meedraaien voordat het geleidelijk terugvalt in de schijf. Daarnaast zagen
de astronomen in hun simulaties dat het gas boven de sterschijf langzamer
draait dan het gas in de schijf. Dat was eerder waargenomen bij echte
sterrenstelsels.
Groepsleider en mede-auteur Thijs van der Hulst (Rijksuniversiteit
Groningen) voegt toe: 'Ons werk met state-of-the-art simulaties is
belangrijk voor de interpretatie van waarnemingen. Zonder simulaties tast
je vaak in het duister.'
*Artikel*
"The effect of stellar feedback on a Milky Way-like galaxy and its gaseous
halo" Antonino Marasco, Filippo Fraternali & Thijs van der Hulst, Kapteyn
Institute, University of Groningen; Victor P. Debattista, Jeremiah Horrocks
Institute, University of Central Lancashire; James Wadsley, Department of
Physics and Astronomy, McMaster University, Hamilton, Ontario; Thomas
Quinn, Astronomy Department, University of Washington, Seattle; Rok Roskar,
Research Informatics, Scientific IT Services, Zurich. Gratis preprint:
http://arxiv.org/abs/1506.00652
Dit werk is tot stand gekomen met steun van de European Research Council.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Antonino Marasco, Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
e-mail: marasco@xxxxxxxxxxxx
telefoon: 050 - 3638324
Thijs van der Hulst, Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen
e-mail: vdhulst@xxxxxxxxxxxx
telefoon: 050 - 3634054 / 73
website: www.astro.rug.nl/~vdhulst
Beeld:
Een sterrenstelsel op zijn kant. Links het echte sterrenstelsel NGC 891
waargenomen met de Westerbork Synthese Radio Telescoop. Rechts het
sterrenstelsel uit de computersimulatie van de Groningse onderzoekers.
Waarneming en simulatie komen goed overeen. Oranje is sterlicht. Blauw is
neutraal waterstofgas. 10 kpc staat voor 10 kiloparsec. Dat is een
afstandmaat die sterrenkundigen vaak gebruiken. 10 kpc is 32.616 lichtjaar.
Opgemaakt persbericht op:
http://www.astronomie.nl/#!/actueel/nieuws/_detail/gli/tien-miljard-jaar-aan-ster-evolutie-doorgerekend/
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
David Redeker en Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
vast: 020 - 525 7480
David mobiel: 06 - 44 588 969
d.redeker@xxxxxx
www.astronomie.nl
Attachment:
Waterstofgas rond sterrenstelsel.jpg
Description: JPEG image
