[PWC-MEDIA] Hoe de strijd tegen het water onze identiteit heeft gevormd

From: "Media, RU" <media@xxxxx>
To: "Media, RU" <media@xxxxx>
Date: Tue, 23 Oct 2018 09:52:24 +0000

[cid:image002.jpg@01D46AC6.DCBBEFC0]

Hoe de strijd tegen het water onze identiteit heeft gevormd
Velen beschouwen de strijd tegen het water als de kern van de Nederlandse
identiteit. In haar oratie op 2
november<https://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/hlcs/2018/strijd-water-identiteit/@1173855/strijd-water/>
aan de Radboud Universiteit bespreekt Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse
literatuur- en cultuurgeschiedenis, hoe dit beeld al eeuwenlang in stand wordt
gehouden en hoe deze strijd onze identiteit gevormd heeft.

De strijd tegen het water is actueler dan ooit: door klimaatverandering stijgt
de zeespiegel en ook Nederland zal zich voor moeten bereiden. De actuele zorgen
over het stijgende waterpeil staan in een lange traditie: de geschiedenis van
Nederland is onlosmakelijk verbonden met overstromingen en watersnoodrampen.
Denk aan de Sint-Elisabethsvloed van 1421, de Kerstvloed van 1717 of de
watersnoodramp van 1953.

[cid:image004.jpg@01D46ABC.40837560]
Watersnood in Groningen, 1686 (Rijksmuseum)

Vier pijlers
Die strijd tegen het water heeft in de loop der eeuwen onze identiteit
vormgegeven. Hoe komt dat dit in onze identiteit verankerd zit? In haar oratie
bespreekt Jensen vier pijlers waarop het wij-gevoel steunt: het vaste
beeldrepertoire, de rol van het koningshuis, de liefdadigheid en de nationale
herinneringscultuur. Ze laat zien dat de als typisch Nederlands beschouwde
strijd tegen het water een culturele constructie is, die bij vlagen heroïsche
en mythische proporties aanneemt.

Jensen: ‘Zo zie je bijvoorbeeld altijd dezelfde beelden terugkomen in media.
Een klassiek beeld is het kindje in een wieg dat gered wordt.’ Wie ook altijd
een rol speelt bij een watersnoodramp is de vorst. ´Vorsten gaan er altijd als
eerste op af: al vanaf Lodewijk Napoleon, die in 1809 bij een watersnoodramp in
de Betuwe ter plaatse was, tot onze huidige koning.’

[cid:image005.jpg@01D46AC1.75BBEEB0]
Storm voor Nijmegen, 1799

Herinneringscultuur en liefdadigheid
Ander aspect is onze herinneringscultuur rond het water, bijvoorbeeld in de
vorm van bepaalde volkshelden. Neem Hansje Brinker die zijn vinger in de dijk
stak bij Haarlem en een heel dorp redde. ‘Overigens een fictieve volksheld,
want hij heeft niet bestaan.’ Ook zijn er in inmiddels vele memorabilia te koop
in ons land. ‘Zo kun je in Groningen een watersnoodbiertje krijgen dat
herinnert aan de kerstvloed van 1717.’

Nederland heeft ook een traditie in liefdadigheidsacties voor ondergelopen
gebieden. Met soms grote uitschieters van barmhartigheid. ‘In 1809 liep heel
Zeeland onder. Nederland gaf toen 7,2 miljoen aan de slachtoffers. Echt een
enorm bedrag voor die tijd.’

Typisch Nederlands?
De watersnoodrampen zijn zo in de loop der eeuwen uitgegroeid tot een bindende
factor in het verhaal dat Nederland over zichzelf vertelt. De ramp in brede zin
als ‘lens’ om naar onze geschiedenis te kijken is dan ook een nieuw groot
onderzoeksproject waar Jensen sinds vorig aan werkt. ‘Meestal zien we een
oorlogsvijand als een gezamenlijke vijand om onze identiteit te bevestigen,
maar de permanente strijd tegen een natuurlijke vijand, zoals het water, heeft
die rol net zo goed vervuld in onze geschiedenis’

Overigens kunnen we het idee dat de strijd met het water typische Nederlands is
ook bevragen. ‘Neem bijvoorbeeld de watersnood van 1953. Daar denken we nooit
aan, maar ook gebieden in Engeland en België liepen toen onder. Een watersnood
houdt natuurlijk niet op bij de grens.’

Lotte Jensen is hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan
de Radboud Universiteit. Ter gelegenheid van haar oratie verschijnt de uitgave
Wij tegen het water. Een eeuwenoude
strijd<https://vantilt.nl/boeken/wij-tegen-het-water/> bij uitgeverij Vantilt.
Momenteel leidt ze een groot onderzoeksproject naar de verwerking van rampen in
Nederland door de eeuwen heen.

Meer weten? Neem contact op met

● Lotte Jensen, l.jensen@xxxxxxxxx<mailto:l.jensen@xxxxxxxxx>

● Wetenschapscommunicatie Radboud Universiteit,
media@xxxxx<mailto:media@xxxxx>, 024 361 6000

** Dit bericht is ook terug te lezen via
https://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/hlcs/2018/strijd-water-identiteit/ **

[PWC-MEDIA] Hoe de strijd tegen het water onze identiteit heeft gevormd

Other related posts: