P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
21 januari 2021
Amerikaanse Academie van Wetenschappen onderscheidt Heino Falcke en Sheperd
Doeleman met Henry Draper-medaille
De astronomen Heino Falcke van de Radboud Universiteit en Sheperd Doeleman van
het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (VS) ontvangen beiden de Henry
Draper-medaille voor hun pionierswerk dat heeft geleid tot de eerste foto van
een zwart gat. De medaille wordt om de vier jaar toegekend door de Amerikaanse
National Academy of Sciences (NAS) en bedraagt 25.000 dollar. Het is voor het
eerst in 65 jaar dat een Nederlandse sterrenkundige deze bijzondere prijs
ontvangt.
Met de Henry Draper-medaille eert de NAS recent en origineel onderzoek in de
astrofysica. Het is de oudste prijs van de NAS en werd voor het eerst
uitgereikt in 1886. Sindsdien hebben 54 wetenschappers de medaille toegekend
gekregen, onder wie acht Nobelprijswinnaars.
Dit is de derde keer dat de prijs aan een Nederlandse sterrenkundige wordt
uitgereikt. In 1955 werd de Nederlandse astronoom Hendrik van der Hulst
onderscheiden voor de ontdekking van 21-cm-straling van komische waterstof, en
in 1921 Pieter Zeeman voor de ontdekking van het Zeemaneffect.
Falcke en Doeleman zijn beiden de grondleggers van het Event Horizon Telescope
(EHT) consortium dat in 2019 de eerste foto van een zwart gat publiceerde. Bij
de toelichting op de toekenning schrijft de NAS: ‘Beide wetenschappers speelden
een cruciale rol in het realiseren van de foto van het superzware zwarte gat in
het centrum van Messier 87, die Einsteins relativiteitstheorie ondersteunt. Hun
werk heeft zowel wetenschappelijke aandacht getrokken als die van het grote
publiek.’
In 2000 bedacht Falcke de term ‘schaduw van het zwarte gat’ voor het effect van
lichtvervorming rond een zwart gat, en voorspelde dat het mogelijk moest zijn
een zwart gat met radiotelescopen in beeld te brengen. Hij startte het idee om
een netwerk van hoogfrequente radiotelescopen over de hele wereld met elkaar te
verbinden.
“Natuurlijk ben ik erg dankbaar en trots zo’n prestigieuze onderscheiding te
mogen ontvangen. De prijs is heel zeldzaam en voelt een beetje als een
Olympische medaille. Na de publicatie van de foto is er een heleboel
baanbrekend onderzoek gepubliceerd waardoor we nog beter begrijpen hoe
zwaartekracht rond een zwart gat werkt”, vertelt Heino Falcke. “Maar, wij
hebben dit resultaat uiteindelijk alleen kunnen bereiken met teamwork van de
hele collaboratie.”
De EHT is een voorbeeld van een wereldwijde teamprestatie die een nauwe
samenwerking tussen onderzoekers uit alle windstreken vereiste. Dertien
partnerinstituten hebben samengewerkt om de EHT op te richten, waaronder de
Radboud Universiteit. Vanuit Nederland zijn ook nog astronomen van de
Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden en JIVE betrokken bij het
project, evenals de NOVA submm-groep aan de Rijksuniversiteit Groningen. Dit
werd in het begin mogelijk gemaakt door het door de Europese onderzoeksraad
(ERC) gesubsidieerde BlackHoleCam-project.
Andere prijzen
De EHT grossiert in prijzen en eervolle vermeldingen. Eerder won het
bijvoorbeeld al de Breakthrough prize, de 'Oscar van de wetenschap' en stond
het in de eindejaarslijst van het tijdschrift Time. Het EHT-team kreeg de Bruno
Rossi-prijs 2020 van de American Astronomical Society. Ook ontving het
recentelijk de Britse Royal Astronomical Society Group Achievement Award. Heino
Falcke en Shep Doeleman ontvangen samen de Einstein Medaille van de
Einstein-Gesellschaft in Bern voor de EHT, zodra de coronapandemie voorbij is.
Op 25 april zal de uitreiking van de Henry Draper-medaille 2021 plaatsvinden.
Deze is te volgen via een livestream.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact:
Persvoorlichting & Wetenschapscommunicatie Radboud Universiteit, 024 3616000,
media@xxxxx<mailto:media@xxxxx>
NAS:
http://www.nasonline.org/news-and-multimedia/news/2021-nas-awards-recipients.html
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl/<http://www.astronomie.nl/>
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
T: 020-5257480
M: 0614322627
www.astronomie.nl<http://www.astronomie.nl>
@mariekebaan
[cid:B3DC9EB8-4E51-4BC0-B271-DA183314239E@home]