[PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Dubbelsterren vergroten kosmische koolstofvoetafdruk
- From: "Marieke Baan" <dmarc-noreply@xxxxxxxxxxxxx> ("H.M.Baan")
- To: "nova-perslijst1@list uva nl" <nova-perslijst1@xxxxxxxxxxx>, "nova-perslijst2@list uva nl" <nova-perslijst2@xxxxxxxxxxx>, "nova-astronomen@list uva nl" <nova-astronomen@xxxxxxxxxxx>
- Date: Tue, 12 Oct 2021 07:51:18 +0000
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
12 oktober 2021
Dubbelsterren vergroten kosmische koolstofvoetafdruk
Een nieuwe studie onder leiding van astronomen verbonden aan het Max Planck
Instituut (MPA) voor Astrofysica in Garching, Duitsland, en de Universiteit van
Amsterdam (UvA) toont aan dat zware sterren twee keer zoveel koolstof
produceren als ze een partner hebben. De wetenschappers baseren zich hiervoor
op nieuwe, geavanceerde computersimulaties. Hun bevindingen zijn een kleine
maar belangrijke stap op weg naar een beter begrip van de kosmische oorsprong
van de elementen waaruit wij zijn opgebouwd. Het resultaat is geaccepteerd voor
publicatie in The Astrophysical Journal.
De kosmische oorsprong van koolstof, een fundamentele bouwsteen van leven, is
nog onzeker. Zware sterren spelen een belangrijke rol bij de synthese van alle
zware elementen, van koolstof en zuurstof tot ijzer, enzovoort. Maar hoewel de
meeste zware sterren in meervoudige systemen worden geboren, hebben de
nucleosynthese-modellen (die de kernfusie in sterren beschrijven) tot dusver
bijna uitsluitend enkelvoudige sterren gesimuleerd. Een internationaal team van
astrofysici heeft nu de ‘koolstofvoetafdruk’ berekend van zware sterren die hun
omhulsel verliezen in een dubbelstersysteem.
"Vergeleken met een enkelvoudige ster produceert de gemiddelde ster in een
binair systeem twee keer zoveel koolstof," zegt eerste auteur Rob Farmer (MPA,
UvA) "Tot voor kort negeerden de meeste astrofysici dat zware sterren vaak deel
uitmaken van een dubbelster. Wij hebben voor het eerst onderzocht hoe het feit
dat een ster in een dubbelstersysteem zit, invloed heeft op de elementen die
worden geproduceerd."
De meeste sterren, waaronder onze eigen zon, worden aangedreven doordat
waterstof in helium wordt omgezet. In hun 'gouden jaren', nadat de sterren
ongeveer 90% van hun brandstof hebben verbruikt, beginnen ze helium om te
zetten in koolstof en zuurstof. Sterren zoals de zon stoppen hier, maar zware
sterren kunnen doorgaan met het omzetten van koolstof in zwaardere elementen,
tot en met ijzer.
De grote uitdaging is niet hoe je koolstof kunt produceren, maar hoe het uit de
ster komt voordat hij sterft. In enkelvoudige sterren is dit erg moeilijk. Maar
sterren in een dubbelstersysteem kunnen op elkaar reageren en massa overdragen
aan hun begeleider. De ster die delen van zijn massa verliest, ontwikkelt een
koolstofrijke laag dicht bij het oppervlak, die wordt uitgestoten wanneer de
ster explodeert als supernova.
"Het is misschien niet eerlijk om zware dubbelsterren de schuld te geven van
broeikasgassen die de opwarming van de aarde veroorzaken", zegt coauteur en
MPA-directeur Selma de Mink gekscherend, "maar het is wel gaaf om je te
realiseren dat de koolstof in je huid waarschijnlijk in een dubbelster is
gemaakt."
Astronomen onderzoeken ook andere soorten sterren die koolstof kunnen
produceren, zoals bijvoorbeeld rode reuzensterren of exploderende witte
dwergsterren. Maar tot nu toe lijkt het erop dat zware sterren, en volgens deze
nieuwe studie in het bijzonder de zware dubbelsterren, het grootste deel van de
kosmische koolstof maken.
"Onze bevindingen zijn een kleine maar belangrijke stap op weg naar een beter
begrip van de rol van zware sterren bij de productie van de elementen waar wij
zelf van gemaakt zijn", stelt tweede auteur Eva Laplace, die binnenkort haar
proefschrift over dit onderwerp zal verdedigen aan de UvA. "Tot nu toe hebben
we slechts één type binaire interactie onderzocht. Er zijn nog vele andere
mogelijke lotgevallen voor een ster die in de nabijheid van een begeleider
wordt geboren - en vele andere elementen om te onderzoeken."
De resultaten die in dit onderzoek worden gepresenteerd zijn dus pas de eerste
in een systematisch onderzoek naar de invloed van een nabije begeleider op de
chemische opbrengst van zware sterren.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Eva Laplace, Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde (API), Universiteit
van Amsterdam
E-mail: e.c.laplace@xxxxxx<mailto:e.c.laplace@xxxxxx>
Rob Farmer, Max Planck Institute for Astrophysics (MPA), Garching, Duitsland en
Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde (API), Universiteit van Amsterdam
E-mail: r.j.farmer@xxxxxx
Selma de Mink, Max Planck Institute for Astrophysics (MPA), Garching, Duitsland
E-mail: S.E.deMink@xxxxxx
Artikel: The cosmic carbon footprint of massive stars stripped in binary
systems.
R. Farmer, E. Laplace, S. E. de Mink, S Justham. Geaccepteerd voor publicatie
in The Astrophysical Journal.
Beeld:
Zware sterren maken vaak deel uit van een dubbelster, waarin de ene ster massa
overneemt van de andere. Nieuw onderzoek (MPA/UvA) laat zien dat deze
dubbelstersystemen ongeveer twee keer zoveel koolstof produceren als
enkelvoudige zware sterren. Credit: ESO/M. Kornmesser/S.E. de Mink
MPA: https://www.mpa-garching.mpg.de/998038/news20211011
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl/
---------------------------------------------------------------------------------------------------
[cid:91A6AAF9-7BF6-44E8-8469-BC4F0FE6743D]
NOVA-perslijst2 mailing list
NOVA-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] [NOVA-perslijst2] Dubbelsterren vergroten kosmische koolstofvoetafdruk - Marieke Baan
