Sjabbat Parasjat Besjallach
Sjabbat Sjiera
15/1/2011 10 Sjewat
· Het is gebruikelijk deze vrijdag voor het begin van Sjabbat Sjiera brood te verspreiden voor de vogeltjes.
· Deze donderdag is Toe Bisjwat.
In deze parasja lezen we over de doortocht door de zee en het vreugdelied dat Mosje en het volk zong ("Az jasjier Mosje Oewenee Jisrael"). In de haftara van deze week lezen we over een ander overwinningslied, namelijk dat van de profetes Dewora.
Het verhaal over Dewora vinden we in het boek Sjoftiem welke vertelt over de vroege periode van het Joode Volk in Israel nadat Jehosjoea overleden is en voordat Sjaoel de eerste koning van Israel werd. Het volk was in voortdurende strijd met agressieve omliggende volkeren waaronder de Kanaanieten. Het was een omstreden periode zonder nationale eenheid en zonder religieuze authoriteit. "En in die dagen deed ieder wat juist was in zijn ogen". Maar G-d liet Zijn volk niet alleen en zond voor iedere generatie een verlosser welke voor het volk vocht en de de vijanden versloeg. Dit waren de Sjoftiem. De bekendste Sjoftiem waren Gidon, Jiftach, Sjimsjon en Dewora.
Mijn 10-jarige middelste zoon, Elchai, houdt heel erg van geschiedenis. Een tijdje geleden vroeg hij mij om hem geschiedenis lessen te geven. Ik vroeg hem welke periode hij wilde leren en of hij in Joodse of niet-Joodse geschiedenis geinteresserd was. Hij zei dat hij alles wilde weten van het begin tot het eind, Joodse en niet-Joods.... Zo zit ik regelmatig geschiedenis lessen voor te bereiden waarbij ik probeer de Joodse geschiedenis aan te vullen met wat er gedurende die periode in de niet-Joodse geschiedenis gebeurde. Zo ontdekte ik dat Hillel leefde ten tijde van Pompeus, dat de Grote Muur van China gebouwd werd ten tijde van Jehuda Hamakkabie, dat zowel Confucius en Boedha leefden ten tijde van de vernieteging van de eerste tempel, dat de profeet Amos in principe deel had kunnen nemen aan de eerste Olympiade en dat de legendarische Griekse schrijver/ dichter Homerus ongeveer leefde ten tijde van de legendarische Joodse schrijver/ dichter en tweede koning van Israel David.
In het bijzonder de Griekse legendes waarover Homerus vertelt zijn leuk om te vergelijken met wat er in die periode gebeurde in Israel. Zo vertelt hij over de held Hercules welke volgens de legende leefde ongeveer ten tijde van onze profeet en held Sjimsjon. Sjimsjon is een wat vreemde Joodse held omdat de nadruk bij hem op zijn lichamelijke kracht ons onJoods in de oren klinkt en de vergelijking met Hercules is interessant. Maar nog interessanter is dat ook de profetes Dewora ongeveer in de zelfde tijd dat deze leefde oud-Griekse tegenhangers blijkt te hebben. Want zoals Sjimsjon buitenissig is in zijn lichamelijke uitstraling, zo is Dewora buitenissig in haar "vrouw" zijn. Wie de Joodse geschiedenis geleerd heeft en vaak over haar gehoord heeft is er zo aan gewend dat dit geen vragen oproept maar denk er eens over na: Welke andere vrouw in die periode heeft zoveel invloed dat ze legergeneraals de les kan leren en voor kan gaan in de oorlog?! Tegenwoordig zijn we hier misschien meer aan gewend maar in DIE periode? Het enige voorbeeld hiervan ken ik wederop uit de geschriften van Homerus en ziehier de verassing, wederom geplaatst in de geschiedenis exact ten tijde van Dewora: de Griekse Amazones, een paardrijdend volk van vrouwen welke oorlogen voerde en gevreest werden.
Ik weet niet of al dit toevallig is maar vond het wel interessant. Ik wil besluiten met nog iets opmerkelijks. Dewora's oorlog tegen de Kenaanieten vond plaats bij de berg Tabor en de vlakte erom heen. Dewora droeg de Joodse generaal Barak op om het leger van Sisera na te jagen en de wielen van legerwagens raakten vast in de modder op de vlakte en werden zo onbruikbaar wat de overwinning bewerkstelligde.
We horen weleens dat wie niet leert van de geschiedenis verdoemd is om deze te herhalen. Dit gebeurde in 1799 tijdens de slag om de berg Tabor tussen het legers van Napoleon en de Turken. Deze laatsten verloren hopeloos toen ze vast kwamen te zitten en zelfs verdronken op die zelfde vlakte waarop het leger van Sisera vastzat daar deze was ondergelopen door de wateren van de Kisjon.
Zo zien we hoe geschiedenis vol zit met paralellen. Blijft me slechts over om te hopen dat die grote hoeveelheid regen die blijkbaar ten tijde van Dewora en in 1799 vielen om de Kisjon zo te laten opzwellen ook snel weer in Israel zullen vallen. Iets minder in Australie, iets meer hier zou ons zeker wederop tot vreugdelied voor G-d laten uitzingen zodat deze sjabbat zelfs nog meer tot Sjabbat Sjiera zal worden,.
Sjabbat Sjalom,
Avraham Roos
