[PWC-MEDIA] Persbericht: Groningse koolstofdatering geeft debat over prehistorische grottekeningen nieuwe impuls

From: "Communicatie RUG" <communicatie@xxxxxx>
To: <"Undisclosed-Recipient:;"@freelists.org>
Date: Tue, 10 May 2011 12:34:43 +0200
Persbericht Rijksuniversiteit Groningen

       



       

      Persbericht

      Rijksuniversiteit Groningen / nummer 67 / 20 mei 2011

       

      Groningse koolstofdatering geeft debat over prehistorische grottekeningen 
nieuwe impuls
       

      In 1994 ontdekte de Franse speleoloog Jean-Marie Chauvet in een grot bij 
Vallon-Pont d'Arc (Ardèche) een verborgen kamer waarvan de wanden bedekt waren 
met tekeningen van dieren. Prachtige prehistorische grotschilderingen, maar 
toen ze gedateerd werden, ontstond er een verhitte discussie tussen archeologen.

       

      Koolstofdatering van de houtskooltekeningen door een Frans 
onderzoekslaboratorium wees namelijk uit dat de afbeeldingen ongeveer 30.000 
tot 32.000 oud moesten zijn; daarmee zijn het de oudst bekende 
grotschilderingen, tweemaal zo oud als de tekeningen in de beroemde grot van 
Lascaux.

       

      Verfijnde stijl
      'Onmogelijk,' stelde Paul Pettitt, een befaamde Britse specialist op het 
gebied van grottekeningen, die verbonden is aan de University of Sheffield. De 
zeer verfijnde stijl van tekenen wijst er volgens hem onmiskenbaar op dat de 
tekeningen van veel recentere datum moeten zijn. Anders is het, aldus Pettitt, 
alsof je claimt dat je 'een Renaissance schilderij in een Romeinse villa' hebt 
aangetroffen.

       

      Houtskool
      Een uitgebreid onderzoek in 2001 (Nature, DOI: 10.1038/35097160) dat de 
eerdere Franse datering bevestigde, liet Pettitt niet van standpunt veranderen. 

      En ook een onderzoek naar houtskool, gevonden bij resten van vuurtjes in 
de grot, hoogst waarschijnlijk gebruikt om de tekeningen te maken, overtuigde 
hem niet. De datering, die werd uitgevoerd door prof.dr.ir. Hans van der Plicht 
in het 14C-laboratorium van de Rijksuniversiteit Groningen, kwam ook uit op een 
ouderdom van 30.000 jaar.

      'Pettitt stelt echter dat de ouderdom van de houtskool niets zegt over de 
ouderdom van de tekeningen,' licht de Groningse dateringsexpert de mening van 
zijn Engelse collega toe. 'En daar zit wat in; je zou er natuurlijk op dit 
moment nog steeds een tekening mee kunnen maken.'

       

      Holenbeer
      In een nieuwe poging om het pleit te beslechten heeft de Franse 
paleogeneticus Jean-Marc Elalouf een onderzoek uitgevoerd naar de botten van 
holenberen die zijn gevonden in de Chauvet-Pont d'Arc grot en een grot bij het 
nabijgelegen Deux-Ouvertures. Ook aan dit onderzoek, dat  binnenkort 
gepubliceerd wordt in de Journal of Archaelogical Science (nu al online, DOI: 
10.1016/j.jas.2011.03.033), werkte de Groningse fysicus Van der Plicht mee. 

      Naast afbeeldingen van holenberen op de grotwanden zijn er tal van botten 
van deze reeds lang uitgestorven berensoort in de Chauvet-Pont d'Arc grot 
aangetroffen. Sterker nog, de bodem ligt er mee bezaaid. Elalouf liet de 
ouderdom van een aantal van die overblijfselen in Groningen met de 14C-methode 
onderzoeken. Daarnaast werd mitochondriaal DNA uit de botten geanalyseerd. 

       

      Het DNA-materiaal bleek weinig biologische variatie te vertonen - wat 
suggeert dat de populatie klein, en dus kwetsbaar, was - en  de14C-datering 
laat zien dat overblijfselen van de holenberen 37.000 tot 29.000 jaar oud zijn.

       

      Scepsis blijft
      Ondanks deze nieuwe aanwijzingen blijft Pettitt sceptisch. Hij noemt het 
onderzoek volgens het populair wetenschappelijk tijdschrift New Scientist 
'sloppy' en vraagt zich af of de getekende beren wel holenberen zijn, of 
misschien toch gewone bruine beren die nog heel lang in het gebied voorkwamen 
nadat de holenbeer daar was uitgestorven.

      Elalouf  stelt daar tegenover dat het laatste argument niet opgaat, omdat 
de twee soorten gemakkelijk kunnen worden onderscheiden aan de vorm van de kop. 
De grottekeningen beelden duidelijk holenberen af – een stelling die door op 
dit gebied deskundige biologen wordt bevestigd.

       

      'En dan is er nog iets anders,' zegt Van der Plicht, die in het kader van 
het onderzoek de voor het publiek hermetisch afgesloten grot bezocht. 'Een van 
de tekeningen van een holenbeer is bekrast met een holenbeerklauw. Je zou 
zeggen, dat kan alleen maar door zo'n beer zelf zijn gedaan.'

      Hoewel sluitend bewijs moeilijk is te geven, stapelen de aanwijzingen 
zich op, meent Van der Plicht. Volgens hem nadert het punt waarop 'de harde 
natuurwetenschapplijke methode voor datering van archeologische vonsten een 
omslag in het denken van de archeologen noodzakelijk maakt. En dat zou niet 
voor de eerste keer zijn.'

       

      Noot voor de pers
      Meer informatie: prof.dr.ir. Hans van de Plicht, tel. 050-363 4730, 
e-mail: j.van.der.plicht@xxxxxx 


--------------------------------------------------------------------------

      Redactie

      Afdeling Communicatie / Postbus 72, 9700 AB Groningen / 050-363 44 44 / 
communicatie@xxxxxx / www.rug.nl

        

       

      Afmelden Persberichten

      E-mail: communicatie@xxxxxx 

       

      Rijksuniversiteit Groningen

      De Rijksuniversiteit Groningen behoort tot de top van de Europese 
research-universiteiten en is internationaal georiënteerd. De universiteit is 
maatschappelijk actief en voelt zich betrokken bij haar omgeving. Talent, 
ambitie en prestatie van de 27.000 studenten en 5.500 medewerkers worden waar 
mogelijk gehonoreerd.
Attachment: image006.jpg
Description: JPEG image
[PWC-MEDIA] Persbericht: Groningse koolstofdatering geeft debat over prehistorische grottekeningen nieuwe impuls

Other related posts:
