Dit persbericht staat ook op:
http://www.astronomie.nl/#!/actueel/nieuws/_detail/gli/reuzenringen-exoplaneet-draaien-verkeerde-kant-op/
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
11 oktober 2016
Reuzenringen rond exoplaneet draaien de verkeerde kant op
Leidse onderzoekers die eerder betrokken waren bij de ontdekking van een
exoplaneet met enorme ringen hebben nu berekend dat die reuzenringen meer
dan 100.000 jaar kunnen blijven bestaan. Tenminste, als de ringen tegen de
draairichting bewegen van de planeet rond de ster. Ze publiceren hun
bevindingen binnenkort in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
De Leidse onderzoekers Steven Rieder (nu werkzaam in Japan) en Matthew
Kenworthy bestudeerden de ster J1407. Deze jonge zonachtige ster liet in
2007 een vreemde serie verduisteringen zien. In 2015 kwamen de onderzoekers
met een verklaring voor die verduisteringen. Er zou een planeet rond de
ster draaien met een reusachtig ringenstelsel dat meer dan honderd keer zo
groot was als het ringenstelsel van Saturnus.
Nu, in 2016, hebben de onderzoekers met simulaties gekeken of het enorme
ringenstelsel stand kan houden. Sommige critici hadden vooraf namelijk het
vermoeden van niet. De exoplaneet met de reuzenringen draait namelijk in
een heel excentrische baan rond zijn ster. Daardoor krijgt de planeet
dichtbij de ster te maken met zwaartekrachtsinvloeden die de ringen uit
elkaar zouden kunnen trekken.
De onderzoekers hebben nu met simulaties laten zien dat het systeem stabiel
is en in ieder geval meer dan 10.000 omlopen van 11 jaar kan blijven
bestaan. Volgens eerste auteur Steven Rieder komt er nog wel een 'maar' bij
kijken: "Alleen als de ringen tegengesteld draaien aan draairichting van de
planeet rond de ster, is het systeem stabiel."
Ringen die een andere kant opdraaien (retrograde ringen), zijn niet echt
gebruikelijk. De onderzoekers vermoeden dan ook dat er bij de exoplaneet
een catastrofe heeft plaatsgevonden die ertoe leidde dat de ringen (of de
planeet) de 'verkeerde kant' op gingen draaien.
Rieder: "Het is misschien wat vergezocht: enorme ringen die in
tegengestelde richting draaien. Maar we hebben nu berekend dat een
'normaal' ringensysteem niet kan blijven bestaan."
De sterverduisteringen zouden ook nog door een vrij door de ruimte zwevend
object veroorzaakt kunnen zijn. "Maar de kans daarop is miniem," zegt
Rieder. "Net als de mogelijkheid dat de omloopsnelheid, gemeten bij eerdere
waarnemingen, niet zou kloppen. Dat zou erg vreemd zijn, want die metingen
zijn juist zeer nauwkeurig."
Met toekomstig onderzoek willen de astronomen nagaan hoe de ringstructuur
zich kon vormen en hoe deze in de tijd verandert.
E I N D E P E R S B E R I C H T
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie
Contact: Matthew Kenworthy (Sterrewacht Leiden, Universiteit Leiden)
Tel: 071 527 8455
Mobiel: 06 417 20 331
E-mail: kenworthy@xxxxxxxxxxxxxxxxxx
Webpagina: http://home.strw.leidenuniv.nl/~kenworthy/
Twitter: https://twitter.com/mattkenworthy
Contact: Steven Rieder (RIKEN Advanced Institute for Computational Science,
Kobe, Japan)
Tel: +81 80 8904 5155 (Japan, 8 uur later dan in Nederland)
E-mail: steven@xxxxxxxxx
Webpagina: http://stevenrieder.com/
Twitter: https://twitter.com/rieder
Artikel: Constraints on the size and dynamics of the J1407b ring system,
Steven Rieder and Matthew A. Kenworthy, geaccepteerd voor publicatie in
Astronomy & Astrophysics.
https://arxiv.org/abs/1609.08485 ;(gratis preprint)
Beeld: Reuzenringen
De ringen rond J1407b zijn zo groot dat we ze in de schemering zouden
kunnen zien vanaf de aarde, als ze rond de planeet Saturnus zouden zijn
geplaatst. De ringen zijn hier te zien boven de Oude Leidse Sterrewacht.
Credit: M. Kenworthy / Universiteit Leiden
http://www.astronomie.nl/media/medialibrary/2015/01/Afb.2.jpg
Video: Alleen als de reuzenringen van een exoplaneet de verkeerde kant op
draaien, blijven ze intact
In de linker simulatie draaien de ringen om de planeet tegengesteld aan hoe
de planeet rond de ster beweegt. Op het moment dat de planeet in de buurt
van de ster komt (in de animatie beweegt de ster van linksboven naar
rechtsonder), blijven de ringen intact. In de rechter simulatie draaien de
ringen in dezelfde richting als hoe de planeet rond de ster beweegt. Als de
planeet nu in de buurt van de ster komt, wordt het ringensysteem uit elkaar
gerukt.
Credit: Steven Rieder
https://vimeo.com/184968413
Video van de 'zonsverduistering' door de ringen:
https://vimeo.com/117757625
Diverse afbeeldingen in hoge resolutie:
http://home.strw.leidenuniv.nl/~kenworthy/j1407_exorings
Opgemaakt persbericht op www.astronomie.nl
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Met vriendelijke groet,
Marieke Baan en David Redeker
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
NOVA Informatie Centrum
Science Park 904
1098 XH Amsterdam
vast: 020 - 525 7480
Marieke mobiel: 06 - 14 322 627
David mobiel: 06 - 44 588 969
h.m.baan@xxxxxx
d.redeker@xxxxxx
www.astronomie.nl
_______________________________________________
NOVA-perslijst2 mailing list
NOVA-perslijst2@xxxxxxxxxxx
https://list.uva.nl/mailman/listinfo/nova-perslijst2
