[openyourmind] Η ΚΕΛΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ Η ΓΚΑΪΝΤΑ

  • From: ΖΩΗ ΣΩΤΗΡΙΟΥ <mousikos1982@xxxxxxxxx>
  • To: openyourmind@xxxxxxxxxxxxx
  • Date: Sun, 15 May 2011 01:16:40 +0300



<http://www.addthis.com/bookmark.php>
Οι Κέλτες ήταν ένας μυστηριώδης λαός. Πολλοί λαοί ανάμεσα τους και οι Έλληνες τους θεωρούσαν φοβερούς και πολύ επικίνδυνους, αφού ήταν πολεμοχαρείς και λεηλατούσαν όπου επιτίθονταν . Τώρα πλέον έχει αποκατασταθεί η φήμη τους και θεωρούνται πολύ θαρραλέοι.
Η κέλτικη μουσική είναι άγνωστη στους περισσότερους. Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από πολλούς καλλιτέχνες για να περιγράψει μια ευρεία ομάδα μουσικών ειδών που εξελίχθηκε απο τη λαϊκή μουσική της Δυτικής Ευρώπης.
Υπάρχουν έξι κέλτικες φυλές και τις ομαδοποιούν σε δύο μεγάλες ομάδες ανάλογα την γλωσσική τους κληρονομιά. Η μία ομάδα είναι η Q-Celtic με τους Ιρλανδούς, Σκωτσέζους, Γαλάτες και Μαννίν και η άλλη είναι ηP- Celtic με τους Βρετανούς, Ουαλλούς, Κορνουάλους. Αν και υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών αυτών από θέματα ρυθμού και παράδοσης παρόλαυτά όλες κινούνται γύρω από τον ίδιο άξονα. 

Η μουσική αυτή προέρχεται κυρίως από την Ιρλανδία και την Σκωτία.
Το περιεχόμενο των κέλτικων τραγουδιών έχει διάφορα θέματα. Άλλα μιλάνε για την φύση, τα δάση, τη θάλασσα, άλλα για ηρωικά κατορθώματα, ήρωες, πολεμιστές ,ιππότες και άλλα για αγάπη,ειρήνη, έρωτα, πάθος. Τα κέλτικα είναι γλυκά τρυφερά τραγούδια με μελωδικές φωνές .
Βασικό όργανο τη κέλτικης μουσικής είναι η γκάιντα, το οποίο είναι το παραδοσιακό όργανο της Σκωτίας. Η γκάιντα αποτελεί ιερό όργανο των Σκωτσέζων αφού με αυτήν συνοδεύουν τους νεκρούς στο τελευταίο τους ταξίδι. Το όργανο αυτό κυνδύνεψε να χαθεί. Αυτός ο κύνδυνος προήλθε από το Αγγλικό στέμα, αφού μετά την κατάκτηση της Σκωτίας από αυτούς απαγόρευσαν την γκάιντα και το κιλτ ( παραδοσιακή Σκωτσέζικη φορεσιά) ,με τιμωρία την εκτέλεση του παραβάτη. Παρά αυτό το γεγονός κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανή την παράδοση του μουσικού οργάνου της γκάιντας καθώς και να φοράνε κιλτ. Αργότερα οι Άγγλοι σταμάτησαν να τους κυνηγούν. Άλλα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν στη κέλτικη μουσική είναι το βιολί, η άρπα, πίπιζα, μαντολίνο, φλάουτο κ.α.
Στοιχεία της κελτικής μουσικής εντοπίζονται ακόμα και στις μέρες μας, σε πολλές ιρλανδικές μπαλάντες και σε ορισμένα ποπ τραγούδια. Σε πολλές ταινίες υπάρχει η η μουσική αυτή, όπως του Αστερίξ και Οβελίξ, καθώς και στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών όπου εδώ βέβαια έχουμε ένα συνδυασμό κλασσικής μουσικής και Κέλτικης.
Γενικότερα η κελτική μουσική μας παραπέμπει σε ένα παραμυθένιο κόσμο γεμάτο νεράϊδες και μάγους. Η ψυχή του ανθρώπου ενώνεται με το φανταστικό κόσμο και αφήνεται στη μαγεία του ήχου.
ΠΗΓΗ : http://www.eoellas.org/index.php?option=com_content&view=article&id=1862%3A2011-05-02-19-08-54&catid=54%3A2010-10-13-09-41-42&Itemid=117 


Γκάιντα
Η γκάιντα είναι κι αυτή ένας άσκαυλος όπως η τσαμπούνα, σε μεγαλύτερο όμως μέγεθος. Διαφέρει στο ότι η μελωδία παίζεται σε μονό αυλό, και όχι διπλό όπως στην τσαμπούνα. Επίσης στο ότι έχει έναν δεύτερο χωριστό αυλό με σταθερό ήχο, το μπουρί όπως λέγεται συνήθως. Αυτό είναι ένας ξύλινος σωλήνας μήκους μισού μέτρου και περισσότερο που χωρίζεται σε τρία τμήματα. Στο πρώτο τμήμα, αυτό που δένεται στο ασκί, εφαρμόζεται εσωτερικά το μπιμπίκι, φτιαγμένο από λεπτό καλάμι κομμένο λοξά για να σχηματιστεί το γλωσσίδι και ξεραμένο στην φωτιά για να μην απορροφά υγρασία. Το μπουρί παίζει συνέχεια την ίδια νότα, ρυθμισμένη μια οκτάβα χαμηλότερα από την τονική της γκαϊντανίτσας.
Ο κυρίως αυλός (γκαϊντανίτσα) έχει 6 ή 7 τρύπες διαφορετικού μεγέθους, είναι κυλινδρικός ή καταλήγει σε χωνί, και έχει κι αυτός ένα μπιμπίκι εφαρμοσμένο στο επάνω μέρος. Εκτός από τις τρύπες που παίζονται με τα δάχτυλα, ο γκαϊντατζής ανοίγει άλλες τρύπες σε διάφορα σημεία του αυλού για να βελτιώσει τον ήχο του. Οι τρύπες αυτές μένουν πάντα ανοιχτές ή βουλώνονται με κερί.
Η γκάιντα είναι διαδεδομένη στην Μακεδονία και στην Θράκη, παλιότε­ρα δε παιζόταν και στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα. Γκάιντες με περισσό­τερα από ένα μπουριά, όπως συναντώνται στην Ν. Ευρώπη και την Σκωτία, δεν είναι γνωστές στην Ελλάδα. Είναι, όπως και η τσαμπούνα, όργανο που προσφέρεται ιδιαίτερα για χορό. Παίζει μόνη της ή συνοδεύεται από νταχαρέ (στην Μακεδονία), νταούλι, ή τουμπελέκι (στην Θράκη). 

ΠΗΓΗ :

http://dancepof.blogspot.com/2008/12/blog-post_1390.html


   Το αντάμωμα της γκάιντας

Της ΑΝΝΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ
Ποιο άραγε ελληνικό μουσικό όργανο, με οξύ και διαπεραστικό ήχο, μας συνδέει πολιτισμικά με τη Φινλανδία, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, τη Γαλλία και την Αίγυπτο; Οχι, δεν είναι η κιθάρα. Ο αρχαίος άσκαυλος (ασκί + αυλός) ή φυσσαλίς είναι. Η γνωστή μας βορειοελλαδίτικη γκάιντα, η νησιώτικη τσαμπούνα, το ποντιακό τουλούμ, η κρητική ασκομαντούρα είναι με παραλλαγές ο συνδετικός κρίκος.
Από την Ευρώπη ώς τη Βόρεια Αφρική μέχρι τα αραβικά κρατίδια η γκάιντα, με ελάχιστες αλλαγές σε πείσμα των καιρών, εξακολουθεί να τραντάζει πόλεις και χωριά. Παραμένει για να θυμίζει τον ακατάλυτο δεσμό των ανθρώπων με τη γη και κυρίως με το ζωικό βασίλειο. Το σώμα της φτιαγμένο από δέρμα ζώου -συνήθως θηλυκό κατσίκι στην Ελλάδα- αποτελείται από ένα μελωδικό σωλήνα κι από έναν ή περισσότερους συνοδευτικούς αυλούς.
Το Σάββατο 21 Αυγούστου στις 7.30 το βράδυ στα Τρίκαλα Ημαθίας, μόλις 15 χιλιόμετρα από την Αλεξάνδρεια, η γκάιντα έχει την τιμητική της. Γκαϊντατζήδες από διάφορες γωνιές της Ελλάδας, αλλά κυρίως από τον Εβρο, τη Δράμα, τη Θεσσαλονίκη, την Πιερία και την Ημαθία, θα συρρεύσουν για να παίξουν καστρινό, τσέστο και γενικότερα χορούς που συνηθίζονται στη Μακεδονία, τη Θράκη αλλά και την Ανατολική Ρωμυλία, απ' όπου έλκουν την καταγωγή τους οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής.
«Ξεκινήσαμε πρόπερσι και φέραμε τρεις γκάιντες και υπήρχε ανταπόκριση από μικρούς και μεγάλους. Ετσι, την επόμενη χρονιά αποφασίσαμε για πρώτη φορά να διοργανώσουμε φεστιβάλ. Ηταν ένα δύσκολο εγχείρημα, που αγκαλιάστηκε από τον κόσμο, αφού είχαμε κάπου 3.000 επισκέπτες. Η γκάιντα είναι δύσκολο όργανο και απαιτεί γερά πνευμόνια», μας λέει ο Μόσχος Κυτούδης, πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Τρικάλων Ημαθίας.
Πρόθεσή τους είναι όχι απλώς να μεγαλώσει το φεστιβάλ σε συμμετοχές, αλλά να δημιουργηθεί σχολή γκάιντας, αφού ο ένας και μοναδικός γκαϊντατζής που είχε το χωριό τους, ο Αργύρης Βαλούδης, «έφυγε» εδώ και κάμποσα χρόνια, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό.
Το Φεστιβάλ Γκάιντας στα Τρίκαλα δεν είναι το μοναδικό στην Ελλάδα, σημειώνει ο οργανοποιός-γκαϊντατζής, Παναγιώτης Ζεκίδης. Γίνονται κι άλλες μουσικές συναντήσεις στον Εβρο, η μια κάθε Μάιο στο Διδυμότειχο και άλλες δυο στον Πεντάλοφο και το Σιτοχώρι.
«Η δισκογραφία έχει αδικήσει την γκάιντα που είναι το κατ' εξοχήν όργανο του Εβρου ακόμη και σήμερα. Υπάρχουν χωριά, ιδίως στον βόρειο Εβρο, όπου βρίσκουμε να παίζουν 3, 4, ακόμη και 5 οργανοπαίκτες. Στη Βουλγαρία πραγματοποιείται κάθε 5 χρόνια μεγάλο φεστιβάλ στην Κοπρίφτιτσα (Μεταξοχώρι) όπου συμμετέχουν χιλιάδες μουσικοί και η πλειονότητά τους είναι γκαϊντατζήδες. Ολα τα Βαλκάνια έχουν αναδείξει την γκάιντα, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα ακόμη και οι επώνυμοι τραγουδιστές της παραδοσιακής θρακιώτικης μουσικής την έχουν αφήσει στην αφάνεια», τονίζει ο κ. Ζεκίδης.
Οσο για τις δυσκολίες; Πέρα από τα πρακτικά ζητήματα, που αφορούν καθαυτό το όργανο, το φύσημα, τους δακτυλισμούς, την ποιότητά του, σε ποια πολυκατοικία, λέει χαμογελώντας, δέχονται γκαϊντατζή να κάνει πρόβα; 

annio@xxxxxxx


     Και μια... γκαϊντατζίνα
«Αν έρθεις, φέρε και την γκάιντα», λένε οι φίλοι της στην Ευγενία Πανταζόγλου.
Τριάντα χρόνων σήμερα, με καταγωγή από τα Αβδηρα Ξάνθης, διπλωματούχος του κλαρινέτου, ξεκίνησε ν' ασχολείται με την γκάιντα σε ηλικία 18 χρόνων. Σπούδασε ηθοποιός στη σχολή Ροντήρη στη Θεσσαλονίκη, ενώ στην Αθήνα είχε τη δυνατότητα να θητεύσει κοντά σε αναγνωρισμένους μουσικούς, όπως ο Γκιόργκι Κιτσούκο, ο Γιώργος Μακρής και ο Ιβάν Βαριμέζο. Τι σημαίνει για εκείνην η γκάιντα; Το συναίσθημα είναι συγκλονιστικό: «Είναι η πρωτόγονη ανατάραξη των ενστίκτων κι όταν την έχεις αγκαλιά, νιώθεις την ορμή της φύσης και της ζωής μέσα σου...».. 


     Ο πιο διάσημος

Ο διασημότερος ίσως γκαϊντατζής στον κόσμο είναι ο Χοσέ Α. Ξέβια.
Αν και γεννήθηκε το 1967 στην Ισπανία, ερωτεύτηκε σε ηλικία τεσσάρων χρόνων τον ήχο της ιρλανδικής γκάιντας. Δεινός μουσικός, κέρδισε πολλούς διαγωνισμούς εισάγοντας και νέα έθνικ στοιχεία. Εξαιτίας του Ξέβια ο αριθμός των Ισπανών που έπαιζαν γκάιντα υπερπολλαπλασιάστηκε, αφού από τους 25 συντοπίτες του άρχισαν ν' ασχολούνται 3.000! 


     Για την Ιστορία

* Ο άσκαυλος απαντά στη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη.
* Δύο οικογένειες Γάλλων μουσικών, που έζησαν μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα, οι Οτετέρ και οι Σεντβίλ, ασχολήθηκαν συστηματικά με την γκάιντα.
* Ξακουστοί είναι οι τσαμπουνιέρηδες της Μυκόνου, ενώ στα Δωδεκάνησα τα σκήπτρα κρατά γερά η Λέρος. Ιδιαίτερα διαδεδομένη υπήρξε η τσαμπούνα και στη Σάμο.
* Ο εκ Πάτμου τσαμπουνιέρης Θεολόγος Γρύλλης τόλμησε να πειραματιστεί και να εισαγάγει νεωτερισμούς.
* Γκάιντα ακούγεται ενίοτε και στο έθιμο των Αναστεναριών, που τελείται στις 21 Μαΐου στη γιορτή των Ισαποστόλων, Κωνσταντίνου και Ελένης, σε χωριά της Μακεδονίας.
* Φεστιβάλ γκάιντας γίνονται στα Βαλκάνια, την Καλαβρία αλλά και σε πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες, Γερμανία, Γαλλία κ.ά.
* Οι μεγαλύτερες διεθνείς συναντήσεις γκάιντας γίνονται στη Σκωτία, με φεστιβάλ που συγκεντρώνει ακόμη και 10.000 φανατικούς του οργάνου κάθε καλοκαίρι! 


ΠΗΓΗ : http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=193332



ΗΧΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ :


1. BRAVEHEART- FILM MUSIC (Horner)

http://www.youtube.com/watch?v=RUj4NTz-T5I


2. James Horner - Braveheart Theme Song

http://www.youtube.com/watch?v=9AN04imFDK8&feature=related


3. Hevia - Busindre Reel

http://www.youtube.com/watch?v=Ye6caUf2vZM

4. Hevia - Naves

http://www.youtube.com/watch?v=ONihk5-wJrM&feature=related

5. Celtic ~ Scotland ~ Hevia.

http://www.youtube.com/watch?v=vLmdLDapQEs&feature=related

6. Celtic Music

http://www.youtube.com/watch?v=T4MXO3f5FEU&feature=related

Other related posts:

  1. Home
  2. openyourmind
  3. Archive
  4. 05-2011