P E R S B E R I C H T
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ASTRON ontwikkelt hart van nieuwe supercomputer voor grootste
radiotelescoop ter wereldASTRON, het Nederlands instituut voor
radioastronomie, heeft het hart ontwikkeld van de nieuwe supercomputer
voor de Square Kilometre Array (SKA), de toekomstige grootste en meest
gevoelige radiotelescoop ter wereld. Op 4 juni presenteerde ASTRON dit
hart, het computerbord genaamd Gemini, aan Ingrid van Engelshoven, de
minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, tijdens een
kennismakingsbezoek in Dwingeloo.
De Square Kilometre Array (SKA) is een nieuwe radiotelescoop die door
een internationale samenwerking wordt gebouwd in West-Australië en
Zuid-Afrika. In West-Australië zal de telescoop bestaan uit 130.000
kleine antennes, verdeeld over 512 antennevelden. Het ontwerp is
gebaseerd op ASTRON’s Low Frequency Array (LOFAR) in Drenthe. Met al die
antennes gaat SKA enorme hoeveelheden data genereren: één petabit per
seconde – meer dan drie keer het wereldwijde internetverkeer in 2018.
ASTRON ontwikkelt samen met het Australische onderzoeksinstituut CSIRO
het hart van de supercomputer, het computerbord Gemini, dat alle data in
West-Australië gaat verwerken. Dankzij Gemini wordt het nu mogelijk om
de duizenden antennes te combineren tot een grote telescoop, wat
cruciaal is voor het astronomisch onderzoek van SKA. “Het is prachtig
dat alle SKA data in Australië straks door Nederlandse technologie
bewerkt zal worden. ASTRON speelt een hoofdrol op het wereldtoneel van
de radiosterrenkunde. Daar mogen we heel trots op zijn”, laat minister
Van Engelshoven weten.
Enorme hoeveelheden data
Gemini is een computerbord waarop de nieuwste processor van het bedrijf
Xilinx Inc. is bevestigd, ook wel een Field Programmable Gate Array
(FPGA) genoemd. Hiermee kan het enorme hoeveelheden gegevens
onafgebroken verwerken. Om alle datastromen van SKA in Australië te
verwerken en combineren, wordt uiteindelijk een supercomputer gemaakt
met in totaal 288 Gemini-borden. “Na combinatie per antenneveld moet de
supercomputer in totaal 5,8 Terabit per seconde aan data verwerken.
Daarom zijn die borden met efficiënte processoren noodzakelijk”, legt
ASTRON-ingenieur Gijs Schoonderbeek uit. “Ter vergelijking: de Amsterdam
Internet Exchange, het grootste internetknooppunt van Nederland, heeft
een gemiddelde datastroom aan de ingang van 3,4 Terabit per seconde.”
Waterkoeling
Voor Gemini is veel energie nodig die omgezet wordt in warmte. Om de
processor optimaal te kunnen koelen heeft ASTRON een speciaal waterblok
ontwikkeld. “Het water voert de warmte van de processor direct af naar
een koele plaats diep onder de grond van de Australische woestijn”,
vertelt Schoonderbeek. “Op deze manier koelen we de processor beter dan
met traditionele luchtkoeling. Een bijkomend voordeel is dat het
energiegebruik lager is als de processor koeler is.”
Grote productie
Voor de productie van de 288 Gemini-borden werkt ASTRON nauw samen met
het bedrijf Neways Electronics in Leeuwarden. “Dankzij deze samenwerking
maken we een ontwerp dat ondanks de complexiteit in grote aantallen kan
worden geproduceerd”, zegt Schoonderbeek. “Het programmeren van de
specialistische processor doen we in samenwerking met CSIRO en de
Auckland University of Technology in Nieuw-Zeeland.”
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
E I N D E P E R S B E R I C H T
Contact:
Frank Nuijens
Hoofd Communicatie ASTRON
nuijens@xxxxxxxxx
+31 (0)6 111 77 427
Afbeeldingen:
Afbeeldingen zijn hier te downloaden:
https://www.dropbox.com/sh/dys2wlhbpup1qc4/AACMK6O4HrFeHJrzpvBlh3PQa?dl=0
Onderschrift:
Gemini_1.jpg: Het Gemini bord.
Gemini_2.jpg: De presentatie van het Gemini bord aan minister Van
Engelshoven door Gijs Schoonderbeek (Instrument engineer bij ASTRON) en
Paula Fusiara (Mechanisch ontwerper bij A
