[PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Kiezelstenen bepalen de rotatievoorkeur van planeten
- From: "Baan, Marieke" <H.M.Baan@xxxxxx>
- To: "nova-perslijst1@list uva nl" <nova-perslijst1@xxxxxxxxxxx>, "<nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx>" <nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx>, "nova-astronomen@list uva nl" <nova-astronomen@xxxxxxxxxxx>
- Date: Thu, 8 Aug 2019 08:12:40 +0000
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
8 augustus 2019
Kiezelstenen bepalen de rotatievoorkeur van planeten
Planeten draaien vaak in dezelfde richting om hun eigen as als de ster waar ze
omheen draaien. De standaardtheorie kan deze waarnemingen niet verklaren, maar
het relatief nieuwe kiezelgroeimodel wél. Dat blijkt uit onderzoek onder
leiding van de net afgestudeerde UvA-astronoom Rico Visser. Het resultaat is
geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Icarus.
Het is een mysterie waardoor planetoïden en planeten in ons zonnestelsel
roteren om hun eigen as. De aarde heeft bijvoorbeeld 24 uur nodig om een
volledig rondje om zijn as te draaien. Als de richting van deze draaiing
hetzelfde is als de baanrotatie om de zon, wat het geval is voor de aarde,
wordt dit prograde rotatie genoemd. Als deze tegengesteld is aan de
baanbeweging, heet dit retrograde rotatie.
Uit waarnemingen is gebleken dat planetoïden en planeten bij voorkeur prograde
om hun as draaien en dat de benodigde tijd voor een rondje om de eigen as
tussen ongeveer 1 en 40 uur ligt. De klassieke groeimodellen voor planeten
kunnen niet verklaren hoe dit tot stand is gekomen. In deze modellen vegen
planeten in wording grote rotsblokken op, maar die komen van alle kanten en
veroorzaken in theorie geen rotatie.
Visser en collega’s hebben daarom gekeken of het kiezelgroeimodel wel in staat
is om de waarnemingen te verklaren. Met dit model groeit een rotsblok uit tot
een groter object zoals een planetoïde door het opvegen van kleine
kiezelsteentjes. Deze groeifase speelt zich af in een vroeg stadium van de
vorming van het zonnestelsel, waarbij het gas en stof zich nog los van elkaar
in de planeetvormende schijf rond de ster bevinden.
Terwijl steentjes van alle soorten en maten worden opgeveegd, groeit het object
snel en wordt het zwaarder. De wrijving van het gas remt de steentjes af, die
vervolgens worden opgeveegd. Het blijkt dat steentjes in een baan tussen de
ster en de planetoïde het langst in de buurt van de planeet in wording blijven.
Kiezels in een baan daarbuiten gaan doorgaans te snel langs de planetoïde of de
planeet om opgeveegd te worden. Effectief zullen de steentjes in de binnenbaan
de planetoïde of de planeet onder een bepaalde hoek raken en die als het ware
‘opspinnen’ als een tol, in de prograde richting.
De richting en tijdschaal voor een rondje om de eigen as die de onderzoekers
hebben berekend, komen uitstekend overeen met de waarnemingen in het
zonnestelsel. Visser: “Het resultaat is niet alleen een verklaring voor de
draaiing van planeten; het is een extra bevestiging dat het kiezelgroeimodel
een veelbelovend model is om zowel groei als eigenschappen van planeten en
planetoïden te verklaren.”
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Rico Visser, Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde, Universiteit van
Amsterdam
E-mail: r.g.visser@xxxxxx<mailto:r.g.visser@xxxxxx>
Artikel:
Spinning up planetary bodies by pebble accretion. Visser, R. G.; Ormel, C. W.;
Dominik, C.; Ida, S.
https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2019arXiv190704368V/abstract
Beeld:
Artistieke impressie van een planeetstelsel in wording. Credit: NASA/JPL-Caltech
Opgemaakt persbericht op
http://www.astronomie.nl/#!/actueel/nieuws/_detail/gli/kiezelstenen-bepalen-de-rotatievoorkeur-van-planet/
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T: 020-5257480
M: 0614322627
www.astronomie.nl
@mariekebaan
[cid:B72C8F69-D951-4BB7-935E-3AA42FB91FAF@home]
NOVA-perslijst2 mailing list
NOVA-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Kiezelstenen bepalen de rotatievoorkeur van planeten - Baan, Marieke
