Parasjat Wajisjlach
Over verwrongen spieren en drukfouten
In deze parasja lezen we over het gevecht van aartsvader Jacov met de engel, welke door de verklaarders geidentificeerd wordt als de engel van Esav. Jacov wint het gevecht maar komt er gewond uit met een verwrongen heupspier.
Naar aanleiding van dit gevecht en dit lichamelijk letsel geeft de tora ons het verbod om de heupspier van de dieren die we slachten te eten. Deze spier heet de 'Gied Hanashe' en moet na het slachten verwijderd worden door een expert.
Er zijn vele verschillende redenen die onze verklaarders geven voor dit verbod. Tosfot menen dat dit is als herinnering aan de overwinning van Jacov op de engel, de Toer leert hierit dat we ons verre moeten houden van zaken waaronze voorvaderen schade door ondervonden. De Chezkoeni ziet dit als een straf omdat Jacov alleen gelaten was zonder begeleiders terwijl Rabbi Elazar Harofee in zijn boek Ma'asee Hasjem de theorie brengt dat de engel het verkoop contract van het eerstegeborene recht van Jacov wilde afpakken. Deze had dit contract aan zijn been gebonden zoals dat in die tijd gebruikelijk was (zie bijvoorbeeld Bava Batra 8A). Sefer Hachinoech tenslotte ziet het als een teken van hoop dat zelfs in moeilijke tijden als we alleen tegen een machtige vijand moeten vechten, we toch zullen overwinnen. Sefer hachinoech geeft, zoals bij alle mitswot ook de indicatie wie verplicht zijn deze mitswa te houden en bij de Gied Hanasje zijn dat zowel mannen als vrouwen.
De Gaon Rabbi Jonatan Aibshitz schrijft in zijn boek Karti Oepalti dat er in zijn tijd een grote geleerde was die verantwoordelijk was voor het verwijderen van de Gied Hanasje. Maar deze man maakte de fout om de verkeerde spier als verboden te verklaren. Hij verkondigde zijn mening in vele asjkenazische gemeentes en keurde de niet-kosjere spier kosjer terwijl hij een kosjere spier verwijderde uit het vlees. Uiteindelijk kwam hij in Praag uit bij Harav Aibshitz welke hem de les wees en liet zien dat de spier die deze man als Gied Hanasje idetificeerde alleen bij
mannetjes voorkwam en niet bij vrouwtjes. Harav Aibshitz beindigd zijn verhaal in Karti Oepalti met de woorden: 'Hierna liet ik hem het boek SA'MAG zien (Sefer Mitswot Gadol) waarin staat dat de verwrongen spier het zelfde is voor mannen en vrouwen waardoor ik hem het zwijgen kon opleggen'.
Toen het boek Karti Oepalti uitkwam wist geen van de rabbijnen raad met deze zin. Want wat in SA'MAG staat heeft betrekking op het feit dat zowel mannen als vrouwen deze mitswa moeten houden, niet dat de spier in zowel mannetjes dieren als vrouwtjes voorkomt! Dus de redenatie van Harav Aibshitz was volledig ongegrond. Of niet?
Het was de Baal Misjmeret Sjalom die het probleem oploste. Hij liet zien dat het hier ging om een drukfout in Karti Oepalti. In plaats van SA'MAG had er SA'HAG moeten staan (Sefer Hilchot Gedolot). Daar staan inderdaad dat de verwrongen spier voorkomt in zowel mannelijke als vrouwlijke dieren.
Was dit werkelijk wat Harav Aibshitz bedoelde? Jawel want als we kijken in het handgeschreven dokument van Harav Aibshitz, zien we dat hij het hier gecorrigeerd heeft.
Sjabbat sjalom
Avraham Roos
PS bovenstaande gebaseerd op 'Hatora WeHamitswot' van Harav Stern
--
"When one teaches, two learn"
Robert Heinlein (American science-fiction writer,1907-1988)
