Dit persbericht staat ook op:
http://www.astronomie.nl/#!/actueel/nieuws/_detail/gli/sphere-ontdekt-unieke-exoplaneet/
Engelse variant en afbeeldingen in hoge resolutie:
https://www.eso.org/public/announcements/ann17041/
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
6 juli 2017
SPHERE ontdekt een unieke exoplaneet
Een internationaal team van astronomen met daarin ook Nederlanders heeft
een nieuwe exoplaneet opgespoord. HIP 65426b, zoals de planeet heet, is
ongeveer 385 lichtjaar van ons verwijderd. Het is de eerste planeet die
ontdekt is met behulp van het SPHERE-instrument van de Europese Zuidelijke
Sterrenwacht ESO.
Carsten Dominik (Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde, Universiteit
van Amsterdam) werkte mee aan het onderzoek. "SPHERE is een instrument dat
speciaal gemaakt is om naar jonge, heldere planeten te kijken die niet te
dicht en niet te ver rond hun ster draaien. Die planeten zijn verrassend
zeldzaam en het is fantastisch dat SPHERE ze nu begint te vinden. Deze
categorie planeten is voor ons van cruciaal belang om beter te begrijpen
hoe planeetvorming in zijn werk gaat."
De planeet HIP 65426b heeft zes tot twaalf keer zoveel massa heeft als
Jupiter en is met een temperatuur van 1000 tot 1400 graden Celsius
behoorlijk warm. Hij lijkt te zijn gehuld in een zeer stoffige atmosfeer
met dikke bewolking, en draait om een hete, jonge ster die verrassend snel
om zijn as wentelt. De ster lijkt niet te zijn omringd door een schijf van
puin, wat merkwaardig is voor zijn leeftijd. Het ontbreken van deze schijf
roept de vraag op hoe de planeet überhaupt is ontstaan.
Eén mogelijkheid is dat de planeet zich heeft gevormd in een schijf van gas
en stof waarna, toen de schijf snel vervloog, interacties met andere
planeten ervoor hebben gezorgd dat hij in zijn huidige wijde omloopbaan
terechtkwam. Maar het is ook denkbaar dat de ster en de planeet tezamen
zijn gevormd als een soort dubbelster waarin de zwaarste van de twee zijn
lichtere soortgenoot ervan heeft weerhouden om voldoende materie te
verzamelen om een echte ster te worden. De ontdekking van de planeet biedt
astronomen de mogelijkheid om de samenstelling en verdeling van wolken in
zijn atmosfeer te onderzoeken, en theorieën over het ontstaan, de evolutie
en de fysica van exoplaneten te toetsen.
SPHERE is de afkorting van Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet
REsearch instrument. Het is een krachtige planetenjager die gekoppeld is de
Very Large Telescope, een Europese telescoop in Chili. Het doel van SPHERE
is het detecteren en onderzoeken van nieuwe grote exoplaneten bij nabije
sterren met behulp van direct imaging. Deze methode is erop gericht om
rechtstreekse opnamen te maken van exoplaneten en puinschijven rond
sterren, ongeveer zoals je een foto maakt. Dat is geen eenvoudige opgave,
omdat het licht van een ster zo fel is, dat het zwakke weerkaatste licht
van daaromheen draaiende planeten daarbij verbleekt. SPHERE is ontworpen om
dit obstakel te omzeilen en specifiek te kijken naar het gepolariseerde
licht dat door het oppervlak van een planeet is weerkaatst.
Deze opname is gemaakt in het kader van een onderzoeksprogramma dat SHINE
(SpHere INfrared survey for Exoplanets) heet. SHINE streeft ernaar om
nabij-infraroodopnamen te maken van 600 nabije sterren en het sterke
contrast en oplossend vermogen van SPHERE te benutten voor het ontdekken en
bestuderen van nieuwe planetenstelsels.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Carsten Dominik
Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde, Universiteit van Amsterdam
c.dominik@xxxxxx
mobiel: 0643 710 210
Artikel:
Discovery of a warm, dusty giant planet around HIP 65426. Door G. Chauvin,
et al. Geaccepteerd voor publicatie in Astronomy & Astrophysics (gratis
preprint: https://arxiv.org/abs/1707.01413)
Beeld (zie onder):
De exoplaneet HIP 65426b is de eerste die met het SPHERE-instrument van de
Very Large Telescope is opgespoord. De moederster is uit de opname
verwijder. De cirkel geeft, op de juiste schaal, de baan van de planeet
Neptunus om de zon aan. Linksonder is de planeet zelf te zien.
Credit: ESO
Diverse resoluties via:
https://www.eso.org/public/netherlands/announcements/ann17041/
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Marieke Baan en David Redeker
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
vast: 020 - 525 7480
Marieke mobiel: 06 - 14 322 627
David mobiel: 06 - 44 588 969
h.m.baan@xxxxxx
d.redeker@xxxxxx
www.astronomie.nl
Attachment:
HIP 65426b_gr.jpg
Description: JPEG image
