TU Delft kroont beste klimaat- en energiepublicatie
Een algoritme dat voor een hogere energieopbrengst van windparken zorgt én een
onderzoek waaruit blijkt dat niet alleen brandstofverbruik maar ook
seizoenseffecten een belangrijke rol spelen bij het optimaliseren van
vliegroutes en vlieghoogtes. Dit zijn – in één zin samengevat – de twee grote
winnende publicaties van de Beste Climate & Energy Paper Award. De
awardceremonie, die woensdag 15 maart plaatsvond op de TU Delft, stond volledig
in het teken van grote en kleine innovaties die een bijdrage leveren aan het
versnellen van de energietransitie en het beteugelen van klimaatverandering.
[cid:image001.jpg@01D9575B.DBEB9470]
Fotograaf: Roy Borghouts. Winnaars Maarten van den Broek (l) en Jin Maruhashi
(r)
Met zo’n duizend klimaat- en energiewetenschappers is TU Delft een van de
grootste onderzoeksinstituten in Europa op dit gebied. Dit geeft TU Delft de
slagkracht om met oplossingen te komen voor complexe en urgente
klimaatuitdagingen. In 2021 is besloten om hier optimaal gebruik van te maken
door de toewijzing van €22 miljoen voor het Climate Action
Programma<https://www.tudelft.nl/climate-action>. Daarnaast investeert TU Delft
nog eens €100 miljoen in het verduurzamen van de
campus<https://www.tudelft.nl/2022/tu-delft/honderd-miljoen-voor-verduurzamen-tu-delft-campus>.
En dan zijn nog duizenden studenten, promovendi en postdocs dankzij wie slimme
ideeën nog slimmer worden, en daarna slimme oplossingen. Twee van hen zijn
PhD’ers Jin Maruhashi en Maarten van den Broek, de winnaars van de Beste
Climate & Energy Paper Award.
Neurologisch machine learning model
Volgens Herman Russchenberg – klimaatonderzoeker én jurylid tijdens de Beste
Climate & Energy Paper Award – waren de klimaat- en energieoplossingen van de
acht finalisten net zo creatief en veelzijdig als dat het klimaatprobleem
veelkoppig is. Het klimaatverhaal van Jin Maruhashi stak er echter bovenuit.
‘Zoals het ingenieurs betaamt, willen we het klimaatprobleem eerst goed
begrijpen. Een mooi voorbeeld daarvan is het neurologisch machine learning
model van Jin waarmee je – op uitstekende wijze – het klimaateffect van de
luchtvaart in kaart kunt brengen. Met de kennis die Jins model ons oplevert,
hopen we bijvoorbeeld meer grip te krijgen op de rol van stikstofoxiden (NOx)
op de opwarming van de aarde.’
Energie-efficiënte
Kornelis Blok – hoogleraar Energiesysteemanalyse, coauteur van het meest
recente
IPCC-rapport<https://www.tudelft.nl/2022/tu-delft/onmiddellijke-versnelling-mondiale-klimaatactie-nodig-om-doel-15-graden-nog-te-kunnen-halen>
én eveneens jurylid – over het winnende energieonderzoek van Maarten van den
Broek: ‘Laten we voorop stellen dat er drie woorden héél erg belangrijk zijn:
versnellen, versnellen, versnellen. De wereld heeft slechts 20 – hooguit 30
jaar – om de energietransitie te versnellen en daarmee voor elkaar te boksen.
Dat is een erg korte tijd om het hele energiesysteem opnieuw te ontwikkelen.
Daarom moeten we uit alle windturbines die we installeren zoveel mogelijk
energie halen. En precies dááraan draagt het onderzoek van Maarten bij. Door
windturbines, ten opzichte van elkaar, “anders” te positioneren kun je de
efficiënte van de turbines aanzienlijk verhogen.’
Haast
Haast is geboden om de voor 2050 gestelde klimaatdoelen te halen, en het gaat
nog lang niet snel genoeg, vinden zowel Russchenberg als Blok. Russchenberg:
‘Het is dan ook heel erg belangrijk om steeds vaker de schijnwerpers te richten
op de kleinere en grotere oplossingen die klimaatactie en de energietransitie
aanwakkeren. Het uiteindelijke doel? Een schone en veilige toekomst voor
iedereen.’
===
De twee winnaars:
Beste Climate Paper – Klimaatneurowetenschappen voor de luchtvaart (Jin
Maruhashi)
Er is een kenniskloof als het gaat om klimaateffecten van de niet-CO2 uitstoot
van de luchtvaart. Jin Maruhashi onderzocht het effect van stikstofoxiden (NOx)
op de opwarming van de aarde, dat allesbehalve verwaarloosbaar is en vooralsnog
grote onzekerheden kent. Zijn gedetailleerde simulaties op wereldschaal
creëerden terabytes aan data. Om hier patronen in te vinden, voegde hij een
klimaat-opwarmende component toe aan een tot dan toe puur geometrisch machine
learning algoritme dat door neurowetenschappers wordt gebruikt om zenuwbanen in
de hersenen bloot te leggen. Zijn analyse toonde bijvoorbeeld aan dat
seizoenseffecten een belangrijke rol spelen en dat vliegroutes bij neerwaartse
atmosferische luchtstromen een kleinere bijdrage leveren aan het opwarmen van
de aarde. Dit onderzoek kan er uiteindelijk toe leiden dat niet alleen
brandstofverbruik maar ook het klimaateffect wordt meegenomen bij het
optimaliseren van vliegroutes en vlieghoogtes. Zijn volgende stap is om
dezelfde methodologie toe te passen op de nog-minder-begrepen klimaatimpact van
aerosolen.
Beste Energy Paper – Een optimaal kluitje van windturbines (Maarten van den
Broek)
De wind verandert voortdurend van kracht en richting. Daardoor komen
windturbines in elkaars “windschaduw” te staan, wat hun energieopbrengst
beperkt. Er is dus een grote behoefte aan het tegelijk en in real-time
optimaliseren van de stand van alle turbines in een windpark als geheel.
Maarten van den Broek ontwikkelde een algoritme dat dicht bij de fysica van
windwervelingen blijft en toch heel snel is. Het is zowel geschikt om de rotor
te sturen, zodat de schaduw zich verplaatst, als om de stand van individuele
rotorbladen bij te stellen. Onder ideale statische omstandigheden kan dit een
paar tot tientallen procenten hogere energieopbrengst opleveren. Over een heel
jaar, waarin de wind continu fluctueert, is het misschien evenveel als een
extra windmolen op een park. Groot voordeel is dat het (uiteindelijke)
algoritme, omdat het van de fysica uitgaat, direct op alle windparken toegepast
kan worden. Genoeg interesse dus van grote energiebedrijven.
Meer informatie
Lees
hier<https://www.tudelft.nl/stories/articles/klimaatneurowetenschappen-voor-de-luchtvaart>
de Story of Science over de publicatie van Jin.
Lees
hier<https://www.tudelft.nl/stories/articles/een-optimaal-kluitje-van-windturbines>
Story of Science over de publicatie van Maarten.
Contact
Wilt u Jin Maruhashi of Maarten van den Broek interviewen, of wilt u meer weten
over de Delftse klimaat- en energieambities? Neem dan gerust contact op met:
Inge Snijder, Wetenschapsvoorlichter Climate & Energy, +31 (0)6 14759517,
I.Snijder@xxxxxxxxxx<mailto:I.Snijder@xxxxxxxxxx>