P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
7 juli 2017
Nederlandse ‘big-data’-telescoop vindt eerste exoplaneten rond zeer heldere
sterren
Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een
nieuw instrument – de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden
ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste
sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder naar is
gezocht. Naar de planeten rond deze helderste sterren kan veel beter
vervolgonderzoek gedaan worden waardoor ze zeer waardevol zijn. De resultaten
worden binnenkort gepubliceerd in twee papers in Astronomy & Astrophysics.
MASCARA (Multi-site All-Sky CAmeRA) is een relatief eenvoudig apparaat dat
bestaat uit vijf camera’s met groothoeklenzen die in een keer de hele hemel
fotograferen. Het eerste MASCARA-station staat op het Canarische eiland La
Palma en neemt sinds begin 2015 om de zes seconden zo’n foto, waarmee de
helderheid van meer dan 50000 sterren wordt vastgelegd. “De crux zit hem in de
datastroom – zo’n 15 terabyte per maand - die onmiddellijk verwerkt moet
worden,” zegt eerste auteur Geert Jan Talens, promovendus in Leiden. “MASCARA
is dan eigenlijk ook meer een soort big-data-softwaretelescoop. Van alle
waargenomen sterren zoeken we uit welke regelmatig een klein beetje zwakker
zijn doordat er gezien vanaf de aarde een planeet voorlangs schuift.”
De eerste twee planeten die het team nu heeft ontdekt, MASCARA-1b en
MASCARA-2b, zijn in veel opzichten bijzonder. “Ook al zijn er al meer dan 1000
sterren met planeetovergangen ontdekt, de meeste daarvan staan ver weg en zijn
heel zwak,” zegt medeonderzoeker Gilles Otten. “MASCARA-2b is de op-een-na
helderste ster die een planeetovergang van een reuzenplaneet laat zien. Vorige
maand is de helderste ontdekt: de transit-survey KELT-9 kaapte die voor onze
neus weg. De Kelt-ster is slechts 2% helderder.”
De MASCARA-reuzenplaneten zijn flink groter dan Jupiter en draaien in banen van
slechts enkele dagen rond sterren die veel groter en heter zijn dan onze zon.
“We kunnen nu dus planeten gaan onderzoeken die zich in zeer extreme
omstandigheden bevinden,” zegt Ignas Snellen (Sterrewacht Leiden), de leider
van het MASCARA-project. “De helderheid van de sterren maakt ook allerlei
belangrijk vervolgonderzoek mogelijk, zoals het karakteriseren van de
atmosferen in veel meer detail dan voor andere planeten mogelijk is.”
Het MASCARA-project wordt uitgebreid met een tweede station, op het zuidelijk
halfrond. De telescoop is aangekomen op het La Silla-observatorium van de
Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in het noorden van Chili, en zal daar
binnenkort beginnen met waarnemen.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Ignas Snellen, Sterrewacht Leiden
Tel: 06 30031983
E-mail: snellen@xxxxxxxxxxxxxxxxxx<mailto:snellen@xxxxxxxxxxxxxxxxxx>
Geert Jan Talens, Sterrewacht Leiden
E-mail: talens@xxxxxxxxxxxxxxxxxx<mailto:talens@xxxxxxxxxxxxxxxxxx>
Beeld:
mascara_cameras.jpg: de vijf camera’s van MASCARA (Credit: MASCARA/Snellen)
mascara2_zwaan.tiff: Een van de circa 25.000 foto's die MASCARA iedere nacht
routineus van de sterrenhemel maakt. De ster MASCARA-2, waarbij het Nederlandse
team nu een planeet heeft ontdekt, is bij helder weer goed met een verrekijker
te zien in het sterrenbeeld Zwaan (omcirkeld, rechtsonder van het midden).
(Credit: MASCARA/Snellen)
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl/<http://www.astronomie.nl/>
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T: 020-5257480
M: 0614322627
www.astronomie.nl
@mariekebaan
[cid:15ADC625-B864-4C1D-B5CA-CF01DAD55986@dynamic.ziggo.nl][cid:A3DFBC64-BC7D-4979-A987-7C5164A4955A@dynamic.ziggo.nl]
Attachment:
mascara2_zwaan.tiff
Description: mascara2_zwaan.tiff