[PWC-MEDIA] Persbericht NWO: Genetisch onderzoek legt bloemvorm op tekentafel
- From: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
- To: "NWO_NIEUWS" <NWO_Nieuws@xxxxxx>
- Date: Thu, 22 Mar 2012 10:25:31 +0100
Dit bericht staat online op: http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8SMBK9
22 maart 2012
Genetisch onderzoek legt bloemvorm op tekentafel
Bloemen zoals de zonnebloem en gerbera bestaan uit twee typen bloemetjes: lint-
en buisbloemen. NWO-onderzoeker Anneke Rijpkema ontdekte de genen die de
verdeling tussen deze twee voor hun rekening nemen. Dit onderzoeksresultaat
werpt licht op de evolutie van deze bloemvorm en is mogelijk toepasbaar in de
landbouw.
De natuur kent twee belangrijke bloemvormen: enkelvoudig en samengesteld. Een
enkelvoudige bloem zoals een orchidee is precies wat het lijkt, namelijk één
bloem. Een samengestelde bloem neemt de toeschouwer in de maling. Hij bestaat
uit honderden individuele bloemetjes. Bijvoorbeeld bij de zonnebloem staan
langs de rand steriele lintbloemen, die eruit zien als bloemblaadjes. In het
hart zitten de meer compacte buisbloemen, die zorgen voor de zaadproductie.
Onderzoekster Anneke Rijpkema zocht uit waar die verschillende bloemvormen
vandaan komen.
Actieve genen
Rijpkema ontdekte in de gerbera en zonnebloem – beide samengestelde bloemen –
verschillen in activiteit tussen de CYC-genen. Deze genen staan bekend om het
regelen van de symmetrie van bloemvormen. Ze werden ongeveer tien jaar geleden
ontdekt. Het leeuwenbekje, dat voor de eerste studies model stond, heeft twee
CYC-genen. Asterachtigen zoals de gerbera en zonnebloem, hebben er tien. De
studie van Rijpkema onthulde een groepje CYC-genen dat veel actiever is in de
lintbloemen dan in de buisbloemen. Zelfs bij heel jonge bloemen, wanneer het
verschil tussen beide bloemvormen nog niet zichtbaar is. Dit wijst erop dat
deze genen belangrijk zijn voor de bloemdifferentiatie.
Nieuwe functie
Op grond van haar bevindingen denkt Rijpkema dat de CYC-genen gedurende de
evolutie in asterachtigen een nieuwe functie hebben gekregen. Ze bepalen waar
welk bloemetje komt. Natuurlijke variaties in de genen hebben geleid tot een
grote diversiteit in de asterfamilie, een van de grootste families van het
plantenrijk. Insecten zijn dol op de bloemen, want ze bestuiven ze veelvuldig.
‘De CYC-genen hebben de asters naar een hoger niveau getild’, aldus Rijpkema.
Bloemen ontwerpen
Zonnebloemen en gerbera’s zijn belangrijke sierbloemen. En zonnebloemen zijn
ook nog eens belangrijk voor de opbrengst van plantaardige oliën. Kan de vondst
van Rijpkema leiden tot het ‘ontwerpen’ van zonnebloemen met meer zaden of nog
mooiere gerbera’s? De onderzoekster is voorzichtig, maar positief. ‘Misschien
zou dat kunnen met behulp van genetische modificatie. Veredeling ligt echter
meer voor de hand. We weten nu naar welke genen we moeten kijken om een
bepaalde bloemvorm te krijgen. Met de selectie van natuurlijke of kunstmatige
mutaties moet het ontwerpen van bloemen mogelijk zijn.’ Zelf heeft de
onderzoekster de stap naar veredeling al gemaakt. Ze werkt nu voor het bedrijf
Rijk Zwaan dat nieuwe groenterassen ontwikkelt.
Rubicon
Een artikel van Rijpkema over haar onderzoek verschijnt donderdag 22 maart in
het wetenschappelijk tijdschrift Molecular Biology and Evolution. Haar
onderzoek voerde ze uit aan de Universiteit van Helsinki. NWO financierde het
onderzoek met een Rubicon. Rubicon biedt recent gepromoveerde Nederlandse
wetenschappers de mogelijkheid ervaring op te doen aan een buitenlands
topinstituut voor maximaal twee jaar.
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is met een
budget van ruim 500 miljoen euro per jaar een van de grootste
wetenschapsfinanciers in Nederland. NWO stimuleert kwaliteit en vernieuwing in
de wetenschap door het beste onderzoek te selecteren en te financieren. NWO
beheert onderzoeksinstituten van (inter)nationaal belang, geeft mede richting
aan het wetenschappelijk onderzoek in Nederland en brengt wetenschap en
maatschappij dichter bij elkaar. Onderzoeksvoorstellen worden beoordeeld en
geselecteerd door vooraanstaande wetenschappers uit binnen- en buitenland.
Dankzij financiering van NWO kunnen meer dan vijfduizend wetenschappers
onderzoek doen.
---
Meer informatie:
- NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie
- t.: +31 (0)70 344 07 41, voorlichting@xxxxxx
12-17
---
Perslijst: aanmelden
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?OpenDocument> | afmelden
<http://www.nwo.nl/interact.nsf/pages/NWOA_78BDC3?opendocument&subfrm=Cancel>
Adreswijzigingen doorgeven via: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Afdeling Voorlichting en Communicatie
Postbus 93138
2509 AC Den Haag
Persvoorlichters: nwo_nieuws@xxxxxx <mailto:nwo_nieuws@xxxxxx>
t.: +31 (0)70 344 07 29 (ook buiten kantooruren bereikbaar)
Other related posts:
- » [PWC-MEDIA] Persbericht NWO: Genetisch onderzoek legt bloemvorm op tekentafel - NWO_NIEUWS
