Dit persbericht staat ook op:
https://www.astronomie.nl/nieuws/eerste-detectie-van-bruine-dwerg-met-radiotelescoop-2540
P E R S B E R I C H T
Gezamenlijk persbericht van ASTRON en NOVA
---------------------------------------------------------------------------------------------------
9 november 2020
*Eerste detectie van bruine dwerg met radiotelescoop*
*Astronomen bij ASTRON en de Universiteit Leiden hebben met de
LOFAR-radiotelescoop een zwakke ster, zwaarder dan Jupiter, maar veel
minder zwaar dan de zon ontdekt. Het is de eerste ontdekking van een bruine
dwerg met behulp van radiotelescopen. De ontdekking van het object genaamd
Elegast, opent een nieuw pad voor het gebruik van radiotelescopen, namelijk
om zwakke objecten in de ruimte te ontdekken die nauwverwant zijn aan
Jupiter-achtige exoplaneten.*
Radiogolven uitgezonden door bruine dwergen dragen informatie bij zich over
de sterkte van het magnetisch veld van deze objecten. Tot nu toe konden
radio-observaties alleen sterke magnetische velden – circa honderd keer zo
sterk als een gewone koelkastmagneet – meten. LOFAR's lage
frequentie-observaties maken de radiotelescoop gevoelig genoeg om
magneetvelden met een sterkte van een enkele koelkastmagneet te detecteren,
wat binnen het bereik ligt dat wordt verondersteld voor te komen op de
koudste bruine dwergen en op grote exoplaneten.
“Magnetische velden controleren de atmosferische eigenschappen en
stralingsomgeving om exoplaneten. Radio-observaties zijn onze beste hoop om
deze te meten. Met deze ontdekking hebben we een belangrijke stap genomen
in wat radioastronomie voor het onderzoek naar exoplaneten kan betekenen”,
aldus Harish Vedantham, ASTRON-wetenschapper en de eerste auteur van de
paper die vandaag in *Astrophysical Journal Letters* is verschenen
<https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/abc256>.
De onderzoeksgroep maakte gebruik van een nieuwe detectiemethode om Elegast
te vinden. Eerder richtten astronomen hun radiotelescopen op reeds
gecatalogiseerde bruine dwergen, die elk waren gevonden door hun zwakke
gloed in het infrarood spectrum. “Met LOFAR willen we neerdalen op de
massa-ladder, helemaal naar beneden naar Jupiter-achtige planeten die te
zwak gloeien om in bestaande infrarood-metingen te zijn gevonden. Dus
besloten we om direct in onze eigen radio-observatiegegevens naar deze
objecten te zoeken”, aldus Joe Callingham, Veni-postdoc aan de Sterrewacht
Leiden <https://www.universiteitleiden.nl/en/science/astronomy>
(Universiteit Leiden) en co-auteur van de paper.
Objecten als Elegast (en exoplaneten) steken er tussenuit in gepolariseerde
radiometingen, omdat het elektrisch veld van de radiogolven die ze
uitzenden roteren in een karakteristiek circulair patroon terwijl het zich
voortplant – een fenomeen genaamd circulaire polarisatie. “We zouden
Elegast niet in onze standaard radiobeelden hebben gevonden tussen de
menigte van miljoenen sterrenstelsels, maar Elegast sprong er meteen uit
toen we circulair gepolariseerde beelden maakten”, stelt dr. Tim Shimwell,
ASTRON-onderzoeker en projectonderzoeker van de LOFAR-survey die leidde tot
de ontdekking van Elegast. De onderzoekers voerden vervolgens ter controle
infraroodmetingen uit met de Gemini-telescoop <http://www.gemini.edu/> en
met NASA’s Infrared Telescope Facility <http://irtfweb.ifa.hawaii.edu/>, om
te bevestigen dat Elegast inderdaad een koude bruine dwerg is.
Elegast is het eerste object van zijn soort dat direct door een
radiotelescoop is geïdentificeerd. De onderzoeksgroep werkt nu aan
vervolgmetingen aan Elegast, om het magnetisch veld ervan te meten en om
die metingen te vergelijken met de bestaande theorieën. Ook pluizen ze
LOFAR-data door om soortgelijke objecten als Elegast te identificeren.
“Ons uiteindelijke doel is om te begrijpen hoe magnetisme in exoplaneten
werkt en op wat voor manier dit invloed heeft op hun vermogen om leven te
ondersteunen. Omdat magnetische fenomenen op koude bruine dwergen zoals
Elegast zo sterk lijken op wat we zien op planeten in zonnestelsels,
verwachten we dat ons werk essentiële data op gaat leveren om theoretische
modellen te testen die de magnetische velden van exoplaneten voorspellen”,
aldus Vedantham.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Dr. Harish Vedantham (eerste auteur)
ASTRON, Netherlands Institute for Radio Astronomy
Mobiel: 0655 912 679
vedantham@xxxxxxxxx
Dr. Joe Callingham (co-auteur)
Sterrewacht Leiden, Universiteit Leiden
jcal@xxxxxxxxxxxxxxxxxx
Mischa Brendel (media contact)
ASTRON, Netherlands Institute for Radio Astronomy
Mobiel: 0646 518 674
brendel@xxxxxxxxx
Artikel:
Direct radio discovery of a cold brown dwarf. Door: H. K. Vedantham, J.R.
Callingham, T.W. Shimwell, T. Dupuy, William M.J. Best, Michael C. Liu,
Zhoujian Zhang, K. De, L. Lamy, P. Zarka, H.J.A. Rottgering, A. Shulevski.
In: Astrophysical Journal Letters, november 2020.
Origineel: https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/abc256
Gratis preprint: https://arxiv.org/abs/2010.01915
Beeld (kleine versie bijgevoegd, grote versie via link):
Elegast
https://www.astronomie.nl/upload/images/2020/11/Elegast-credit-ASTRON-Danielle-Futselaar.jpg
Tekening van Elegast. De blauwe lussen verbeelden de magnetische
veldlijnen. Geladen deeltjes die zich langs deze lijnen voortbewegen,
zenden radiogolven uit, die LOFAR kan detecteren. Enkele van deze deeltjes
bereiken uiteindelijk de polen en genereren aurora's, vergelijkbaar met het
noorderlicht op aarde. (c) ASTRON/Danielle Futselaar
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl
---------------------------------------------------------------------------------------------------
--
Marieke Baan en David Redeker | Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
(NOVA) | NOVA Informatiecentrum | Science Park 904 | Postbus 94249 | 1090
GE Amsterdam | vast: 020 525 7480 | Marieke mobiel: 0614 322 627 | David
mobiel: 0644 588 969 | h.m.baan@xxxxxx | d.redeker@xxxxxx |
www.astronomie.nl
Attachment:
klein-Elegast-credit-ASTRON-Danielle-Futselaar.jpg
Description: JPEG image
