[openyourmind] Πασχα
- From: "GIORGOS SYMEONIDIS" <pontios22@xxxxxxxxx>
- To: <openyourmind@xxxxxxxxxxxxx>
- Date: Mon, 18 Apr 2011 10:14:13 +0300
Πάσχα ονομάζεται η μεγάλη γιορτή του ιουδαϊσμού η οποία καθιερώθηκε ως ανάμνηση
της Εξόδου, που ελευθέρωσε τους Εβραίους από την αιγυπτιακή δουλεία.[1]
Μεταγενέστερα υιοθετήθηκε ως εορτασμός από τους Χριστιανούς αναφορικά με τον
θυσιαστικό θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού.[2]
Το γεγονός της απελευθέρωσης αυτής συνέβη με μια σειρά θεϊκών προνοιακών
παρεμβάσεων, από τις οποίες η σημαντικότερη εκδηλώνεται τη νύχτα κατά την οποία
θα εξολοθρεύονταν τα πρωτότοκα των ανθρώπων και των ζώων των Αιγυπτίων, ενώ τα
σπίτια των Εβραίων θα προστατεύονταν αφού οι πόρτες τους είχαν σημαδευτεί με το
αίμα του αρνιού που είχαν θυσιάσει.[3]
Πίνακας περιεχομένων
[Απόκρυψη]
a.. 1 Προέλευση
b.. 2 Χριστιανικό Πάσχα
a.. 2.1 Ιστορία του εορτασμού της Ανάστασης
b.. 2.2 Λαογραφία
c.. 3 Υποσημειώσεις
d.. 4 Βιβλιογραφία
e.. 5 Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία] Προέλευση
O όρος Πάσχα προέρχεται από το αραμαϊκό πασ'ά και το εβραϊκό πέσαχ. Κάποιοι
μελετητές έχουν προτείνει ως προέλευση του εβραϊκού όρου ξένη ετυμολογία, όπως
η ασσυριακή πασαχού (πραύνω) ή η αιγυπτιακή πασ' (ανάμνηση) ή πεσάχ (πλήγμα).
Ορισμένοι ερευνητές ανιχνεύουν τις αρχές των εορταστικών εκδηλώσεων του πάσχα
σε χαναανιτικές γιορτές που σχετίζονται με την συγκομιδή κριθαριού την άνοιξη.
Άλλοι μελετητές θεωρούν ότι η ρίζα του Πάσχα βρίσκεται σε γιορτές και
ιεροτελεστίες της άνοιξης της προ-ισραηλιτικής εποχής με την έννοια των
ποιμένων που υποβάλλουν αίτημα στο θεό για την προστασία του κοπαδιού τους.[4]
Εντούτοις, αυτές οι υποθέσεις δεν θεωρούνται επαρκώς τεκμηριωμένες.
Πάντως, η Βίβλος συσχετίζει το πέσαχ με το ρήμα πασάχ πού σημαίνει είτε
χωλαίνω, είτε εκτελώ τελετουργικό χορό γύρω από τη θυσία (Γ' Βασ. 18:21,26),
είτε, μεταφορικά, "ξεφεύγω", "προσπερνώ", "απαλλάσσω". Το Πάσχα, είναι η
προσπέραση του αγγέλου του Θεού πάνω από τα σπίτια των Ισραηλιτών, ενώ έπληττε
με θάνατο τα πρωτότοκα αγόρια των σπιτιών των Αιγυπτίων.[5]
Σύμφωνα με τις Εβραϊκές Γραφές, το Πάσχα αποτελούσε ανάμνηση της εξόδου από την
δουλεία της Αιγύπτου υπό την ηγεσία του Μωυσή μέσω θεϊκής παρέμβασης. Το Πάσχα
αποτελούσε οικογενειακή εορτή. Εορταζόταν νύχτα, στην πανσέληνο της εαρινής
ισημερίας, την 14η του μήνα Αβίβ (που ονομάστηκε Νισάν μετά την Βαβυλωνιακή
εξορία) με προσφορά στο νεαρού ζώου, χρονιάρικου, για να ευλογηθεί από το Θεό
όλο το κοπάδι. Το σφάγιο ήταν αρνί ή κατσίκι, αρσενικό και αρτιμελές (Εξ.
12:3-6), δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο του (Έξ. 12:46, Αρ. 9:12) ενώ το
αίμα του ως ένδειξη προστασίας, το έβαζαν στην είσοδο κάθε σπιτιού (Εξ.
12:7,22). Οι μετέχοντες στο δείπνο ήταν ντυμένοι, έτοιμοι για ταξίδι (Έξ.
12:8-11).
Αυτά τα στοιχεία νομαδικής, οικογενειακής ζωής μας δείχνουν μια πολύ παλαιότερη
προέλευση του Πάσχα, που θα μπορούσε να είναι η θυσία που ζήτησαν οι Ισραηλίτες
από τον Φαραώ να πάνε να γιορτάσουν στην έρημο (Έξ. 3:18, 5:1 εξ). Παρ' όλα
αυτά όμως, η έξοδος από την Αίγυπτο έδωσε στο Πάσχα την οριστική του σημασία.
Το αναμνηστικό γεύμα του ιουδαϊκού Πάσχα, το οποίο περιλαμβάνει άζυμο ψωμί και
κρασί, ονομάζεται Σεντέρ.
[Επεξεργασία] Χριστιανικό Πάσχα
Τρεις ημέρες μετά το θάνατό του
ο Χριστός αναστήθηκε
Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς Λαμπρή, και ειδικότερα η
Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή του
χριστιανικού εκκλησιαστικού έτους.[6] Γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την
πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη
συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και
κατά το Γρηγοριανό στην Ρωμαιοκαθολική. Γιορτάζεται η ανάσταση του Ιησού
Χριστού που πιστεύεται ότι έγινε το 33 μ.Χ.
Με τον όρο Ανάσταση αναφερόμαστε είτε στην εβδομάδα της Ανάστασης μέχρι το
Σάββατο της Διακαινησίμου, είτε στην περίοδο των 50 ημερών που ακολουθούν την
εορτή της Ανάστασης, όπου και η καλούμενη τελευταία ημέρα (αριθμητικά)
Πεντηκοστή.
Η εορτή της Ανάστασης του Ιησού Χριστού, λόγω της σπουδαιότητός της, επηρεάζει
το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τόσο 40 ημέρες πριν από αυτό (Μεγάλη
Τεσσαρακοστή, Τριώδιο) όσο και 50 ημέρες μετά (περίοδος Πεντηκοσταρίου). Οι
ακολουθίες που τελούνται τότε έχουν αρχαιοπρέπεια (ανάγονται στους πρώτους
αιώνες του Χριστιανισμού όπως η αφή του Αγίου Φωτός), κατάνυξη και λαμπρότητα,
και περιγράφονται λεπτομερώς στο τυπικό της Εκκλησίας.
[Επεξεργασία] Ιστορία του εορτασμού της Ανάστασης
Στην Καινή Διαθήκη, δεν καταγράφονται πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που
τηρούσαν την εορτή της Ανάστασης τα μέλη της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας.[7]
Έτσι, μεταγενέστεροι Χριστιανοί άρχισαν να επιχειρηματολογούν όσον αφορά τις
πρακτικές των πρώτων Χριστιανών. Η πρώτη «πασχάλια έριδα» σχετικά με τον ετήσιο
εορτασμό του χριστιανικού Πάσχα, δηλαδή της Ανάστασης, εμφανίστηκε κατά το 2ο
αιώνα. Οι εκκλησίες της Μικράς Ασίας ακολουθούσαν την αρχαία ιωάννεια
«τεσσαρεσκαιδεκατική» πρακτική, τηρώντας σε ετήσια βάση τον "Μυστικό Δείπνο"
-ορθότερα, το αναμνηστικό «Δείπνο του Κυρίου»[8]- την ίδια ημερομηνία με το
Πάσχα των Εβραίων. Αυτό σήμαινε ότι εορταζόταν το Πάσχα την ημέρα που
αντιστοιχούσε στις 14 του ιουδαϊκού μήνα Νισάν, ανεξαρτήτως από το αν αυτή η
ημέρα συνέπιπτε να είναι Κυριακή (η οποία ονομαζόταν τότε «Ημέρα του
Ήλιου»).[9] Οι αντίπαλοί τους επιχειρηματολογούσαν υπέρ της άποψης ότι την
Ανάσταση θα έπρεπε να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά το ιουδαϊκό Πάσχα. Η
διαμάχη συνέχισε να εντείνεται ως το δεύτερο μέρος του 2ου αιώνα, με την
πλειονότητα των εκκλησιών να προσκολλούνται στην άποψη της τήρησης της
Ανάστασης την Κυριακή. Εντούτοις, οι εκκλησιαστικές διαμάχες που αφορούσαν την
ημερομηνία του εορτασμού του Πάσχα δεν έπαψαν κατά τους επόμενους αιώνες.[10]
Ήδη κατά τον 2ο αιώνα η κύρια ημέρα λατρείας, μελέτης των Γραφών και εορτασμού
της Θείας Ευχαριστίας ήταν η Κυριακή, ως ανάμνηση της ανάστασης του
Χριστού.[11][12][13] Το αναμνηστικό Δείπνο του Κυρίου, που τηρούσαν πλέον οι
Χριστιανοί ακολουθώντας την εντολή του Ιησού,[14] αποτελούσε εξέχων στοιχείο
της κοινοτικής ζωής της εκκλησίας ήδη από τις ημέρες των αποστόλων.[15]
Ταυτόχρονα δε, με την εορτή άρχισε να τηρείται και η λεγόμενη Πασχάλεια
νηστεία, που σε κάθε τοπική εκκλησία είχε ορισμένο διάστημα ασκήσεως.
Η εορτή, στην αρχή κατά άμεσο παραλληλισμό με το ιουδαϊκό Πάσχα, ετελείτο κάθε
έτος στις 14 του μήνα Νισάν, δίνοντας έμφαση στην σταυρική θυσία του
Χριστού.[16] Αυτό ήταν σε αρμονία με τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Γιατί
ωσότου να έρθει ο Κύριος, πάντοτε, όποτε τρώτε αυτό το ψωμί και πίνετε αυτό το
ποτήριο, διακηρύττετε το θάνατο του Κυρίου».[17] Σταδιακά οι περισσότερες
εκκλησίες θέλησαν να διακόψουν αυτό τον παραλληλισμό, μεταθέτοντας τον εορτασμό
αρχικά την πρώτη Κυριακή μετά τη 14η Νισάν. Κάθε τοπική εκκλησία εόρταζε με το
δικό της τρόπο υπολογισμού την ημερομηνία της εορτής του Πάσχα. Όμως, καθώς
γινόταν προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί μια ενιαία ημερομηνία για όλες της
εκκλησίες, αυτό οδήγησε σε εντάσεις κάποιες τοπικές εκκλησίες ιδίως κατά τον 3ο
αιώνα. Τελικά η Α΄ Οικουμενική σύνοδος αποφάσισε οριστικά για μια κοινή
ημερομηνία τέλεσης του εορτασμού του Πάσχα, που τηρείται μέχρι σήμερα με
κάποιες παραλλαγές από τις διάφορες ομολογίες.
[Επεξεργασία] Λαογραφία
Το παραδοσιακό ψητό την ημέρα της ανάστασης είναι το αρνί στη σούβλα.
Τα λαϊκά έθιμα κατά το σύγχρονο εορτασμό της Ανάστασης στην Ελλάδα,
περιλαμβάνουν δείπνο με κύριο φαγητό τη μαγειρίτσα, το βράδυ της Ανάστασης, το
τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών στο σπίτι ή έξω από την Εκκλησία, το «φιλί της
αγάπης» την ώρα της Ανάστασης, το σούβλισμα του αρνιού κατά την Κυριακή του
Πάσχα και άλλες εκδηλώσεις.
[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις
1.. ? «Eίπεν δε Μωυσής προς τον λαόν μνημονεύετε την ημέραν ταύτην εν η
εξήλθατε εκ γης αιγύπτου εξ οίκου δουλειάς εν γαρ χειρί κραταιά εξήγαγεν υμάς
κύριος». (Έξ. 13:3)
2.. ? Στα Αγγλικά, χρησιμοποιείται ο όρος "Easter" για το χριστιανικό Πάσχα
και "Passover" για το ιουδαϊκό Πάσχα.
3.. ? Έξ. 11:5· 12:12.
4.. ? Έξ. 5:1· 10:9
5.. ? Έξ. 12:13, 23, 27· παράβαλε Ησ. 31:5.
6.. ? Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα "Easter" (Αγγλικά).
7.. ? John Bowden, Encyclopedia of Christianity, 2005, Oxford University
Press, "Calendar" και "Worship".
8.. ? 1 Κορινθίους 11:20, 33.
9.. ? Τους υπέρμαχους αυτής της άποψης τους αποκαλούσαν Τεσσαρεσκαιδεκατίτες
και θεωρήθηκαν αργότερα αιρετικοί. Μολονότι συσπειρώθηκαν για να προασπίσουν
τις απόψεις τους, έως τον 5ο με 6ο αιώνα είχαν τελικά εξαφανιστεί.
10.. ? F. L. Cross, The Oxford Dictionary of the Christian Church, 2005,
Oxford University Press, "Paschal Controversies"· Καθολική Εγκυκλοπαίδεια,
λήμμα "Easter Controversy" (Αγγλικά).
11.. ? Στο Α' Κορ. 16,2 («Κατ? μίαν σαββάτων ?καστος ?μ?ν παρ' ?αυτ? τιθέτω
θησαυρίζων ?,τι ?ν ε?οδ?ται»), πιστεύεται πως "είχε ήδη καθιερωθεί για τους
χριστιανούς η Κυριακή ως ημέρα λατρείας" (Σάββας Αγουρίδης, Αποστόλου Παύλου
Πρώτη προς Κορινθίους Επιστολή, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1982, σελ. 281) και
"σηματοδοτεί τη χρονική στιγμή αποσπάσεως της χριστιανικής Εκκλησίας από την
εβραϊκή λατρευτική παράδοση της Συναγωγής κατά την ημέρα του Σαββάτου. Η
Κυριακή υποκαθιστά, πλέον, το Σάββατο ως βασική ήμερα λατρείας και ως ημέρα
Αναστάσεως του Κυρίου αποτελεί ενα νέο τρόπο ζωής σε αντίθεση με το
«σαββατισμό»". (Φίλιας Ν. Γεώργιος, Λειτουργική, τόμ. Α', Γρηγόρης, Αθήνα 2006,
σελ. 44)
12.. ? Φίλιας, ό.π., σελ. 44 (υποσημ. #97 όπου βιβλιογραφία), σελ. 45 και
υποσημ. #98 (βιβλιογραφία), #100, #101 (μαρτυρίες Ιγνατίου). Επίσης, o
Ψευδο-Ιουστίνος (μετά τον 4ο αιώνα), Αποκρίσεις προς Ορθοδόξους, PG 6, 1364B:
"[Το δε εν κυριακή μη κλίνειν γόνυ, σύμβολον εστι της αναστάσεως, δι' ης τη του
Χριστού χάριτι, των τε αμαρτημάτων και του επ' αυτών τεθανατωμένου θανάτου
ηλευθερώθημεν]. Εκ των αποστολικών δε χρόνων η τοιαύτη συνήθεια έλαβε την αρχήν
καθώς φησιν ο μακάριος Ειρηναίος ο μάρτυς και επίσκοπος εν τω Περί του Πάσχα
λόγω". (το τμήμα στις αγκύλες αποδίδεται στον Ειρηναίο, βλ. λήμμα "Κυριακή",
ΘΗΕ, τόμ. 7, στ. 1143).
13.. ? Kenneth Scott Latourete, A History of Christianity, Vol. 1: to A.D.
1500, HarperCollins Publishers, 1975, Κεφ. 7ο "Admission, Worship, and
Discipline in the Christian Community".
14.. ? «Ο Κύριος Ιησούς, τη νύχτα που ήταν να παραδωθεί στους σταυρωτές του,
πήρε ψωμί, και, αφού έκανε ευχαριστήρια προσευχή, το τεμάχισε και είπε: "Λάβετε
και φάγετε· αυτό είναι το σώμα μου, που τεμαχίζεται για χάρη σας. Αυτό να
κάνετε στην ανάμνησή μου. Παρόμοια, όταν τέλειωσε το δείπνο, πήρε το ποτήριο
και είπε: "Αυτό το ποτήριο είναι η νέα διαθήκη που επικυρώνεται με το αίμα μου.
Όποτε πίνετε απ' αυτό το ποτήριο, να το κάνετε στην ανάμνησή μου"». (1
Κορινθίους 11:23-25, ΜΠΚ))
15.. ? 1 Κορινθίους 10:14-17· 11:23-34.
16.. ? «Γιατί η δική μας γιορτή του Πάσχα συνίσταται στο γεγονός ότι
θυσιάστηκε για χάρη μας ο Χριστός». (1 Κορινθίους 5:7, ΜΠΚ)
17.. ? 1 Κορινθίους 11:26, ΜΠΚ.
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
a.. Βλάσιου Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Τα Κοινά έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Πάσχαa.. Τυπικό από το Οικουμενικό Πατριαρχείο
b.. Τυπικό της Εκκλησίας
c.. Ντοκιμαντέρ: Της Λαμπρής (προβολή) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Ανακτήθηκε από "http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%83%CF%87%CE%B1";
Κατηγορίες: Αρχαίες εορτές | Ιουδαϊσμός | Χριστιανισμός | Θρησκευτικές εορτές
και τελετές | Αργίες
Προσωπικά εργαλεία
a.. Δημιουργία Λογαριασμού/Είσοδος
Περιοχές ονομάτων
a.. Άρθρο
b.. Συζήτηση
Παραλλαγές
Εμφανίσεις
a.. Ανάγνωση
b.. Επεξεργασία
Ενέργειεςa.. Προβολή ιστορικού
Αναζήτηση
Πλοήγηση
a.. Κύρια πύλη
b.. Κατάλογος άρθρων
c.. Αξιόλογα άρθρα
d.. Τρέχοντα γεγονότα
e.. Τυχαία σελίδα
Συμμετοχή
a.. Πύλη Κοινότητας
b.. Αγορά
c.. Πρόσφατες αλλαγές
d.. Βοήθεια
e.. Επικοινωνία
f.. Δωρεές
Εκτύπωση/εξαγωγή
a.. Δημιουργία βιβλίου
b.. Κατέβασμα ως PDF
c.. Έκδοση εκτύπωσης
Εργαλειοθήκη
a.. Συνδέσεις προς εδώ
b.. Σχετικές αλλαγές
c.. Ειδικές σελίδες
d.. Σταθερός σύνδεσμος
e.. Παραπομπή
Άλλες γλώσσες
a.. Afrikaans
b.. Alemannisch
c.. ???????
d.. ?????
e.. Az?rbaycanca
f.. Zemaiteska
g.. Bikol Central
h.. ??????????
i.. ??????????? (???????????)?
j.. ?????????
k.. Brezhoneg
l.. Bosanski
m.. Catala
n.. Ming-de?ng-ng??
o.. Cebuano
p.. Cesky
q.. Kaszebsczi
r.. Cymraeg
s.. Dansk
t.. Deutsch
u.. Emilian e rumagnol
v.. English
w.. Esperanto
x.. Espanol
y.. Eesti
z.. Euskara
aa.. ?????
ab.. Suomi
ac.. Francais
ad.. Furlan
ae.. Frysk
af.. Gaeilge
ag.. Gagauz
ah.. Gaidhlig
ai.. Galego
aj.. Hak-ka-fa
ak.. ?????
al.. ??????
am.. Hrvatski
an.. Kreyol ayisyen
ao.. Magyar
ap.. ???????
aq.. Bahasa Indonesia
ar.. Interlingue
as.. Ido
at.. Islenska
au.. Italiano
av.. ???
aw.. Basa Jawa
ax.. ???????
ay.. ???????
az.. ???
ba.. Ripoarisch
bb.. Latina
bc.. Letzebuergesch
bd.. Limburgs
be.. Lumbaart
bf.. Lietuviu
bg.. Latviesu
bh.. ???????
bi.. Malagasy
bj.. ??????????
bk.. ??????
bl.. ????? ????
bm.. Nahuatl
bn.. Nnapulitano
bo.. Plattduutsch
bp.. Nedersaksisch
bq.. Nederlands
br.. ?Norsk (nynorsk)?
bs.. ?Norsk (bokmal)?
bt.. Nouormand
bu.. ??????
bv.. Polski
bw.. Portugues
bx.. Runa Simi
by.. Romana
bz.. ???????
ca.. Sardu
cb.. Sicilianu
cc.. Scots
cd.. Samegiella
ce.. Simple English
cf.. Slovencina
cg.. Slovenscina
ch.. Gagana Samoa
ci.. Shqip
cj.. ?????? / Srpski
ck.. Svenska
cl.. Kiswahili
cm.. ?????
cn.. ??????
co.. ???
cp.. Tagalog
cq.. Turkce
cr.. ??????????
cs.. ????
ct.. Ti?ng Vi?t
cu.. West-Vlams
cv.. Walon
cw.. Winaray
cx.. ??
cy.. Ban-lam-gu
cz.. ??
da.. isiZulu
a.. Τελευταία τροποποίηση 19:31, 13 Απριλίου 2011.
b.. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την Creative Commons
Attribution/Share-Alike License· μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοι όροι. Δείτε
τους Όρους Χρήσης για λεπτομέρειες.
a.. Πολιτική προσωπικών δεδομένων
b.. Για τη Βικιπαίδεια
c.. Αποποίηση ευθυνών
a..
b..
Other related posts:
