[PWC-MEDIA] NIOO Persbericht: Netwerkende nachtegalen doen het zonder Twitter - boodschap zit 'm in zangstructuur + plek
- From: "Rienks, Froukje" <F.Rienks@xxxxxxxxxxxx>
- To: <pwc-media@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Wed, 26 Oct 2011 12:20:26 +0200
Persbericht, 26 oktober 2011
Netwerkende nachtegalen doen het zonder Twitter:
boodschap zit 'm in zangstructuur en -plek
WAGENINGEN / GRONINGEN / BIELEFELD (D.) / PETITE CAMARGUE ALSACIENNE (F.) - Het
gaat niet alleen om hoe je zingt, maar ook om waar je zingt. Dat samen bepaalt
je boodschap en je kwaliteit als zanger, en dus als man. Dat geldt in ieder
geval voor vrijgezelle nachtegalen, en daarmee waarschijnlijk voor meer
communicerende dieren. Philipp Sprau van het Nederlands Instituut voor Ecologie
(NIOO-KNAW) verdedigt op 28 oktober zijn proefschrift aan de Rijksuniversiteit
Groningen. Hij bezocht, net als de nachtegaalvrouwen, de nachtelijke concerten
- en floot een experimenteel deuntje mee.
Hoe kun je de kwaliteit van een zingende nachtegaal snel inschatten? Voor een
concurrerende man is dat van levensbelang: om zijn eigen kansen in te schatten
voor het veroveren of behouden van een territorium, zonder zich in tot
mislukken gedoemde gevechten te storten. Voor een vrouwtje ook, maar dan voor
het kiezen van de juiste partner om zich meteen mee voort te planten. Als je
goed luistert naar een nachtegaal, dan pik je signalen op over de motivatie,
conditie en kwaliteit van de zanger. En die signalen blijken hem niet alleen in
het geluid te zitten.
"Bij communicatie tussen dieren kun je het geluid niet meer los zien van de
plek waar het dier zit," zegt NIOO-promovendus Philipp Sprau. Zijn onderzoek
toont aan dat niet alleen vogelzang zelf informatie geeft - denk aan de
structuur van het lied, beginnen met zingen als je concurrent nog niet klaar is
of het gebruik van agressieve elementen zoals 'trillers' (die de leeftijd
verraden). Ook de plek waar een nachtegaal zingt, maakt groot verschil.
Zo blijkt de afstand tussen zanger en luisteraar belangrijk, ook (en dat is
nieuw) als de eerste buiten het territorium van de tweede blijft. En het heeft
zelfs invloed op het gedrag van de buren, zelfs in volgende nachten. De buren
zijn bijvoorbeeld minder agressief naar de met een zangduel belaagde 'broeder'.
Alle individuele concerten beïnvloeden zo elkaar. Sprau en zijn begeleider Marc
Naguib lichten toe: "De nachtegalen vormen samen een groot communicatienetwerk.
Een boodschap bestaat daarom uit geluid plus plaats."
"De hoogte van de zangplek was niet eerder bestudeerd, maar blijkt ook van
belang te zijn," gaat Sprau verder. Gemiddeld zit een dier op zo'n 2,5 tot 3
meter in een boom tijdens een nachtelijk concert. "Verrassend genoeg was de
uitkomst precies omgekeerd aan wat de literatuur voorspelde: niet letterlijk
hoger geplaatste zangers maar juist die op dezelfde hoogte werden als
bedreigender ingeschat."
Voor het onderzoek speelde Sprau midden in de nacht nachtegaalgeluiden af in
een groot moerasgebied op de grens van Frankrijk, Zwitserland en Duitsland. Het
natuurreservaat Petite Camargue Alsacienne is een nachtegalenparadijs. Nieuw is
dat hij met een aantal luidsprekers een in het gebied rondvliegende vogel
gesimuleerd heeft - in plaats van geluiden alleen op een vaste plek af te
spelen. De bewegingen van een zanger in het sociale netwerk blijken ook
belangrijke signalen af te geven.
Vier uur 's ochtends. "Het is nog donker, de voorjaarszon komt bijna op. De
vrijgezelle nachtegalen zingen nog steeds het hoogste lied en langzaam wordt de
rest van de natuur wakker," maar Sprau is klaar met zijn onderzoek en kan er nu
ongedwongen van genieten. Het nachtelijk onderzoek werd het eerste jaar
uitgevoerd vanuit de Universiteit Bielefeld en daarna vanuit het NIOO.
Nachtegalen zingen trouwens ook overdag - met andere boodschappen. En nu in de
herfst, maar dan wel in Afrika. Collega-onderzoekers volgen ze daar met
zogenaamde 'geolocators'.
Het NIOO is met ongeveer 250 medewerkers het grootste onderzoeksinstituut van
de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het is
gespecialiseerd in de ecologie van het zoete water, van kust & zee en van het
land. Het is gevestigd in een duurzaam gebouwd onderzoekspand in Wageningen en
daarnaast in Yerseke.
Voor meer informatie:
· onderzoeker Philipp Sprau, NIOO-KNAW, 0317-473428 / 0049-179-8979983
(mobiel), p.sprau@xxxxxxxxxxxx <mailto:p.sprau@xxxxxxxxxxxx> ,
www.nioo.knaw.nl/users/psprau <http://www.nioo.knaw.nl/users/psprau> (Duits-
en Engelstalig)
· onderzoeks(bege)leider prof. dr. Marc Naguib, NIOO-KNAW, 0317-473442
/ 06-24491907, end_of_the_skype_highlightingm.naguib@xxxxxxxxxxxx
<mailto:m.naguib@xxxxxxxxxxxx> , www.nioo.knaw.nl/users/mnaguib
<http://www.nioo.knaw.nl/users/mnaguib> (Nederlands-, Duits- en Engelstalig).
N.B.: vanaf 1 december professor Gedragsecologie, Animal Science Department,
Wageningen University
· wetenschapsvoorlichter ir. Froukje Rienks, NIOO-KNAW, tel.
06-10487481 / 0317-473590, f.rienks@xxxxxxxxxxxx <mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx>
De promotie vindt plaats op vrijdag 28 oktober om 12.45 uur in het
Akademiegebouw, Broerstraat 5, Groningen.
Illustraties zijn beschikbaar via www.nioo.knaw.nl/node/1926
<http://www.nioo.knaw.nl/node/1926> (bronnen: Philipp Sprau / Tobias Roth).
Ook een geluidsfragment van een nachtegaal met bijbehorend 'sonogram' is op
verzoek beschikbaar.
Proefschrift: Song in Space - The effects of song structure and singer location
on territorial behavior in nightingales.
Een samenvatting is te vinden via www.nioo.knaw.nl/node/1918
<http://www.nioo.knaw.nl/node/1918> .
Website Rijksuniversiteit Groningen: www.rug.nl <http://www.rug.nl>
Website NIOO: www.nioo.knaw.nl <http://www.nioo.knaw.nl>
Als u dit persbericht ten onrechte ontvangt of geen persberichten meer wenst te
ontvangen, meld dat dan s.v.p. via een reply naar f.rienks@xxxxxxxxxxxxx
Froukje Rienks
Wetenschapsvoorlichter
Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
Bureau Bedrijfsvoering
Droevendaalsesteeg 10, 6708 PB Wageningen
Postbus 50, 6700 AB Wageningen
T 0317-473590
M 06-10487481
F 0317-473675
f.rienks@xxxxxxxxxxxx <mailto:f.rienks@xxxxxxxxxxxx>
www.nioo.knaw.nl
<https://webmail.cl.nioo.knaw.nl/exchweb/bin/redir.asp?URL=http://www.nioo.knaw.nl/>
Het NIOO is het onderzoeksinstituut voor ecologie van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)
Nieuw adres sinds 17 januari 2011 / www.nieuwbouwnioo.nl
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] NIOO Persbericht: Netwerkende nachtegalen doen het zonder Twitter - boodschap zit 'm in zangstructuur + plek - Rienks, Froukje
