Dit persbericht staat met grote afbeelding ook op:
http://www.astronomie.nl/#!/index/_detail/gli/reusachtig-
sterrenstelsel-in-jong-heelal/
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
------------------------------------------------------------
---------------------------------------
5 april 2017
Reusachtig sterrenstelsel in jong heelal plaatst astronomen voor raadsel
Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie de Leidse astronomen
Corentin Schreiber en Ivo Labbé, heeft een reusachtig sterrenstelsel
ontdekt uit de tijd dat het heelal pas 1,6 miljard jaar jong was. Het
stelsel moet kort na de oerknal extreem snel gegroeid moet zijn, wat ingaat
tegen alle heersende theorieën. De onderzoekers publiceren hun bevindingen
donderdag in Nature.
"Het reuzenstelsel is te vergelijken met een baby van honderd kilo met een
baard", zegt coauteur Ivo Labbé (Universiteit Leiden). "Het stelsel is
zwaarder dan onze Melkweg en stopte met het vormen van nieuwe sterren toen
het heelal pas zo'n 1 miljard jaar jong was. Ter vergelijking, onze Melkweg
is al meer dan twintig keer zo lang aan het groeien."
Enkele jaren geleden kregen Caroline Straatman (nu Max-Planck-Institut für
Astronomie in Heidelberg, Duitsland) en Labbé het sterrenstelsel in het
vizier in afbeeldingen van de ZFOURGE-survey. Het sterrenstelsel,
ZF-COSMOS-20115, bleek een bijzonder rode kleur te hebben die mogelijk was
veroorzaakt door een ophoping van oude sterren. Om meer bewijs te vinden
voor deze bewering, waren spectroscopische waarnemingen nodig die de
vingerafdruk van oude sterren aantonen. Labbé regelde daarom samen met Karl
Glazebrook (Swinburne University, Australië) waarneemtijd op de
Keck-telescopen in Hawaï voor januari en februari 2016.
Uit de analyse van de waarnemingen blijkt dat er diepe absorptielijnen van
waterstofgas te zien zijn. Die lijnen duiden op oude sterren en leveren het
bewijs voor de unieke aard van het sterrenstel. Corentin Schreiber
(Universiteit Leiden) analyseerde de gegevens: "Het lijkt erop dat het
stelsel al 500 miljoen jaar eerder tot rust is gekomen. Dus het moet binnen
een miljard jaar na de oerknal zo zijn gegroeid. Dat is echt ongelofelijk."
Het is onduidelijk hoe het sterrenstelsel zo snel heeft kunnen groeien. Het
stelsel zou dan namelijk om sterren te vormen bijna al het gas in zijn
omgeving moeten hebben gebruikt, terwijl de huidige theorieën ervan uitgaan
dat sterrenstelsels minder dan tien procent van het gas benutten.
De onderzoekers denken dat er nog meer van zulke sterrenstelsels zijn. Die
verschuilen zich mogelijk achter stofwolken of zijn te zwak om vanaf de
aarde te zien. Met de James Web-ruimtelescoop, die eind 2018 wordt
gelanceerd, en met de ALMA-telescopen in Chili hopen de onderzoekers in de
toekomst meer duidelijkheid te krijgen.
E I N D E P E R S B E R I C H T
------------------------------------------------------------
---------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Ivo Labbé (Sterrewacht Leiden, Universiteit Leiden)
Vast: 071 527 8420
Mobiel: 06 528 38 661
E-mail: ivo@xxxxxxxxxxxxxxxxxx
Webpagina: http://home.strw.leidenuniv.nl/~ivo/
Corentin Schreiber (Sterrewacht Leiden, Universiteit Leiden)
Vast: 071 527 8136 (Corentin spreekt Engels en Frans)
Mobiel: 06 232 21 000
E-mail: cschreib@xxxxxxxxxxxxxxxxxx
Webpagina: https://local.strw.leidenuniv.nl/people/touchscreen2/pers.
php?id=3559
Artikel:
A massive, quiescent galaxy at redshift of z=3.717. Door Karl Glazebrook,
Corentin Schreiber, Ivo Labbé, Themiya Nanayakkara, Glenn G. Kacprzak
Pascal, A. Oesch, Casey Papovich, Lee R Spitler, Caroline M. S. Straatman,
Kim-Vy H. Tran, Tiantian Yuan. In Nature, 6 april 2017.
http://nature.com/articles/doi:10.1038/nature21691 ;(origineel)
https://arxiv.org/abs/1702.01751 ;(gratis preprint)
Beeld (zie onder, hoge resolutie staat online):
Artistieke impressie van het sterrenstelsel ZF-COSMOS-20115
Het enorme sterrenstelsel was er al toen het heelal nog maar 1,6 miljard
jaar oud was. Dat plaatst astronomen, onder wie sterrenkundigen in Leiden,
voor een raadsel. Het sterrenstelsel moet in korte tijd enorm gegroeid zijn.
Credit: Leonard Doublet/Swinburne University
Video:
Massive dead galaxy found in the early universe
https://www.youtube.com/watch?v=GNsM60JBa9I
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl
------------------------------------------------------------
---------------------------------------
Met vriendelijke groet,
David Redeker en Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
vast: 020 - 525 7480
David mobiel: 06 - 44 588 969
d.redeker@xxxxxx
www.astronomie.nl
Attachment:
Nature_Labbe_kl.jpg
Description: JPEG image
