την πάτησα. εμένα μόνο από την προβολή μου διαβάζεται. μήπως επειδή άλαξα τη γραματοσειρά μου; ----- Original Message ----- From: "NXARITOS" <nxaritos@xxxxxxxxxxx> To: <orasi@xxxxxxxxxxxxx> Sent: Sunday, February 27, 2011 8:57 AM Subject: [orasi] ΑΠΟ ΤΟΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ > Φλεβάρη 2011 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ > ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ > > «Εμείς δε γονατίσαμε σκυφτοί, τα πόδια να φιλήσουμε του δυνατού... » > > Εξήντα οκτώ χρόνια από την ημέρα που «έσβησε» ο μέγας ποιητής > > Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές, > > δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα... > > Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές > > σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα ! > > Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά, > > Ηρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ' αστέρια, > > μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά > > της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ' τον στα χέρια > > γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας > > που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη, > > πες μ' ένα μόνο ανασασμόν: "Ο Παλαμάς !", > > ν' αντιβογκήσει τ' όνομά του η οικουμένη ! > > Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα ! Ενας λαός, > > σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει... > > κι ακέριος φλέγεται ως με τ' άδυτο ο Ναός, > > κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τονε σκέπει. > > Με το «εγερτήριο» αυτό σάλπισμα του ΕΑΜίτη Αγγελου Σικελιανού πάνω από τη > σορό του Παλαμά, ο ελληνικός λαός αποχαιρέτησε, στις 28 Φεβρουαρίου του > 1943 τον πρωτοπόρο ποιητή τού 20ού αιώνα ψάλλοντας σύσσωμοι μπροστά στους > κατακτητές τον Εθνικό Υμνο. Ηταν ο επικήδειος, που συμπύκνωσε μέσα σε > λίγους στίχους τη φωνή ολόκληρης της Ελλάδας. Γιατί, πράγματι, σ' εκείνο > το φέρετρο ακουμπούσε η Ελλάδα. > > Νέα παιδιά σήκωσαν το φέρετρο. Το έβγαλαν έξω στον κόσμο κι από εκεί η > λαοθάλασσα κατευθύνθηκε στην τελευταία κατοικία του ποιητή για να τον > αποχαιρετήσει. Την προηγούμενη μέρα, χαράματα, στις 27 Φεβρουαρίου, στις > 3.20π.μ., «έσβησε» ο μέγας ποιητής, ο Κωστής Παλαμάς. Το μαντάτο απλώνεται > σ' όλη τη χώρα. Βαρύ το πένθος του αντιστεκόμενου λαού που, μετατρέπει την > κηδεία του ποιητή σε παλλαϊκή, εθνική πράξη αντίστασης. > > Με την είσοδο του 1943, οι Ελληνες, εκτός από την πείνα και την καταπίεση, > αντιμετώπιζαν και τον κίνδυνο της πολιτικής επιστράτευσης, παρά τις > διαψεύσεις από τις γερμανικές αρχές κατοχής. Στις 23 Φεβρουαρίου > δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Γερμανικά Νέα» η διαταγή του στρατηγού > Σπάιντελ για την πολιτική επιστράτευση των Ελλήνων. Οι κατοχικές δυνάμεις > σκόπευαν να στείλουν κόσμο στη Γερμανία και ανά τη Μεσόγειο για να > δουλέψει σε καταναγκαστικά έργα. Το ίδιο βράδυ ο κατοχικός πρωθυπουργός > Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος και ο υπουργός Εργασίας > Νικόλαος Καλύβας έσπευσαν να δημοσιεύσουν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως > σχετικό διάταγμα, με τίτλο «Περί υποχρεωτικής εργασίας του αστικού > πληθυσμού της Ελλάδος». > > Η αντίδραση των δοκιμαζόμενων Ελλήνων υπήρξε ακαριαία. Την επόμενη μέρα > (24 Φεβρουαρίου) χιλιάδες άνθρωποι ξεχύνονται στους δρόμους της Αθήνας για > να βροντοφωνάξουν «Κάτω η επιστράτευση» και να ψάλλουν τον Εθνικό Υμνο. > Μία ομάδα διασπά τον αστυνομικό κλοιό και καταστρέφει το γραφείο του > κατοχικού πρωθυπουργού στη Βουλή. Μια άλλη, αφού υπερφαλαγγίζει τους > Ιταλούς καραμπινιέρους, πυρπολεί το υπουργείο Εργασίας, όπου είχε γίνει ο > προπαρασκευαστικός σχεδιασμός για την επιστράτευση. Κατά τις συγκρούσεις, > τρεις διαδηλωτές σκοτώνονται και > τριάντα τραυματίζονται σοβαρά. > > Τις επόμενες μέρες, το αυθόρμητο δίνει τη θέση του στο οργανωμένο. > Τηλεφωνητές, δημόσιοι υπάλληλοι και μαθητές κατεβαίνουν στους δρόμους. > Ενώ, η κηδεία του εθνικού ποιητή Κωστή Παλαμά μετατρέπεται σε αντικατοχική > διαδήλωση. Με το θάνατό του ένωσε το λαό, τον εμψύχωσε, κι με κείνη την > αυθόρμητη διαδήλωση ουσιαστικά προσκυνούσαν το μεγαλείο της ψυχής και της > πέννας του. > > Οραματίστηκε την κοινωνία του λαού > Αυτός ο πνευματικός «γίγαντας» - ποιητής, πεζογράφος, κριτικός και > πρωτοπόρος μαχητής του Δημοτικισμού - ο οποίος με το αριστούργημά του, «Ο > Δωδεκάλογος του Γύφτου», οραματίστηκε την κοινωνία του λαού, θα μείνει > αθάνατος. Και καθώς ο λαός, περιφρονημένος, ξεγελασμένος, «αλυσωδεμένος», > μοχθεί ξανά και η ανεργία, η φτώχεια και η εκμετάλλευση κατακλύζουν τη ζωή > του, το παλαμικό έργο ξαναλάμπει, ξαναγίνεται επίκαιρο. Ξαναλάμπει σαν > «φάρος» για μια νέα «αφύπνιση» του δουλευτή λαού ενάντια στους > εκμεταλλευτές του, ενάντια στους πατριδοκάπηλο > υς, πολεμοκάπηλους, ντόπιους και ξένους δυνάστες για νέα αναγεννητική > πορεία του τόπου. > > «Εμείς δε γονατίσαμε σκυφτοί τα πόδια να φιλήσουμε του δυνατού σαν τα > σκουλήκια που πατεί μας/ μα για ν' αντισταθή με το σπαθί, βρέθηκε σαν πολύ > στοχαστική και σαν πολύ ονειρόπλεχτη η ψυχή μας.» > > Ο Παλαμάς ανασύνθεσε δημιουργικά μέσα στην ποίησή του τις παραδόσεις και > την ιστορία όλου του ελληνικού πολιτισμού σε μια διαλεκτική ενότητα > δίνοντάς μας μεγάλες συνθέσεις οι οποίες δεν αποτελούν απλές σελίδες της > Ιστορίας μας, αλλά σπουδαία ανεκτίμητα υλικά της ανθρώπινης ευαισθησίας > και των σκιρτημάτων της ζωής, στο στερέωμα των συνειδήσεων. > > «Δείξε εσύ πως πρώτα είσαι ο άρχοντας/ κι ο εξουσιαστής/ του θυμού σου, > της βουλής σου, της ψυχής σου,/ γίνε δουλευτής./Σβήσε κάθε σου ξεχώρισμα,/ > ρίχ' το δαχτυλίδι σου αρραβώνα/ μέσα στο κανάλι του λαού,/ ένας γίνε από > τους στύλους τους αμέτρητους/ του μεγάλου έργου του συντροφικού». > > Ο Παλαμάς, μπορεί να ήταν άνθρωπος του γραφείου (ποιητής αλλά και > πεζογράφος, και ιστορικός, και έγκυρος κριτικός της λογοτεχνίας μας, > θεατρικός συγγραφέας και παράλληλα δημοσιογράφος και ιδρυτικό μέλος της > ΕΣΗΕΑ και της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας διετέλεσε πρόεδρος το 1931), > αλλά δεν υπήρξε αποκομμένος από την οδυνηρή πραγματικότητα. Αντίθετα, την > συνέλαβε με τις κεραίες της ευαισθησίας του και της ανθρωπιάς του και την > κατέστησε σημαία αγωνιστική. > > Αγκαλιαστείτε, αδέρφια, ορθοί! Με μια καρδιά, μια γνώμη, Δικαιοσύνη, > βρόντηξε, και λάμψε, Προκοπή!; > > «Εργάτη είδα το δίκιο σου»... > Το ποίημα «Εμείς οι Εργάτες», γραμμένο το 1913 (τ. 9, σ. 165), και > δημοσιευμένο στη συλλογή Δειλοί και Σκληροί Στίχοι (α' έκδοση 1928 και β' > έκδοση 1933), αν και γράφτηκε το 1913, η δημοσίευσή του την περίοδο, κατά > την οποία κορυφώνεται σε διεθνές και ελληνικό επίπεδο η μεγάλη κρίση, και > είναι έκδηλη η δεινή κατάσταση των εργαζομένων, δεν μπορεί παρά να είναι > μια συνειδητή επιλογή. > > ...Εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ίδρωτά μας > > ποτίζουμε τη γη για να γεννά > > καρπούς, λουλούδια, τ' αγαθά του κόσμου ολόγυρά μας· > > φτωχή, αλουλούδιαστη, άκαρπη, μονάχα η αργατιά, > > Εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ίδρωτά μας > > ζυμώνουμε του κόσμου το ψωμί, > > πιο δυνατά κι απ' τα σπαθιά τα χέρια τα δικά μας, > > και μ' όλο το αλυσόδεμα, σκάφτουν, και η γη πλουτεί, > > ...Στου κόσμου τους θησαυριστές το βιος σου, εργάτη, νόμοι > > στο τρώνε αδικητές χωρίς ντροπή; > > Επίσης, Ο Κύκλος των Τετραστίχων, δημοσιευμένος το 1929, είναι ενδεικτικός > της στάσης του ποιητή. Στο τετρ. 118 (τ.9, σ. 274) γράφει: > > Εργάτη, είδα το δίκιο σου κ' έλεα να ξεκινήσω > > να σταθώ πλάι σου... Μια φωνή μου έκραζε πάντα: Πίσω! > > Να είταν το αίμα μέσα μου που ρέει του νοικοκύρη; > > Να είταν η Μούσα ρηγικό που μου 'δωκε ψαλτήρι; > > Ο ποιητής διατυπώνει το σεβασμό και το θαυμασμό του μαζί για την εργατιά > και στο τετρ. 117 (σ. 274): > > Στην αργατιά, στη χωριατιά το χιόνι, η γρίππη, η πείνα, > > οι λύκοι, > > ποτάμια, πέλαγα, στεριές, ξολοθρεμός και φρίκη. > > Χειμώνας άγριος. Κ' η φωτιά, καλοκαιριά στην κάμαρά > > μου. > > Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου. > > Θριαμβευτής λαός > Ο Κωστής Παλαμάς, τρεις μέρες μετά την κήρυξη του Ελληνοαλβανικού πολέμου > (1η Νοεμβρίου 1940), απευθύνεται στα νιάτα της Ελλάδας με ένα τετράστιχό > του που επιγράφεται «Στη νεολαία μας». > > «Αυτό κρατάει ανάλαφρο μεσ' την ανεμοζάλη > > το από του κόσμου τη βοή πρεσβυτικό κεφάλι, > > αυτό το λόγο θα σας πω > > δεν έχω άλλο κανένα > > Μεθύστε με τ' αθάνατο > > κρασί του Εικοσιένα!» > > Και καθώς τα παιδιά της Ελλάδας έγραφαν σελίδες δόξας και μεγαλείου στις > δυσπρόσιτες και χιονισμένες κορυφές της Πίνδου ο Κωστής Παλαμάς > συνεπαρμένος απ' τις νίκες γράφει το τελευταίο του ποίημα με τίτλο: «Η > νίκη». > > «Παιδιά μου ο πόλεμος, / για σας περνάει θριαμβευτής/ των άδικων ο πόλεμος > / δεν είν' εκδικητής / είναι ο θυμός της άνοιξης / και της δημιουργίας; / > Κι' αν είναι, και στον / πόλεμο μέσα η ζωή θυσία, / ο τάφος είναι πέρασμα > / προς την Αθανασία!» > > Ο ουμανισμός και διεθνισμός του Παλαμά εκφραζόταν μέσα από τον αγώνα του > για την ψυχοπνευματική εξύψωση κάθε ανθρώπου, κάθε φυλής και λαχταρούσε τη > μέρα που «κι ο άνθρωπος ο βαριομοίρης/ θα υψωθεί θριαμβευτής/ σε μια γη > πλατειά προφήτης/ μιας πλατύτερης ψυχής». > > Ο Παλαμάς έγινε κατήγορος και των μακελάρηδων του λαού, δεόμενος για τους > κατακτημένους αγωνιζόμενους «Δέομαι. Καίω θυμίαμα, καίω λαμπάδες, σ' εσέ > του κόσμου Ειρήνη παναγία!». > > Ο Παλαμάς από την ίδια την «πάλη» του με την τέχνη κι από τη διαλεκτική > της κοινωνικής πραγματικότητας έμαθε ότι «ο κόσμος ο βαθύς/ γεννιέται > πάντα από 'να πάλαιμα». Προφήτευε πως «θα 'ρθει η μέρα της νέας γέννας». > Μ' αυτή τη θερμή πίστη του για το μέλλον αφήνει την ιερή παρακαταθήκη στη > νέα γενιά: > > Παιδί, το περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις, > > όπως το βρεις κι όπως το δεις να μην το παρατήσεις. > > Σκάψε το ακόμα πιο βαθιά και φράξε το πιο στέρεα... > > Και πλούτισε τη χλώρη του και πλάτυνε τη γη του... > > «Τα σκολειά χτίστε» > Ομως όλες οι νέες αυτές ιδέες, που κατακλύζουν το έργο του Παλαμά, ένα > έχουν κίνητρο: τη μόρφωση, με το πνευματικό ανέβασμα του λαού. > > Πολεμάς να στυλώσεις, Κυβερνήτη, με τα καράβια και με τα φουσάτα > > της πολιτείας το σαλεμένο σπίτι! Του κάκου ιδρώνεις, έμπα σ' άλλη στράτα: > > Το νου μας πρώτα στήλωσε και χτίσε, και πρώτ' απ' όλα αλφαβητάρι κράτα... > > Δάσκαλος γίνε, αλήθεια αν ήρωας είσαι. Σε μια Βαβέλ δεμένους μας κρατάνε > > κακά στοιχειά· το μάγεμά τους λύσε. Και στα χείλια οι καρδιές μας πάλι ας > πάνε. > > Σύμμετρα υψώσου, πύργε της ζωής. Τρανοί κι αν είναι οι τάφοι, τάφοι θάναι. > > Στον ήλιο τόπο θέλουμε κι εμείς. > > Πίστευε ότι στην αναγεννητική πορεία του ανθρώπου και του λαού βασικό ρόλο > θα παίξει η Παιδεία. > > ... Λιτά χτίστε τα, απλόχωρα, > > μεγάλα, γερά θεμελιωμένα, > > από της χώρας, ακάθαρτης, > > πολύβοης, αρρωστιάρας, μακριά. > > Μακριά τ' ανήλιαγα σοκάκια, > > τα σκολειά χτίστε. > > Και τα πορτοπαράθυρα των τοίχων > > περίσσια ανοίχτε, να 'ρχεται ο κυρ΄ Ηλιος, > > διαφεντευτής, να χύνεται, > > να φεύγει, ονειρεμένο πίσω του > > αργοσέρνοντας το φεγγάρι. > > Γιομίζοντάς τα να τα ζωντανεύουν > > μαϊστράλια και βοριάδες και μελτέμια > > με τους κελαηδισμούς και με τους μόσκους, > > κι ο δάσκαλος, ποιητής > > και τα βιβλία να είναι σαν τα κρίνα... > > Η ποίησή του έγινε πρωτεργάτρια στη μάχη υπέρ του δημοτικισμού. Χτύπησε > αμείλικτα και με το ποίημά του «Δημοτικισμός» τους καθαρευουσιάνους: > «Κάμπιες και σκόροι, / και παπαγάλοι,/ κ' εσείς, δασκάλοι,/ κ' εσείς, > ρητόροι,/ τι; με το ζόρι,/ και τη μεγάλη/ τη Γλώσσα κόρη,/ τα γυμνά κάλλη/ > να τα ντροπιάστε/ ζητάτε; Να 'στε/ καταραμένοι!/ Πέρνα, μπαμπούλα!/ Μα ο > Στίχος, βούλα/ πυρή, και μένει». > > Μη μαρξιστής, αλλά πραγματιστής και διαλεκτικός ο Παλαμάς θεωρούσε ότι «ο > ιστορικός υλισμός έχει, αναμφίβολα, κι αυτός την αλήθεια του (...) δεν > πρέπει να μας τρομάζει σα να είτανε σκιάχτρο. (...) Αν, καλά κακά, > ξαναβγήκε η ελληνική πολιτεία, και με όλα της τα ελαττώματα, στον ήλιο και > στη ζωή, και με μόνο το κίνητρο των οικονομικών προβλημάτων, ευλογημένος ο > ιστορικός υλισμός». > > Ο Παλαμάς σχετικά με τα πιστεύω του δήλωνε «επαναστάτης, αλλά όχι > σοσιαλιστής» και πιο συγκεκριμένα έγραφε «εφτά χρονών ασυμπλήρωτων > ανθρωπάκος έλαβα την υψηλή τιμή να διαλαλήσω προς το γένος μου το κήρυγμα > του πιο περίεργου προμαρξικού σοσιαλισμού, μαγειρεμένο με χορταρικά και με > κανελλογαρύφαλα ρωμαντικής κοινωνιστικής φιλοσοφίας(...)». > > Στίχοι αθάνατοι > Ομως και ο περιλάλητος «Ολυμπιακός Υμνος» στηρίζεται στους αθάνατους > στίχους του Κωστή Παλαμά και στην υπέροχη μουσική του Σπύρου Σαμάρα. 100 > χρόνια και κάτι μήνες έχουν κυλήσει από την 25η Μαρτίου 1896, ημέρα πρώτη > των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, όταν σε μια ηλιόλουστη μέρα, με καλό αν > και λίγο ψυχρό καιρό, στο θαυμάσιο Παναθηναϊκό Στάδιο (ώρα 3.30 μ.μ.), το > μοναδικό στον κόσμο «Καλλιμάρμαρο»... «μόλις αι βροντώδεις και > παρατεταμέναι ζητωκραυγαί όλου του θεατηρίου (!) εσίγησαν ήρχισεν εις το > μέσον ακριβώς του Σταδίου η εκτέλεσις, υπό μιας αληθώς γι > γαντιαίας, διά τας Αθήνας της εποχής εκείνης, ορχήστρας και χορωδίας, του > Ολυμπιακού Υμνου του διασήμου Ελληνος μουσικοδιδασκάλου Σπύρου Σαμάρα, του > τονισθέντος επί των αληθώς πινδαρικών στίχων του ποιητού Κωστή > Παλαμά...» - γράφει ο αυτόπτης μάρτυρας, μεγάλος παιδαγωγός της άθλησης, > προπονητής το 1896 της ομάδας γυμναστικής του Εθνικού ΓΣ, Ιωάννης > Χρυσάφης. > > Ο Παλαμάς ήταν τότε 37 ετών, δύο χρόνια μεγαλύτερος από τον Σαμάρα, και > είχε αποκτήσει «όνομα» στους λογοτεχνικούς κύκλους με «Τα τραγούδια της > πατρίδας μου», «Τα μάτια της ψυχής μου» αλλά κυρίως με τον «Υμνο της > Αθηνάς» που βραβεύθηκε στον σημαντικότατο Φιλαδέλφειο Διαγωνισμό. > Αμφίπλευρος ο θαυμασμός και βαθιά η εκτίμηση Βικέλα - Παλαμά. Προφανώς τον > Βικέλα παρότρυνε προς τη «λύση Παλαμά», ο «Υμνος της Αθηνάς». Οι κύκλοι > των θρησκευτικών σκοταδιστών της εποχής σημάδεψαν τους στίχους Παλαμά ως > αντιχριστιανικό πόνημα. Για «επίκληση του > ρχαίου ειδωλολατρικού πνεύματος της πλάνης και της κακοηθείας» εκραύγαζε ο > Απόστολος Μακράκης. > > Ασκητής και μύστης > Ο Αγγελος Σικελιανός στην ομιλία του στον «Παρνασσό» το 1936 με θέμα: «Ο > Παλαμάς ασκητής και μύστης», θέλοντας να τοποθετήσει την τελική εικόνα του > ποιητή μπροστά στους ακροατές του, «απλά και καθαρά» όπως λέει, τον > ονομάζει, άγιο. > > «Ο Παλαμάς», γράφει, «εμόχθησε, έλπισε, αγάπησε, αιμάτωσε, αγωνίστηκε, > ενίκησε, για μας. Ο Παλαμάς λοιπόν, είναι ένας άγιος». Η ποίηση, η ζωή, το > όνειρο και η πράξη του ήταν πάνω απ' όλα πόθος να εξυψωθεί και να αξιωθεί > ο «δουλευτής λαός» μας να φτιάξει ο ίδιος τη δική του ελεύθερη, δίκαιη, > ισότιμη κοινωνία, τη δική του ανεξάρτητη Ελλάδα της ειρήνης και της φιλίας > των λαών. > > Εκεί που ακόμα ζουν οι Φαίακες του Ομήρου > > και σμίγ' η Ανατολή μ΄ ένα φιλί τηΔύση, > > κι ανθεί παντού με την ελιά το κυπαρίσσι, > > βαθύχρωμη στολή στο γαλανό του Απείρου > > ... > > Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία, > > αχάλαστα και αρχή και τέλος των πλασμάτων, > > σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων, > > θα σας ξανάβρω, πρώτη και στερνή ευτυχία! > > > > Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ > > > > Σελίδα 4 Copyright © 1997-2011 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ > _____________________ > > orasi mailing list > > //www.freelists.org/webpage/orasi > > email > orasi@xxxxxxxxxxxxx > > email > orasi-request@xxxxxxxxxxxxx > unsubscribe. > > > //www.freelists.org/archives/orasi > > ______________ > > > -------------------------------------------------------------------------------- No virus found in this incoming message. Checked by AVG - www.avg.com Version: 9.0.872 / Virus Database: 271.1.1/3470 - Release Date: 02/26/11 21:34:00 _____________________ orasi mailing list �������� ��� ���� ��� ����� ��� �� ������ ��� ������ ��� //www.freelists.org/webpage/orasi ��� �� �������� ��� ������ ��� �� �� ���� ���� �� ����������� ��� ������ ������� email ���� ��������� orasi@xxxxxxxxxxxxx ��� �� ����������� ��� ���� ��� ����� �������� ����������� ������ �� �������� email ���� ��������� orasi-request@xxxxxxxxxxxxx ��� ��� ���� ������ unsubscribe. �� ������ ��� ������ ��������� ��� //www.freelists.org/archives/orasi ______________