[orasi] ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
- From: "Kostas Theodoropoulos" <ksteo@xxxxxxxxx>
- To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Sun, 27 Feb 2011 09:58:26 +0200
ÊÙÓÔÇÓ ÐÁËÁÌÁÓ
«Åìåßò äå ãïíáôßóáìå óêõöôïß, ôá ðüäéá íá öéëÞóïõìå ôïõ äõíáôïý... »
ÅîÞíôá ïêôþ ÷ñüíéá áðü ôçí çìÝñá ðïõ «Ýóâçóå» ï ìÝãáò ðïéçôÞò
Ç÷Þóôå ïé óÜëðéããåò... ÊáìðÜíåò âñïíôåñÝò,
äïíÞóôå óýãêïñìç ôç ÷þñá ðÝñá ùò ðÝñá...
ÂïãêÞóôå ôýìðáíá ðïëÝìïõ... Ïé öïâåñÝò
óçìáßåò, îåäéðëùèåßôå óôïí áÝñá !
Ìá åóý ËáÝ, ðïõ ôç öôù÷Þ óïõ ôç ìéëéÜ,
Çñùáò ôçí ðÞñå êáé ôçí ýøùóå ùò ô' áóôÝñéá,
ìåñÜóïõ ôþñá ôç èåúêÞ öåããïâïëéÜ
ôçò ôÝëåéáò äüîáò ôïõ, áíáóÞêùó' ôïí óôá ÷Ýñéá
ãéãÜíôéï öëÜìðïõñï êé áðÜíù áðü ìáò
ðïõ ôïí õìíïýìå ìå êáñäéÜ áíáììÝíç,
ðåò ì' Ýíá ìüíï áíáóáóìüí: "Ï ÐáëáìÜò !",
í' áíôéâïãêÞóåé ô' üíïìÜ ôïõ ç ïéêïõìÝíç !
Ó' áõôü ôï öÝñåôñï áêïõìðÜ ç ÅëëÜäá ! Åíáò ëáüò,
óçêþíïíôáò ôá ìÜôéá ôïõ ôç âëÝðåé...
êé áêÝñéïò öëÝãåôáé ùò ìå ô' Üäõôï ï Íáüò,
êé áðü øçëÜ íåöÝëç Äüîáò ôïíå óêÝðåé.
Ìå ôï «åãåñôÞñéï» áõôü óÜëðéóìá ôïõ ÅÁÌßôç Áããåëïõ Óéêåëéáíïý ðÜíù áðü ôç óïñü
ôïõ ÐáëáìÜ, ï åëëçíéêüò ëáüò áðï÷áéñÝôçóå, óôéò 28 Öåâñïõáñßïõ ôïõ 1943 ôïí
ðñùôïðüñï ðïéçôÞ ôïý 20ïý áéþíá øÜëëïíôáò óýóóùìïé ìðñïóôÜ óôïõò êáôáêôçôÝò ôïí
Åèíéêü Õìíï. Çôáí ï åðéêÞäåéïò, ðïõ óõìðýêíùóå ìÝóá óå ëßãïõò óôß÷ïõò ôç öùíÞ
ïëüêëçñçò ôçò ÅëëÜäáò. Ãéáôß, ðñÜãìáôé, ó' åêåßíï ôï öÝñåôñï áêïõìðïýóå ç
ÅëëÜäá.
ÍÝá ðáéäéÜ óÞêùóáí ôï öÝñåôñï. Ôï Ýâãáëáí Ýîù óôïí êüóìï êé áðü åêåß ç
ëáïèÜëáóóá êáôåõèýíèçêå óôçí ôåëåõôáßá êáôïéêßá ôïõ ðïéçôÞ ãéá íá ôïí
áðï÷áéñåôÞóåé. Ôçí ðñïçãïýìåíç ìÝñá, ÷áñÜìáôá, óôéò 27 Öåâñïõáñßïõ, óôéò
3.20ð.ì., «Ýóâçóå» ï ìÝãáò ðïéçôÞò, ï ÊùóôÞò ÐáëáìÜò. Ôï ìáíôÜôï áðëþíåôáé ó'
üëç ôç ÷þñá. Âáñý ôï ðÝíèïò ôïõ áíôéóôåêüìåíïõ ëáïý ðïõ, ìåôáôñÝðåé ôçí êçäåßá
ôïõ ðïéçôÞ óå ðáëëáúêÞ, åèíéêÞ ðñÜîç áíôßóôáóçò.
Ìå ôçí åßóïäï ôïõ 1943, ïé Åëëçíåò, åêôüò áðü ôçí ðåßíá êáé ôçí êáôáðßåóç,
áíôéìåôþðéæáí êáé ôïí êßíäõíï ôçò ðïëéôéêÞò åðéóôñÜôåõóçò, ðáñÜ ôéò äéáøåýóåéò
áðü ôéò ãåñìáíéêÝò áñ÷Ýò êáôï÷Þò. Óôéò 23 Öåâñïõáñßïõ äçìïóéåýåôáé óôçí
åöçìåñßäá «ÃåñìáíéêÜ ÍÝá» ç äéáôáãÞ ôïõ óôñáôçãïý ÓðÜéíôåë ãéá ôçí ðïëéôéêÞ
åðéóôñÜôåõóç ôùí ÅëëÞíùí. Ïé êáôï÷éêÝò äõíÜìåéò óêüðåõáí íá óôåßëïõí êüóìï óôç
Ãåñìáíßá êáé áíÜ ôç Ìåóüãåéï ãéá íá äïõëÝøåé óå êáôáíáãêáóôéêÜ Ýñãá. Ôï ßäéï
âñÜäõ ï êáôï÷éêüò ðñùèõðïõñãüò Êùíóôáíôßíïò Ëïãïèåôüðïõëïò êáé ï õðïõñãüò
Åñãáóßáò
Íéêüëáïò Êáëýâáò Ýóðåõóáí íá äçìïóéåýóïõí óôçí Åöçìåñßäá ôçò ÊõâåñíÞóåùò
ó÷åôéêü äéÜôáãìá, ìå ôßôëï «Ðåñß õðï÷ñåùôéêÞò åñãáóßáò ôïõ áóôéêïý ðëçèõóìïý
ôçò ÅëëÜäïò».
Ç áíôßäñáóç ôùí äïêéìáæüìåíùí ÅëëÞíùí õðÞñîå áêáñéáßá. Ôçí åðüìåíç ìÝñá (24
Öåâñïõáñßïõ) ÷éëéÜäåò Üíèñùðïé îå÷ýíïíôáé óôïõò äñüìïõò ôçò ÁèÞíáò ãéá íá
âñïíôïöùíÜîïõí «ÊÜôù ç åðéóôñÜôåõóç» êáé íá øÜëëïõí ôïí Åèíéêü Õìíï. Ìßá ïìÜäá
äéáóðÜ ôïí áóôõíïìéêü êëïéü êáé êáôáóôñÝöåé ôï ãñáöåßï ôïõ êáôï÷éêïý
ðñùèõðïõñãïý óôç ÂïõëÞ. Ìéá Üëëç, áöïý õðåñöáëáããßæåé ôïõò Éôáëïýò
êáñáìðéíéÝñïõò, ðõñðïëåß ôï õðïõñãåßï Åñãáóßáò, üðïõ åß÷å ãßíåé ï
ðñïðáñáóêåõáóôéêüò ó÷åäéáóìüò ãéá ôçí åðéóôñÜôåõóç. ÊáôÜ ôéò óõãêñïýóåéò, ôñåéò
äéáäçëùôÝò óêïôþíïíôáé êáé
ôñéÜíôá ôñáõìáôßæïíôáé óïâáñÜ.
Ôéò åðüìåíåò ìÝñåò, ôï áõèüñìçôï äßíåé ôç èÝóç ôïõ óôï ïñãáíùìÝíï. ÔçëåöùíçôÝò,
äçìüóéïé õðÜëëçëïé êáé ìáèçôÝò êáôåâáßíïõí óôïõò äñüìïõò. Åíþ, ç êçäåßá ôïõ
åèíéêïý ðïéçôÞ ÊùóôÞ ÐáëáìÜ ìåôáôñÝðåôáé óå áíôéêáôï÷éêÞ äéáäÞëùóç. Ìå ôï
èÜíáôü ôïõ Ýíùóå ôï ëáü, ôïí åìøý÷ùóå, êé ìå êåßíç ôçí áõèüñìçôç äéáäÞëùóç
ïõóéáóôéêÜ ðñïóêõíïýóáí ôï ìåãáëåßï ôçò øõ÷Þò êáé ôçò ðÝííáò ôïõ.
Ïñáìáôßóôçêå ôçí êïéíùíßá ôïõ ëáïý
Áõôüò ï ðíåõìáôéêüò «ãßãáíôáò» - ðïéçôÞò, ðåæïãñÜöïò, êñéôéêüò êáé ðñùôïðüñïò
ìá÷çôÞò ôïõ Äçìïôéêéóìïý - ï ïðïßïò ìå ôï áñéóôïýñãçìÜ ôïõ, «Ï ÄùäåêÜëïãïò ôïõ
Ãýöôïõ», ïñáìáôßóôçêå ôçí êïéíùíßá ôïõ ëáïý, èá ìåßíåé áèÜíáôïò. Êáé êáèþò ï
ëáüò, ðåñéöñïíçìÝíïò, îåãåëáóìÝíïò, «áëõóùäåìÝíïò», ìï÷èåß îáíÜ êáé ç áíåñãßá,
ç öôþ÷åéá êáé ç åêìåôÜëëåõóç êáôáêëýæïõí ôç æùÞ ôïõ, ôï ðáëáìéêü Ýñãï
îáíáëÜìðåé, îáíáãßíåôáé åðßêáéñï. ÎáíáëÜìðåé óáí «öÜñïò» ãéá ìéá íÝá «áöýðíéóç»
ôïõ äïõëåõôÞ ëáïý åíÜíôéá óôïõò åêìåôáëëåõôÝò ôïõ, åíÜíôéá óôïõò ðáôñéäïêÜðçëï
õò, ðïëåìïêÜðçëïõò, íôüðéïõò êáé îÝíïõò äõíÜóôåò ãéá íÝá áíáãåííçôéêÞ ðïñåßá
ôïõ ôüðïõ.
«Åìåßò äå ãïíáôßóáìå óêõöôïß ôá ðüäéá íá öéëÞóïõìå ôïõ äõíáôïý óáí ôá óêïõëÞêéá
ðïõ ðáôåß ìáò/ ìá ãéá í' áíôéóôáèÞ ìå ôï óðáèß, âñÝèçêå óáí ðïëý óôï÷áóôéêÞ êáé
óáí ðïëý ïíåéñüðëå÷ôç ç øõ÷Þ ìáò.»
Ï ÐáëáìÜò áíáóýíèåóå äçìéïõñãéêÜ ìÝóá óôçí ðïßçóÞ ôïõ ôéò ðáñáäüóåéò êáé ôçí
éóôïñßá üëïõ ôïõ åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý óå ìéá äéáëåêôéêÞ åíüôçôá äßíïíôÜò ìáò
ìåãÜëåò óõíèÝóåéò ïé ïðïßåò äåí áðïôåëïýí áðëÝò óåëßäåò ôçò Éóôïñßáò ìáò, áëëÜ
óðïõäáßá áíåêôßìçôá õëéêÜ ôçò áíèñþðéíçò åõáéóèçóßáò êáé ôùí óêéñôçìÜôùí ôçò
æùÞò, óôï óôåñÝùìá ôùí óõíåéäÞóåùí.
«Äåßîå åóý ðùò ðñþôá åßóáé ï Üñ÷ïíôáò/ êé ï åîïõóéáóôÞò/ ôïõ èõìïý óïõ, ôçò
âïõëÞò óïõ, ôçò øõ÷Þò óïõ,/ ãßíå äïõëåõôÞò./ÓâÞóå êÜèå óïõ îå÷þñéóìá,/ ñß÷' ôï
äá÷ôõëßäé óïõ áññáâþíá/ ìÝóá óôï êáíÜëé ôïõ ëáïý,/ Ýíáò ãßíå áðü ôïõò óôýëïõò
ôïõò áìÝôñçôïõò/ ôïõ ìåãÜëïõ Ýñãïõ ôïõ óõíôñïöéêïý».
Ï ÐáëáìÜò, ìðïñåß íá Þôáí Üíèñùðïò ôïõ ãñáöåßïõ (ðïéçôÞò áëëÜ êáé ðåæïãñÜöïò,
êáé éóôïñéêüò, êáé Ýãêõñïò êñéôéêüò ôçò ëïãïôå÷íßáò ìáò, èåáôñéêüò óõããñáöÝáò
êáé ðáñÜëëçëá äçìïóéïãñÜöïò êáé éäñõôéêü ìÝëïò ôçò ÅÓÇÅÁ êáé ôçò Áêáäçìßáò
Áèçíþí, ôçò ïðïßáò äéåôÝëåóå ðñüåäñïò ôï 1931), áëëÜ äåí õðÞñîå áðïêïììÝíïò áðü
ôçí ïäõíçñÞ ðñáãìáôéêüôçôá. Áíôßèåôá, ôçí óõíÝëáâå ìå ôéò êåñáßåò ôçò
åõáéóèçóßáò ôïõ êáé ôçò áíèñùðéÜò ôïõ êáé ôçí êáôÝóôçóå óçìáßá áãùíéóôéêÞ.
Áãêáëéáóôåßôå, áäÝñöéá, ïñèïß! Ìå ìéá êáñäéÜ, ìéá ãíþìç, Äéêáéïóýíç, âñüíôçîå,
êáé ëÜìøå, ÐñïêïðÞ!;
«ÅñãÜôç åßäá ôï äßêéï óïõ»...
Ôï ðïßçìá «Åìåßò ïé ÅñãÜôåò», ãñáììÝíï ôï 1913 (ô. 9, ó. 165), êáé äçìïóéåõìÝíï
óôç óõëëïãÞ Äåéëïß êáé Óêëçñïß Óôß÷ïé (á' Ýêäïóç 1928 êáé â' Ýêäïóç 1933), áí
êáé ãñÜöôçêå ôï 1913, ç äçìïóßåõóÞ ôïõ ôçí ðåñßïäï, êáôÜ ôçí ïðïßá êïñõöþíåôáé
óå äéåèíÝò êáé åëëçíéêü åðßðåäï ç ìåãÜëç êñßóç, êáé åßíáé Ýêäçëç ç äåéíÞ
êáôÜóôáóç ôùí åñãáæïìÝíùí, äåí ìðïñåß ðáñÜ íá åßíáé ìéá óõíåéäçôÞ åðéëïãÞ.
...Åìåßò ïé åñãÜôåò åßìáóôå ðïõ ìå ôïí ßäñùôÜ ìáò
ðïôßæïõìå ôç ãç ãéá íá ãåííÜ
êáñðïýò, ëïõëïýäéá, ô' áãáèÜ ôïõ êüóìïõ ïëüãõñÜ ìáò·
öôù÷Þ, áëïõëïýäéáóôç, Üêáñðç, ìïíÜ÷á ç áñãáôéÜ,
Åìåßò ïé åñãÜôåò åßìáóôå ðïõ ìå ôïí ßäñùôÜ ìáò
æõìþíïõìå ôïõ êüóìïõ ôï øùìß,
ðéï äõíáôÜ êé áð' ôá óðáèéÜ ôá ÷Ýñéá ôá äéêÜ ìáò,
êáé ì' üëï ôï áëõóüäåìá, óêÜöôïõí, êáé ç ãç ðëïõôåß,
...Óôïõ êüóìïõ ôïõò èçóáõñéóôÝò ôï âéïò óïõ, åñãÜôç, íüìïé
óôï ôñþíå áäéêçôÝò ÷ùñßò íôñïðÞ;
Åðßóçò, Ï Êýêëïò ôùí Ôåôñáóôß÷ùí, äçìïóéåõìÝíïò ôï 1929, åßíáé åíäåéêôéêüò ôçò
óôÜóçò ôïõ ðïéçôÞ. Óôï ôåôñ. 118 (ô.9, ó. 274) ãñÜöåé:
ÅñãÜôç, åßäá ôï äßêéï óïõ ê' Ýëåá íá îåêéíÞóù
íá óôáèþ ðëÜé óïõ... Ìéá öùíÞ ìïõ Ýêñáæå ðÜíôá: Ðßóù!
Íá åßôáí ôï áßìá ìÝóá ìïõ ðïõ ñÝåé ôïõ íïéêïêýñç;
Íá åßôáí ç Ìïýóá ñçãéêü ðïõ ìïõ 'äùêå øáëôÞñé;
Ï ðïéçôÞò äéáôõðþíåé ôï óåâáóìü êáé ôï èáõìáóìü ôïõ ìáæß ãéá ôçí åñãáôéÜ êáé
óôï ôåôñ. 117 (ó. 274):
Óôçí áñãáôéÜ, óôç ÷ùñéáôéÜ ôï ÷éüíé, ç ãñßððç, ç ðåßíá,
ïé ëýêïé,
ðïôÜìéá, ðÝëáãá, óôåñéÝò, îïëïèñåìüò êáé öñßêç.
×åéìþíáò Üãñéïò. Ê' ç öùôéÜ, êáëïêáéñéÜ óôçí êÜìáñÜ
ìïõ.
ÍôñÝðïìáé ãéá ôç æÝóôá ìïõ êáé ãéá ôçí áíèñùðéÜ ìïõ.
ÈñéáìâåõôÞò ëáüò
Ï ÊùóôÞò ÐáëáìÜò, ôñåéò ìÝñåò ìåôÜ ôçí êÞñõîç ôïõ Åëëçíïáëâáíéêïý ðïëÝìïõ (1ç
Íïåìâñßïõ 1940), áðåõèýíåôáé óôá íéÜôá ôçò ÅëëÜäáò ìå Ýíá ôåôñÜóôé÷ü ôïõ ðïõ
åðéãñÜöåôáé «Óôç íåïëáßá ìáò».
«Áõôü êñáôÜåé áíÜëáöñï ìåó' ôçí áíåìïæÜëç
ôï áðü ôïõ êüóìïõ ôç âïÞ ðñåóâõôéêü êåöÜëé,
áõôü ôï ëüãï èá óáò ðù
äåí Ý÷ù Üëëï êáíÝíá
Ìåèýóôå ìå ô' áèÜíáôï
êñáóß ôïõ ÅéêïóéÝíá!»
Êáé êáèþò ôá ðáéäéÜ ôçò ÅëëÜäáò Ýãñáöáí óåëßäåò äüîáò êáé ìåãáëåßïõ óôéò
äõóðñüóéôåò êáé ÷éïíéóìÝíåò êïñõöÝò ôçò Ðßíäïõ ï ÊùóôÞò ÐáëáìÜò óõíåðáñìÝíïò
áð' ôéò íßêåò ãñÜöåé ôï ôåëåõôáßï ôïõ ðïßçìá ìå ôßôëï: «Ç íßêç».
«ÐáéäéÜ ìïõ ï ðüëåìïò, / ãéá óáò ðåñíÜåé èñéáìâåõôÞò/ ôùí Üäéêùí ï ðüëåìïò /
äåí åßí' åêäéêçôÞò / åßíáé ï èõìüò ôçò Üíïéîçò / êáé ôçò äçìéïõñãßáò; / Êé' áí
åßíáé, êáé óôïí / ðüëåìï ìÝóá ç æùÞ èõóßá, / ï ôÜöïò åßíáé ðÝñáóìá / ðñïò ôçí
Áèáíáóßá!»
Ï ïõìáíéóìüò êáé äéåèíéóìüò ôïõ ÐáëáìÜ åêöñáæüôáí ìÝóá áðü ôïí áãþíá ôïõ ãéá
ôçí øõ÷ïðíåõìáôéêÞ åîýøùóç êÜèå áíèñþðïõ, êÜèå öõëÞò êáé ëá÷ôáñïýóå ôç ìÝñá ðïõ
«êé ï Üíèñùðïò ï âáñéïìïßñçò/ èá õøùèåß èñéáìâåõôÞò/ óå ìéá ãç ðëáôåéÜ
ðñïöÞôçò/ ìéáò ðëáôýôåñçò øõ÷Þò».
Ï ÐáëáìÜò Ýãéíå êáôÞãïñïò êáé ôùí ìáêåëÜñçäùí ôïõ ëáïý, äåüìåíïò ãéá ôïõò
êáôáêôçìÝíïõò áãùíéæüìåíïõò «ÄÝïìáé. Êáßù èõìßáìá, êáßù ëáìðÜäåò, ó' åóÝ ôïõ
êüóìïõ ÅéñÞíç ðáíáãßá!».
Ï ÐáëáìÜò áðü ôçí ßäéá ôçí «ðÜëç» ôïõ ìå ôçí ôÝ÷íç êé áðü ôç äéáëåêôéêÞ ôçò
êïéíùíéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò Ýìáèå üôé «ï êüóìïò ï âáèýò/ ãåííéÝôáé ðÜíôá áðü 'íá
ðÜëáéìá». ÐñïöÞôåõå ðùò «èá 'ñèåé ç ìÝñá ôçò íÝáò ãÝííáò». Ì' áõôÞ ôç èåñìÞ
ðßóôç ôïõ ãéá ôï ìÝëëïí áöÞíåé ôçí éåñÞ ðáñáêáôáèÞêç óôç íÝá ãåíéÜ:
Ðáéäß, ôï ðåñéâüëé ìïõ ðïõ èá êëçñïíïìÞóåéò,
üðùò ôï âñåéò êé üðùò ôï äåéò íá ìçí ôï ðáñáôÞóåéò.
ÓêÜøå ôï áêüìá ðéï âáèéÜ êáé öñÜîå ôï ðéï óôÝñåá...
Êáé ðëïýôéóå ôç ÷ëþñç ôïõ êáé ðëÜôõíå ôç ãç ôïõ...
«Ôá óêïëåéÜ ÷ôßóôå»
Ïìùò üëåò ïé íÝåò áõôÝò éäÝåò, ðïõ êáôáêëýæïõí ôï Ýñãï ôïõ ÐáëáìÜ, Ýíá Ý÷ïõí
êßíçôñï: ôç ìüñöùóç, ìå ôï ðíåõìáôéêü áíÝâáóìá ôïõ ëáïý.
ÐïëåìÜò íá óôõëþóåéò, ÊõâåñíÞôç, ìå ôá êáñÜâéá êáé ìå ôá öïõóÜôá
ôçò ðïëéôåßáò ôï óáëåìÝíï óðßôé! Ôïõ êÜêïõ éäñþíåéò, Ýìðá ó' Üëëç óôñÜôá:
Ôï íïõ ìáò ðñþôá óôÞëùóå êáé ÷ôßóå, êáé ðñþô' áð' üëá áëöáâçôÜñé êñÜôá...
ÄÜóêáëïò ãßíå, áëÞèåéá áí Þñùáò åßóáé. Óå ìéá ÂáâÝë äåìÝíïõò ìáò êñáôÜíå
êáêÜ óôïé÷åéÜ· ôï ìÜãåìÜ ôïõò ëýóå. Êáé óôá ÷åßëéá ïé êáñäéÝò ìáò ðÜëé áò ðÜíå.
Óýììåôñá õøþóïõ, ðýñãå ôçò æùÞò. Ôñáíïß êé áí åßíáé ïé ôÜöïé, ôÜöïé èÜíáé.
Óôïí Þëéï ôüðï èÝëïõìå êé åìåßò.
Ðßóôåõå üôé óôçí áíáãåííçôéêÞ ðïñåßá ôïõ áíèñþðïõ êáé ôïõ ëáïý âáóéêü ñüëï èá
ðáßîåé ç Ðáéäåßá.
... ËéôÜ ÷ôßóôå ôá, áðëü÷ùñá,
ìåãÜëá, ãåñÜ èåìåëéùìÝíá,
áðü ôçò ÷þñáò, áêÜèáñôçò,
ðïëýâïçò, áññùóôéÜñáò, ìáêñéÜ.
ÌáêñéÜ ô' áíÞëéáãá óïêÜêéá,
ôá óêïëåéÜ ÷ôßóôå.
Êáé ôá ðïñôïðáñÜèõñá ôùí ôïß÷ùí
ðåñßóóéá áíïß÷ôå, íá 'ñ÷åôáé ï êõñ´ Çëéïò,
äéáöåíôåõôÞò, íá ÷ýíåôáé,
íá öåýãåé, ïíåéñåìÝíï ðßóù ôïõ
áñãïóÝñíïíôáò ôï öåããÜñé.
ÃéïìßæïíôÜò ôá íá ôá æùíôáíåýïõí
ìáúóôñÜëéá êáé âïñéÜäåò êáé ìåëôÝìéá
ìå ôïõò êåëáçäéóìïýò êáé ìå ôïõò ìüóêïõò,
êé ï äÜóêáëïò, ðïéçôÞò
êáé ôá âéâëßá íá åßíáé óáí ôá êñßíá...
Ç ðïßçóÞ ôïõ Ýãéíå ðñùôåñãÜôñéá óôç ìÜ÷ç õðÝñ ôïõ äçìïôéêéóìïý. ×ôýðçóå
áìåßëéêôá êáé ìå ôï ðïßçìÜ ôïõ «Äçìïôéêéóìüò» ôïõò êáèáñåõïõóéÜíïõò: «ÊÜìðéåò
êáé óêüñïé, / êáé ðáðáãÜëïé,/ ê' åóåßò, äáóêÜëïé,/ ê' åóåßò, ñçôüñïé,/ ôé; ìå
ôï æüñé,/ êáé ôç ìåãÜëç/ ôç Ãëþóóá êüñç,/ ôá ãõìíÜ êÜëëç/ íá ôá íôñïðéÜóôå/
æçôÜôå; Íá 'óôå/ êáôáñáìÝíïé!/ ÐÝñíá, ìðáìðïýëá!/ Ìá ï Óôß÷ïò, âïýëá/ ðõñÞ, êáé
ìÝíåé».
Ìç ìáñîéóôÞò, áëëÜ ðñáãìáôéóôÞò êáé äéáëåêôéêüò ï ÐáëáìÜò èåùñïýóå üôé «ï
éóôïñéêüò õëéóìüò Ý÷åé, áíáìößâïëá, êé áõôüò ôçí áëÞèåéá ôïõ (...) äåí ðñÝðåé
íá ìáò ôñïìÜæåé óá íá åßôáíå óêéÜ÷ôñï. (...) Áí, êáëÜ êáêÜ, îáíáâãÞêå ç
åëëçíéêÞ ðïëéôåßá, êáé ìå üëá ôçò ôá åëáôôþìáôá, óôïí Þëéï êáé óôç æùÞ, êáé ìå
ìüíï ôï êßíçôñï ôùí ïéêïíïìéêþí ðñïâëçìÜôùí, åõëïãçìÝíïò ï éóôïñéêüò õëéóìüò».
Ï ÐáëáìÜò ó÷åôéêÜ ìå ôá ðéóôåýù ôïõ äÞëùíå «åðáíáóôÜôçò, áëëÜ ü÷é óïóéáëéóôÞò»
êáé ðéï óõãêåêñéìÝíá Ýãñáöå «åöôÜ ÷ñïíþí áóõìðëÞñùôùí áíèñùðÜêïò Ýëáâá ôçí
õøçëÞ ôéìÞ íá äéáëáëÞóù ðñïò ôï ãÝíïò ìïõ ôï êÞñõãìá ôïõ ðéï ðåñßåñãïõ
ðñïìáñîéêïý óïóéáëéóìïý, ìáãåéñåìÝíï ìå ÷ïñôáñéêÜ êáé ìå êáíåëëïãáñýöáëá
ñùìáíôéêÞò êïéíùíéóôéêÞò öéëïóïößáò(...)».
Óôß÷ïé áèÜíáôïé
Ïìùò êáé ï ðåñéëÜëçôïò «Ïëõìðéáêüò Õìíïò» óôçñßæåôáé óôïõò áèÜíáôïõò óôß÷ïõò
ôïõ ÊùóôÞ ÐáëáìÜ êáé óôçí õðÝñï÷ç ìïõóéêÞ ôïõ Óðýñïõ ÓáìÜñá. 100 ÷ñüíéá êáé
êÜôé ìÞíåò Ý÷ïõí êõëÞóåé áðü ôçí 25ç Ìáñôßïõ 1896, çìÝñá ðñþôç ôùí Ïëõìðéáêþí
Áãþíùí ôïõ 1896, üôáí óå ìéá çëéüëïõóôç ìÝñá, ìå êáëü áí êáé ëßãï øõ÷ñü êáéñü,
óôï èáõìÜóéï Ðáíáèçíáúêü ÓôÜäéï (þñá 3.30 ì.ì.), ôï ìïíáäéêü óôïí êüóìï
«ÊáëëéìÜñìáñï»... «ìüëéò áé âñïíôþäåéò êáé ðáñáôåôáìÝíáé æçôùêñáõãáß üëïõ ôïõ
èåáôçñßïõ (!) åóßãçóáí Þñ÷éóåí åéò ôï ìÝóïí áêñéâþò ôïõ Óôáäßïõ ç åêôÝëåóéò,
õðü ìéáò áëçèþò ãé
ãáíôéáßáò, äéÜ ôáò ÁèÞíáò ôçò åðï÷Þò åêåßíçò, ïñ÷Þóôñáò êáé ÷ïñùäßáò, ôïõ
Ïëõìðéáêïý Õìíïõ ôïõ äéáóÞìïõ Åëëçíïò ìïõóéêïäéäáóêÜëïõ Óðýñïõ ÓáìÜñá, ôïõ
ôïíéóèÝíôïò åðß ôùí áëçèþò ðéíäáñéêþí óôß÷ùí ôïõ ðïéçôïý ÊùóôÞ ÐáëáìÜ...» -
ãñÜöåé ï áõôüðôçò ìÜñôõñáò, ìåãÜëïò ðáéäáãùãüò ôçò Üèëçóçò, ðñïðïíçôÞò ôï 1896
ôçò ïìÜäáò ãõìíáóôéêÞò ôïõ Åèíéêïý ÃÓ, ÉùÜííçò ×ñõóÜöçò.
Ï ÐáëáìÜò Þôáí ôüôå 37 åôþí, äýï ÷ñüíéá ìåãáëýôåñïò áðü ôïí ÓáìÜñá, êáé åß÷å
áðïêôÞóåé «üíïìá» óôïõò ëïãïôå÷íéêïýò êýêëïõò ìå «Ôá ôñáãïýäéá ôçò ðáôñßäáò
ìïõ», «Ôá ìÜôéá ôçò øõ÷Þò ìïõ» áëëÜ êõñßùò ìå ôïí «Õìíï ôçò ÁèçíÜò» ðïõ
âñáâåýèçêå óôïí óçìáíôéêüôáôï ÖéëáäÝëöåéï Äéáãùíéóìü. Áìößðëåõñïò ï èáõìáóìüò
êáé âáèéÜ ç åêôßìçóç ÂéêÝëá - ÐáëáìÜ. Ðñïöáíþò ôïí ÂéêÝëá ðáñüôñõíå ðñïò ôç
«ëýóç ÐáëáìÜ», ï «Õìíïò ôçò ÁèçíÜò». Ïé êýêëïé ôùí èñçóêåõôéêþí óêïôáäéóôþí ôçò
åðï÷Þò óçìÜäåøáí ôïõò óôß÷ïõò ÐáëáìÜ ùò áíôé÷ñéóôéáíéêü ðüíçìá. Ãéá «åðßêëçóç
ôïõ
ñ÷áßïõ åéäùëïëáôñéêïý ðíåýìáôïò ôçò ðëÜíçò êáé ôçò êáêïçèåßáò» åêñáýãáæå ï
Áðüóôïëïò ÌáêñÜêçò.
ÁóêçôÞò êáé ìýóôçò
Ï Áããåëïò Óéêåëéáíüò óôçí ïìéëßá ôïõ óôïí «Ðáñíáóóü» ôï 1936 ìå èÝìá: «Ï
ÐáëáìÜò áóêçôÞò êáé ìýóôçò», èÝëïíôáò íá ôïðïèåôÞóåé ôçí ôåëéêÞ åéêüíá ôïõ
ðïéçôÞ ìðñïóôÜ óôïõò áêñïáôÝò ôïõ, «áðëÜ êáé êáèáñÜ» üðùò ëÝåé, ôïí ïíïìÜæåé,
Üãéï.
«Ï ÐáëáìÜò», ãñÜöåé, «åìü÷èçóå, Ýëðéóå, áãÜðçóå, áéìÜôùóå, áãùíßóôçêå, åíßêçóå,
ãéá ìáò. Ï ÐáëáìÜò ëïéðüí, åßíáé Ýíáò Üãéïò». Ç ðïßçóç, ç æùÞ, ôï üíåéñï êáé ç
ðñÜîç ôïõ Þôáí ðÜíù áð' üëá ðüèïò íá åîõøùèåß êáé íá áîéùèåß ï «äïõëåõôÞò ëáüò»
ìáò íá öôéÜîåé ï ßäéïò ôç äéêÞ ôïõ åëåýèåñç, äßêáéç, éóüôéìç êïéíùíßá, ôç äéêÞ
ôïõ áíåîÜñôçôç ÅëëÜäá ôçò åéñÞíçò êáé ôçò öéëßáò ôùí ëáþí.
Åêåß ðïõ áêüìá æïõí ïé Öáßáêåò ôïõ ÏìÞñïõ
êáé óìßã' ç ÁíáôïëÞ ì´ Ýíá öéëß ôçÄýóç,
êé áíèåß ðáíôïý ìå ôçí åëéÜ ôï êõðáñßóóé,
âáèý÷ñùìç óôïëÞ óôï ãáëáíü ôïõ Áðåßñïõ
...
Ðáôñßäåò! ÁÝñáò, ãç, íåñü, öùôéÜ! Óôïé÷åßá,
á÷Üëáóôá êáé áñ÷Þ êáé ôÝëïò ôùí ðëáóìÜôùí,
óá èá ðåñÜóù óôç ãáëÞíç ôùí ìíçìÜôùí,
èá óáò îáíÜâñù, ðñþôç êáé óôåñíÞ åõôõ÷ßá!
Óïößá ÁÄÁÌÉÄÏÕ
http://www.rizospastis.gr
_____________________
orasi mailing list
äéáâÜóôå ãéá áõôÞ ôçí ëßóôá êáé ôá èÝìáôá ðïõ óõæçôÜ óôï
//www.freelists.org/webpage/orasi
Ãéá íá óôåßëåôå Ýíá ìÞíõìá êáé íá ôï äïõí üëïé ïé óõíäñïìçôÝò ôçò ëßóôáò
óôåßëôå email óôçí äéåýèõíóç
orasi@xxxxxxxxxxxxx
Ãéá íá äéáãñáöåßôå áðü áõôÞ ôçí ëßóôá ìðïñåßôå ïðïéáäÞðïôå óôéãìÞ íá óôåßëåôå
email óôçí äéåýèõíóç
orasi-request@xxxxxxxxxxxxx
êáé óôï èÝìá ãñÜøôå unsubscribe.
Ôï áñ÷åßï ôçò ëßóôáò âñßóêåôáé óôï
//www.freelists.org/archives/orasi
______________
Other related posts:
