[PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Melkwegkern spuwt deeltjesstromen door geboorte van miljoenen sterren
- From: "Baan, Marieke" <H.M.Baan@xxxxxx>
- To: "nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx" <nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx>, "nova-astronomen@xxxxxxxxxxx" <nova-astronomen@xxxxxxxxxxx>
- Date: Wed, 2 Jan 2013 18:35:45 +0000
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Nijmegen, 2 januari 2013
Melkwegkern spuwt deeltjesstromen door geboorte van miljoenen sterren
Een continue stroom van geladen deeltjes barst uit het centrum van ons
sterrenstelsel, de Melkweg. De deeltjesstroom is een bijproduct van de geboorte
van nieuwe sterren en lijkt medeverantwoordelijk voor het magnetisch veld dat
de Melkweg doordringt. Een internationale onderzoeksgroep met onder anderen de
Nederlandse astronoom Marijke Haverkorn (Nijmegen en Leiden) publiceert dit
resultaat op 3 januari in Nature.
Enorme hoeveelheden geladen deeltjes stromen met duizend kilometer per seconde
uit het centrum van de Melkweg, blijkt uit metingen met de Australische
64-meter Parkes radiotelescoop. “Dat is razendsnel – zelfs voor astronomen”,
zegt teamleider Dr. Ettore Carretti van de Australische onderzoeksorganisatie
CSIRO. De stroom bevat buitengewoon veel energie – ongeveer net zoveel als een
miljoen exploderende sterren. De stroom meet ongeveer vijftigduizend lichtjaar:
de helft van de lengte van de gehele Melkwegschijf. Vanaf de aarde gezien
strekt de stroom zich uit over zo’n tweederde van de hemel van horizon tot
horizon.
De onderzoekers – afkomstig uit Australië, de VS, Italië en Nederland – maken
aannemelijk dat de deeltjesstroom voortkomt uit de vorming van nieuwe sterren
in het centrum van de Melkweg. Dat leiden ze af uit precieze metingen van
radiogolven die de deeltjesstroom uitzendt onder invloed van het magneetveld
van de Melkweg. Verscheidene generaties sterren die geboren worden en
ontploffen, zo’n honderd miljoen jaar lang, laten in de draaiende Melkweg
stromen van radiostraling achter in de vorm van een kurkentrekker, die nu is
ontdekt.
De deeltjesstroom uit het centrum van de Melkweg sleurt niet alleen gas en
hoogenergetische elektronen mee, maar ook sterke magneetvelden, legt Marijke
Haverkorn uit. Zij houdt zich bezig met de magnetische eigenschappen van het
heelal. “De metingen de we nu hebben gedaan, helpen om de belangrijke vraag te
beantwoorden hoe de Melkweg zijn magnetisch veld maakt en onderhoudt. Deze
stromen lijken daar een grote rol in te spelen.”
De deeltjesstroom komt overeen met de enorme ‘Fermi-bellen’ van gammastraling
die in 2010 met behulp van NASA’s Fermi-telescoop zijn ontdekt en zijn
gepubliceerd in Nature. Er waren toen twee mogelijke oorzaken voor deze
verrassende Fermi-bellen: sterke stervorming of uitbarstingen van het zwarte
gat in het midden van de Melkweg. “Onze metingen vertellen ons dus nu dat de
bellen zijn ontstaan door de vorming van miljoenen sterren, dicht bij het
Melkwegcentrum”, zegt Haverkorn.
Doordat de stroom loodrecht uit de kern van de Melkwegschijf de ruimte in gaat,
als een as in een wiel, is er geen enkele dreiging voor de aarde en ons
zonnestelsel, dat op dertigduizend lichtjaar van het centrum van de Melkweg
zijn rondjes draait.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact: Dr. Marijke Haverkorn, Afdeling Sterrenkunde, IMAPP, Radboud
Universiteit Nijmegen
E-mail: m.haverkorn@xxxxxxxxxxx<mailto:m.haverkorn@xxxxxxxxxxx>
Tel: 024 – 3652809
Artikel: Giant Magnetized Outflows from the Centre of the Milky Way. Nature 3
Januari 2013. Auteurs: Ettore Carretti, Roland M. Crocker, Lister
Staveley-Smith, Marijke Haverkorn, Cormac Purcell, Bryan M. Gaensler, Gianni
Bernardi, Michael J. Kesteven, and Sergio Poppi.
Beeld: De nieuw ontdekte deeltjesstromen uit het centrum van de Melkweg in
lichtblauw. De achtergrond is een foto van de hele hemel op dezelfde schaal.
Het Melkwegvlak is duidelijk zichtbaar. De kromming van de deeltjesstromen is
echt en wordt niet veroorzaakt door projectie-effecten. Credit: E. Carretti
(CSIRO); optical image - A. Mellinger (Central Michigan University); scientific
imager -E. Bressert (CSIRO)
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl/<http://www.astronomie.nl/>
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Drs. Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T +31(0)20-5257480
F +31(0)20-5257484
M +31(0)6-14322627
www.astronomie.nl<http://www.astronomie.nl>
[cid:03F758D2-7F56-4E39-B0BD-EEC8001285A1@science.uva.nl]
_______________________________________________
NOVA-perslijst2 mailing list
NOVA-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Melkwegkern spuwt deeltjesstromen door geboorte van miljoenen sterren - Baan, Marieke
