Σκηνοθεσία
ΚΩΣΤΑΣ ΦΕΡΡΗΣ
Σενάριο
ΣΩΤΗΡΙΑ ΛΕΟΝΑΡΔΟΥ
ΚΩΣΤΑΣ ΦΕΡΡΗΣ
Παραγωγή
ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΕΠΕ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Έτος
1983Ημ. 1ης Προβολής
03.11.1983Διάρκεια
107'
Γλώσσα
ΕλληνικάΕγχρ. - Α/Μ
Έγχρωμο
Είδος
Βιογραφικό δράμα
Φορμά
35 mm
Σύνοψη
Η Μαρίκα ή «Μπέμπα» γεννιέται το 1917 στη Σμύρνη, στο πίσω
δωμάτιο του
καφενείου όπου τραγουδάει ρεμπέτικα ο πατέρας της. Η πολυτάραχη
σχέση των
γονιών της και τα δραματικά ιστορικά γεγονότα της εποχής
καθορίζουν την
πορεία της: η Μαρίκα θα έρθει με το κύμα των προσφύγων στην
Αθήνα, θα
μείνει ορφανή όταν ο πατέρας της σκοτώσει σε καβγά τη μητέρα
της, θα
λάμψει επάνω στο πάλκο ως τραγουδίστρια του ρεμπέτικου και θα
σβύσει στα
1955, μόνη, μετά την επιτυχία και την αναγνώριση και ενώ πια τα
ρεμπέτικα
τραγούδια εκτοπίζονται από τα «ελαφρά».
ΦΕΡΡΗΣ ΚΩΣΤΑΣ
Ο Κώστας Φέρρης γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου το 1935 και σπούδασε
σκηνοθεσία
στην Ανωτάτη Σχολή Κινηματογράφου, στην Αθήνα. Εργάστηκε για πολλά
χρόνια ως
βοηθός σκηνοθέτης σε πολλές ελληνικές και ξένες παραγωγές. Το 1967
έφυγε για το
Παρίσι και επιστρέφοντας στην Ελλάδα με την μεταπολίτευση συνέχισε να
εργάζεται
για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση
Δ/νση Φωτογραφίας
ΤΑΚΗΣ ΖΕΡΒΟΥΛΑΚΟΣ
Μουσική σύνθεση
ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ
Εργαστήρια Εικόνας & Ήχου
Αρνητικό
CINEMAGIC
Μεταφορά 16/35mm
CRI, FILM LABOR
Μιξάζ
ΕΡΑ
Μουσική σύνθεση
Στίχοι
ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ
Άλλοι Συντελεστές
Παραγωγός
ΖΕΡΒΟΥΛΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
Εγγραφή μουσικής
COLUMBIA ACOUSTIC
Στούντιο-πλατό
ΧΡΗΣΜΑ ΦΙΛΜ
Ηθοποιοί
Μιχαλης ΜανιατηςΗθοποιός....Γιωργακης
Βικυ ΒανιταΗθοποιός....Ροζα
Νικος ΔημητρατοςΗθοποιός....Παναγης
Θεμις ΜπαζακαΗθοποιός....Αντριανα
Νικος ΚαλογεροπουλοςΗθοποιός....Μπαμπης
ΣΩΤΗΡΙΑ ΛΕΟΝΑΡΔΟΥ Μαρικάκι
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΖΟΥΜΑΣ
ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΒΙΔΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ
Κριτική Παρουσίαση
Η απόπειρα του Κώστα Φέρρη στην ταινία «Ρεμπέτικο» ήταν τεράστια και
πολυσύνθετη. Στο πρώτο επίπεδο να διαγράψει μέσα στο χρόνο μια φανταστική
συνθετική βιογραφία της Μαρίκας Νίνου και δίπλα της του Τσιτσάνη και
των άλλων
ρεμπετών. Πιο πίσω είναι το ήθος ενός λαού ξεριζωμένου, ταλαιπωρημένου,
στοιβαγμένου σε χαμόσπιτα, που το πιο στριμωγμένο κομμάτι του γεννάει
έναν τρόπο
ζωής, με αντιστροφή των αξιών και άρνηση του κοινωνικού ευπρεπισμού.
Μια τέτοια
ζωή ή βυθίζεται αμέσως ή γίνεται ολοκαύτωμα σφραγισμένο από το
τραγικό. Και,
στους προικισμένους γίνεται ντέρτι και μεράκι και τινάζει στα ύψη το
πάθος του
ρεμπέτικου τραγουδιού.
Η Μαρίκα του Φέρρη έχει την τριπλή αυτή ιδιότητα. Τα τρομερά παιδικά της
τραύματα δεν αρκούν για να ορίσουν την πορεία της. Αν δεν προστεθούν οι
διαστάσεις του ολοκαυτώματος και της απέραντης ψυχικής έκφρασης που
είναι η
τέχνη. Ο Φερρης τα βλέπει καθαρά όλα αυτά, θέλει να τα περιλάβει όλα
στο σχήμα
του και ακόμα πιο βαθιά, να δείξει την διασταύρωση των ανθρώπων αυτών
με την
ιστορία του ελληνισμού, την αντανάκλασή της πάνω τους, έστω και αν την
αρνούνται
περνώντας συχνά πεισματικά δίπλα της.
Γι αυτό και η ταινία ανοίγεται μέσα στο χρόνο, στο χώρο και στους
αισθητικούς
τρόπους. Από τις σκηνές της άμεσης μουσικής έκφρασης σαν του
μιούζικαλ, ως τις
δραματικές συγκρούσεις, από τις τραγικά φορτισμένες εικαστικές
συνθέσεις ως τις
απλές αναπαραστάσεις. Η μουσική έπαιζε πάντα τεράστιο ρόλο στον Φέρρη.
Όχι μόνο
ως ρυθμός, δραματική υποστήριξη και ατμόσφαιρα αλλά με πιο καίριους
τρόπους: ο
ένας ότι η μουσική γίνεται κύριος άξονας της δομής του έργου, όπως
συμβαίνει στα
μιούζικαλ, ο άλλος τρόπος είναι ότι λειτουργεί ως εσώτατη ψυχική
έκφραση, που
πάει να γίνει μυστική επικοινωνία με την απαράβατη χρονική ροή του
κόσμου και με
την αρμονία της αποδοχής της τελικής ενότητας του κόσμου. Δηλαδή στις πιο
δυνατές στιγμές του Φέρρη, η μουσική δεν είναι υπόκρουση αλλά
σύγκρουση και
συστατικό στοιχείο της έκφρασης. Ακόμα συχνά γίνεται επί – κρουση και
τραγική
παρά – κρουση.
Ο ίδιος ο Φέρρης μιλάει για «ενθουσιασμό» του δημιουργού, με την
ετυμολογική
σημασία του όρου. Δηλαδή συνεπαρμός, φτεροκόπημα και έρωτας. Έρωτας
για το
σινεμά, για τη ψυχή της λεβεντιάς και για τα φτερά της μουσικής. Κι ακόμα
παραπάνω για μια γυναίκα. Σαν τον Στέρνμπεργκ ο Φέρρης ζωγραφίζει
συνεχώς το
πορτρέτο μιας γυναίκας συχνά με ακαταμάχητο τρόπο. Κι εκεί η Σωτηρία
Λεονάρδου
πείθει πραγματικά με την εντονότατη παρουσία της, το βαθύ βλέμμα της
και το
ωραίο τραγούδι της. Ο Ξαρχάκος παράλλαξε συνταρακτικά τα αυθεντικά
τραγούδια.
Γιάννης Μπακογιαννόπουλος
Κριτικός κινηματογράφου
Φεστιβάλ
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1983 Φεστιβάλ Βερολίνου 1984
Φεστιβάλ
Βαλένθια (Ισπανία) 1984 Φεστιβάλ Σαν Φρανσίσκο (ΗΠΑ) 1984 Φεστιβάλ Λος
Άντζελες
(ΗΠΑ) 1984 Φεστιβάλ Μόντρεαλ (Καναδάς) 1984 Φεστιβάλ Καΐρου (Αίγυπτος)
1984
Φεστιβάλ Μονπελιέ (Γαλλία) 1984 Φεστιβάλ Νέου Δελχί (Ινδία) 1985 Φεστιβάλ
Ιερουσαλήμ (Ισραήλ) 1985 Φεστιβάλ Σάο Πάολο (Βραζιλία) 1985
Διακρίσεις
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1983
Βραβείο καλύτερης ταινίας
Βραβείο ερμηνείας Α΄ ανδρικού ρόλου (Νίκος Καλογερόπουλος)
Βραβείο ερμηνείας Α΄ γυναικείου ρόλου (Σωτηρία Λεονάρδου)
Βραβείο ερμηνείας Β΄ γυναικείου ρόλου (Θέμις Μπαζάκα)
Ειδικό βραβείο μουσικής
Βραβεία Ποιότητας Υπουργείου Πολιτισμού 1983
Βραβείο ποιότητας ταινίας μεγάλου μήκους
Βραβείο σεναρίου
Βραβείο ερμηνείας Β΄ γυναικείου ρόλου (Θέμις Μπαζάκα)
Βραβείο μακιγιάζ
Βραβείο τεχνικών επιτεύξεων
Φεστιβάλ Βερολίνου 1984
"Αργυρή άρκτος"
Φεστιβάλ Βαλένθια (Ισπανία) 1984
Ειδικό βραβείο
Άλλες διακρίσεις
Ψηφίστηκε από την ΠΕΚΚ (Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου),
το 2006,
ως μια από τις δέκα καλύτερες ελληνικές ταινίες (7η θέση)
Ρεμπέτικο Soundtrack Remastered-2CD
Η πρώτη πλήρης επανέκδοση της μουσικής και των τραγουδιών της
ταινία του
Κώστα Φέρρη. Digital remastering το 2004. Περιλαμβάνει και
κάποια κομμάτια
που δεν υπήρχαν στην πρώτη κυκλοφορία το 1983.
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ
ΣΤΙΧΟΙ: ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΦΕΡΡΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
CD 1
ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΕΛΛΑΣ - ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ
ΤΣΙΦΤΕΤΕΛΙ ΧΙΤΖΑΣΚΑΡ - ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ - ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ
ΣΤΗΣ ΠΙΚΡΑΣ ΤΑ ΞΕΡΟΝΗΣΙΑ - ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ
ΣΤΟΥ ΘΩΜΑ - ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΓΓΟΣ, ΧΟΡΩΔΙΑ
ΧΑΣΑΠΙΚΟ 22 - ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ
ΚΑΙΓΟΜΑΙ, ΚΑΙΓΟΜΑΙ - ΣΩΤΗΡΙΑ ΛΕΟΝΑΡΔΟΥ, ΧΟΡΩΔΙΑ
ΧΟΡΑ - ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ
ΕΡΗΝΑΚΙ - ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΩΤΗΣ
CD 2
ΙΜΙΤΛΕΡΙΜ - ΧΟΡΩΔΙΑ
ΜΠΟΥΡΝΟΒΑΛΙΑ - ΣΩΤΗΡΙΑ ΛΕΟΝΑΡΔΟΥ, ΧΟΡΩΔΙΑ
ΧΑΣΑΠΙΚΟ 36 - ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ
ΕΜΕΝΑ ΛΟΓΙΑ ΜΗ ΜΟΥ ΛΕΣ - ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΓΓΟΣ
ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΑΛΗ - ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΓΓΟΣ, Κ. ΜΑΖΟΠΟΥΛΟΣ, Μ.
ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΤΑΚΗΣ
ΜΠΙΝΗΣ
ΤΟ ΔΙΧΤΥ - ΤΑΚΗΣ ΜΠΙΝΗΣ, ΧΟΡΩΔΙΑ
ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΕΛΛΑΣ - ΧΟΡΩΔΙΑ
ΣΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ - ΤΑΚΗΣ ΜΠΙΝΗΣ, ΧΟΡΩΔΙΑ
ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ - ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ
ΣΤΟΥ ΘΩΜΑ - ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ
01. Μπουρνοβαλιά (ΣωτηρίαΛεονάρδου)
http://www.youtube.com/watch?v=dlt4WR8bJco
02. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ
http://www.youtube.com/watch?v=ZvmraKAKvv0
03. Το δίχτυ
http://www.youtube.com/watch?v=FkK_nW4Xc0Q
04. Καίγομαι-Καίγομαι
http://www.youtube.com/watch?v=aXJQmTSptCc
05. Μάνα μου Ελλάς
http://www.youtube.com/watch?v=k8nLLqMibc8
06. Της αμύνης τα παιδιά
http://www.youtube.com/watch?v=T8XuSh0kue8
07. Στου Θωμά το μαγαζί
http://www.youtube.com/watch?v=uHgTFm391K4
Καλό Σαββατοκύριακο δε όλους!
Με εκτίμηση
Λάσπας Μιχάλης
